با تجاری سازی بنا‌های تاریخی مخالفیم

مرتضی ادیب زاده معاون میراث فرهنگی استان تهران درخصوص مطلوبیت‌های الگوی واگذاری خانه‌های تاریخی از طریق صندوق احیا به عنوان نهاد خصوصی متولی بنا‌های تاریخی به میزان گفت: صندوق احیا یک نهاد خصوصی نیست بلکه یکی از زیرمجموعه‌های تحت نظارت وزارتخانه میراث فرهنگی محسوب می‌شود. بسیاری از بنا‌های تاریخی که در کشور شاهدیم مرمت و احیا شده اند و کاربری‌های فرهنگی پیدا کرده اند در اختیار این صندوق بوده اند و به بخش خصوصی واگذار شده اند. گاه البته پیش می‌آید که بخش خصوصی در اجرای مفاد قرارداد کوتاهی می‌کند یا مشکلاتی پیش می‌آید و بنا رها می‌شود که موضوع ابعاد حقوقی به خود می‌گیرد. البته درباره روند واگذاری بنا‌های تاریخی از طریق صندوق احیا خود مسوولان این صندوق باید پاسخگو باشند. اما ما بر روند مرمت بنا‌های تاریخی چه مالک خصوصی داشته باشند چه دولتی باشند یا در اختیار صندوق باشند و واگذار شده باشند نظارت می‌کنیم.

وی درخصوص این گمانه که واگذاری اماکن تاریخی و فرهنگی به بخش خصوصی، چون با اهداف تجاری همراه می‌شود باعث کاسته شدن از بعد فرهنگی کار می‌شود گفت: ما با تجاری سازی صرف درمورد بنا‌های تاریخی مخالف هستیم. وقتی کلمه احیا مطرح می‌شود به این معناست که باید کاربری جدید برای بنای تاریخی در شان اثر باشد که این موارد باید در آن قرارداد واگذاری گنجانده بشود. هر بنای تاریخی یا یک مکان-رویداد تاریخی است یا متعلق به یک شخصیت تاریخی، فرهنگی و هنری کشور است که باید مورد احترام باشد و باید کاربری در شان اثر برای آن بنا تعریف شود. همه واگذاری‌ها مربوط به بخش دولتی نیست و درباره بنا‌های متعلق به بخش خصوصی هم واگذاری صورت می‌گیرد. گاهی مشاهده می‌شود که برخی بنا‌هایی که مالکیت خصوصی دارند توسط خود مالکان مرمت می‌شوند و تبدیل به رستوران یا سفره خانه می‌شوند.

 

ادیب زاده افزود: در خصوص این موارد الزام قانونی برای ما وجود ندارد که بتوانیم ورودی داشته باشیم. فقط در مواردی که دخل و تصرفی در ساختار بنا صورت بگیرد اقدام می‌کنیم. اما به طور مستمر مشاوره‌هایی را به مالکان بنا‌های تاریخی ارائه می‌کنیم و به آن‌ها آگاهی‌های لازم را درباره اینکه چه نوع کاربری‌هایی را می‌توانند داشته باشند منتقل می‌کنیم. همچنین الگو‌های مفیدی را به آن‌ها برای انتخاب نوع کاربری بنا معرفی می‌کنیم. ما سرمایه گذارانی داریم که در حوزه امور فرهنگی و هنری فعالیت می‌کنند و درآمد مالی این کار هم چندان برایشان در اولویت نیست و به نوعی نگاه فرهنگی به بنا‌های تاریخی دارند. ما نمونه کار‌ها و فعالیت‌های این سرمایه گذاران را به مالکان بنا‌ها معرفی می‌کنیم یا بین آن‌ها ارتباط برقرار می‌کنیم و تلاشمان این است تا بنا‌های تاریخی کاربری در شان پیدا کنند.

 

رایزنی با شورای شهر برای صیانت از خانه‌های تاریخی

معاون میراث فرهنگی استان تهران در پاسخ به اینکه راهکار استفاده از کارآفرینان و واگذاری این نوع امور به بخش خصوصی چقدر مفید و عملی است اظهار داشت: قطعا کارآفرینی در حوزه صنایع دستی در این فضا‌ها می‌تواند اتفاق بیفتد. همچنین تولید محتوا‌های فرهنگی و هنری هم در این فضا‌ها می‌تواند اتفاق بیفتد و ما از این موضوعات در خصوص کاربری فضا‌های تاریخی و فرهنگی استقبال و حمایت می‌کنیم.

وی درباره اینکه آیا در مورد مشارکت دادن به بخش خصوصی قانون‌های تشویقی هم وجود دارد گفت: قطعا این نوع قوانین وجود دارد و از ابتدا هم بوده و قوانین حمایتی در برنامه ششم توسعه دیده شده است. حتی موارد حمایتی در خصوص بنا‌های تاریخی را در مصوبات شورای اسلامی شهر تهران داریم که از روند تخریب و فرسایش آن‌ها جلوگیری بشود و تلاش در راستای حفاظت و مرمت و بهره برداری مناسب و در شان اثر صورت بگیرد. این همکاری‌ها از گذشته وجود داشته و حتی ما بسته‌های حمایتی برای مالکان فضا‌های تاریخی داریم و مکاتباتی با شهرداری، اداره برق، گاز، آب برای معرفی این فضا‌های تاریخی و فرهنگی داریم تا تخفیف‌هایی در خصوص این هزینه‌ها تخصیص داده شود. علاوه بر این وام‌هایی با بهره کم هم برای مالکان خصوصی بنا‌های تاریخی در نظر گرفته شده است. در مورد طرح‌های مشارکتی در بنا‌های تاریخی نمونه‌هایی را داریم که ما به صورت سالانه کمک‌های بلاعوض یا به صورت کارشناسی و مرمتی برای این بنا‌ها در نظر می‌گیریم و اعتبارات ملی آن هم از طریق وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به ما ابلاغ می‌شود.