تقویم تاریخ؛ از درگذشت شهریار تا تاسیس سازمان سیا

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (بیست و هفتم شهریور) به شرح زیر است:

درگذشت استاد شهریار، شاعر نامدار ایرانی

۳۳ سال پیش در چنین روزی، بیست و هفتم شهریور سال ۱۳۶۷ هجری شمسی استاد «محمد حسین شهریار»، شاعر مشهور ایرانی درگذشت. سیدمحمد حسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار در سال ۱۲۸۵ شمسی در تبریز به دنیا آمد. ایام کودکی او با جنبش آزادی‏خواهان مشروطه ایران به رهبری ستارخان و باقرخان همراه بود. وی در کودکی با قرآن و دیوان حافظ آشنا شد و پس از تحصیل مقدمات حوزوی، به تهران رفت و وارد مدرسه دارالفنون گردید. شهریار سپس وارد مدرسه طب شد، ولی در پی یک جریان عاطفی و پس از ۵ سال تحصیل، بدون اخذ مدرک دکتری، تهران و دانشکده را ترک گفت و در خراسان وارد خدمت دولتی گردید. او در نیشابور به دیدار کمال ‏الملک، نقاش مشهور رفت و شعری درباره وی سرود. شهریار از آن پس مدتی در تهران سکونت داشت و از سال ۱۳۱۹ شمسی در تبریز اقامت گزید. وی همزمان با اوج ‏گیری نهضت اسلامی، با زبان شعر، انقلاب اسلامی ایران را همراهی کرد. شهریار، به عنوان یکی از مشهورترین غزل‏سرایان معاصر ایران، معروفِ خاص و عام است. او غزل‏‌های دلنشینِ بسیاری سروده که یادگار نخستین عشق آتشین اوست. علاوه براین استاد شهریار یک شاعر مذهبی بود. علاقه زیاد او به پیامبر اسلام (ص) و اهل بیت ایشان (ع) در بسیاری از اشعارش متجلی است؛ لذا عشق عرفانی نیز در اشعار شهریار مقام والایی دارد و بر بیشتر شعر‌های او سایه افکنده است.

کلیات اشعار شهریار متجاوز از پانزده هزار بیت از قصیده و غزل و مثنوی و قطعه است که در سه مجلد به چاپ رسیده است. شهریار در سال ۱۳۶۷ شمسی به دریافت لوح دست خط زرین حضرت امام خمینی (ره)، دیپلم افتخار و سکه یادبود به عنوان برگزیده شعر، نائل آمد. این شاعر شهیر سرانجام در بیست و هفتم شهریور ۱۳۶۷ شمسی در سن ۸۲ سالگی در تهران درگذشت و در مقبرةالشعرای تبریز به خاک سپرده شد. برای پاسداشت مقام ادبی استاد محمدحسین شهریار و نکوداشت این شاعر پرآوازه، سالروز درگذشت وی برابر با بیست و هفتم شهریور، به عنوان روز شعر و ادب فارسی نامگذاری شده است.

درگذشت سراج، فقیه، محدث و قاری لبنانی

۹۴۲ سال پیش درچنین روزی، یازدهم صفر سال ۵۰۱ هجری قمری، «جعفر بن حسین بن احمد» مشهور به سراج، از فقها، محدثان و قاریان بزرگ قرن ششم هجری قمری در شهر صور - در جنوب لبنان - درگذشت. او در سال ۴۱۹ هجری قمری متولد شد و در علوم فقه، حدیث، قرائت، نحو و لغت مهارت یافت و برای کسب این علوم به سرزمین‌های بسیاری، چون مصر و شام سفر کرد. وی همچنین اشعاری چند از خود به یادگار گذاشته است. از جمله آثار سراج می‌توان به «نظام المناسک» اشاره کرد.

آخرین روز کشتار صبرا و شتیلا

۳۹ سال پیش در چنین روزی، ۱۸ سپتامبر ۱۹۸۲ کشتار صبرا و شتیلا در لبنان پایان یافت. در فاصله روز‌های ۱۶ تا ۱۸ سپتامبر ۱۹۸۲ (۲۶ تا ۲۸ شهریور ۶۱) اردوگاه‌های فلسطینی صبرا و شتیلا در جنوب بیروت شاهد به خاک و خون کشیده شدن هزاران زن و کودک و پیر و جوان و آواره فلسطینی توسط صهیونیست‌ها به فرماندهی آریل شارون وزیر جنگ وقت رژیم صهیونیستی و مزدوران وی یعنی نیرو‌های فالانژ لبنانی به رهبری سمیر جعجع و ایلی حبیقه بودند. اردوگاه صبرا و شتیلا ۲ اردوگاه از مجموع ۱۲ اردوگاه آوارگان فلسطینی در لبنان به شمار می‌روند که در جنوب این کشور واقع شده‌اند. این دو اردوگاه فلسطینی‌هایی را در بر می‌گرفت که از همان آغاز اشغال فلسطین در سال ۱۹۴۸ در آن پناه گرفته بودند و اغلب آن‌ها از ساکنان منطقه "الجلیل" در شمال فلسطین اشغالی محسوب می‌شدند. این دو اردوگاه در زمان جنایت صهیونیست‌ها در سال ۱۹۸۲ حدود ۹۰ هزار سکنه داشت.

تاسیس سازمان سیا

۷۴ سال پیش در چنین روزی، ۱۸ سپتامبر ۱۹۴۷ میلادی آژانس اطلاعات مرکز امریکا موسوم به سازمان سیا (۱۹۴۷ م) تأسیس شد. سازمان سیا یکی از مخوف‌ترین سازمان‌های اطلاعاتی جهان است که وظیفهٔ جمع آوری و تحلیل اطلاعات دربارهٔ حکومت‌ها، شرکت‌ها و افراد خارجی و گزارش این اطلاعات به دولت آمریکا را داراست. این سازمان جایگزین دفتر خدمات استراتژیک شد که طی دوران جنگ جهانی دوم به منظور هماهنگ کردن فعالیت‌های جاسوسی میان شاخه‌های مختلف ارتش آمریکا تشکیل شده بود. سازمان سیا با تشکیلات گسترده خود به عنوان ید اطلاعاتی دولت آمریکا سردمداران این کشور را در انجام دخالت‌های مختلف سیاسی و نظامی در امور سایر کشور‌ها یاری می‌دهد.

سازمان یاد شده تاکنون موجبات انجام چندین کودتای نظامی در کشور‌های مختلف را فراهم آورده است. کودتای بیست و هشتم مرداد ۱۳۳۲ ایران نیز محصول همکاری دو سازمان اطلاعاتی سیا و ام آی شش انگلستان بوده است. پس از واقعه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ میلادی که منجر به ویرانی برج‌های دو قلو درنیویورک شد سیا ماموریت رسمی و علنی پیدا کرد که مخالفان آمریکا را در سراسر جهان بدزدد یا ترور کند.

کشته شدن دبیرکل سازمان ملل

۶۰ سال پیش در چنین روزی، هجدهم سپتامبر سال ۱۹۶۱ میلادی «داگ هامرشولد» (Dag Hammarskjold) سیاستمدار سوئدی و دومین دبیرکل سازمان ملل متحد، در جریان یک ماموریت سیاسی برای پایان دادن به جنگ‌های کنگو، بر اثر سقوط هواپیما کشته شد. داگْ هامِرْ شولْدْ در ۲۹ ژوئیه سال ۱۹۰۵ م در سوئد به دنیا آمد. وی پس از پایان تحصیلات خود به تدریس اقتصاد در دانشگاه استکهلم سوئد پرداخت و در سال ۱۹۵۱ م معاون وزارت امورخارجه سوئد شد.

هامر شولد در آوریل ۱۹۵۳ م نامزد دبیرکلی سازمان ملل متحد شد و به عنوان دومین دبیرکل این سازمان، رای اکثریت را به دست آورد. وی مجدداً در ۱۹۵۷ م به این سمت برگزیده شد. هامر شولد یکی از معدود دبیران کل سازمان ملل بود که به حقوق کشور‌های جهان سوم توجه خاصی نشان می ‏داد. هامر شولد در ایفای وظایفش خالی از هرگونه محافظه کاری بود. او در ماجرای بحران کانال سوئز در سال ۱۹۵۶ از مصر دفاع کرد و برای حل و فصل حوادث کشور افریقایى کنگو همت گماشت. هامر شولْدْ به درخواست پاتْریس لومومْبا، نخست‏ وزیر کنگو، هزاران نیروی حافظ صلح سازمان ملل را برای پایان دادن به فعالیت‏‌های گروه‏های شورشی کنگو، روانه این کشور ساخت و سپس برای میانجی‏گری بیشتر در منازعات کنگو در تابستان سال ۱۹۶۰ م عازم این کشور شد. اما در روز ۱۸ سپتامبر آن سال، هواپیمای هامر شولد در آسمان کنگو هدف آتشبار ضدهوایى گروه‏های شورشی این کشور به رهبری موسی چومبه قرار گرفت و سرنگون شد که به کشته شدن هامر شولد و کلیه همراهان انجامید.

او پیش از مرگ به سبب فعالیت‏های صلح‏ دوستانه ‏اش در ماجرای کنگو، موفق به دریافت جایزه صلح نوبل شده بود. پس از هامر شولد، اوتانْتْ به دبیرکلی سازمان ملل منصوب شد.

استقلال شیلی

۲۰۳ سال پیش در چنین روزی، هجدهم سپتامبر سال ۱۸۱۸ میلادی کشور شیلی موفق به کسب استقلال از اسپانیا شد و چنین روزی به عنوان روز ملی این کشور نام گرفت. شیلی در سال ۱۵۳۶ میلادی به تصرف اسپانیا درآمد. در بیشتر دوران استعمار، شیلی جزء قلمرو نایب السلطنه اسپانیا در پرو بود. در سال ۱۷۸۸ میلادی کارلوس سوم، پادشاه اسپانیا در سازماندهی مستعمرات کشور تجدید نظر کرد و شیلی تا حدودی از پرو مستقل شد. نخستین نهضت استقلال طلبی شیلی از سال ۱۸۱۴ میلادی آغاز شد. در آن سال ملی گرایان در نبرد با سربازان دولتی، شکست خوردند. در سال ۱۸۱۷ میلادی خوزه سان مارتین، سردار آرژانتینی، همراه با چند هزار نیرو به متصرفات اسپانیا ازجمله پرو و شیلی حمله ور شد. وی با کمک آزادیخواهان شیلی، اسپانیایی‌ها را مجبور به عقب نشینی کرد و به این ترتیب شیلی در سال ۱۸۱۸ میلادی با نظام جمهوری، مستقل شد. شیلی با مساحت ۷۵۶۶۲۶ کیلومتر مربع در غرب آمریکای جنوبی و در سواحل اقیانوس آرام، در همسایگی کشور‌های آرژانتین، بولیوی و پرو واقع شده است.