غول سرکش نقدینگی چالش بزرگ دولت سیزدهم
_ روزنامه ابتکار نوشت: تحلیلگران و کارشناسان افزایش نقدینگی را آفت اقتصاد می‌دانند. «نقدینگی» همان حجم پول نقد در خارج از سیستم بانکی که قابلیت تورم‌زایی دارد و می‌تواند اقتصاد را با خطر‌های جدی روبه‌رو کند. به بیانی دیگر پول‌های نقدی که نه در دست سیستم بانکی قرار دارد و نه در خدمت تولید است و تنها افزایش قیمت را به دنبال خواهد داشت. کارشناسان بر ضرورت کنترل و هدایت نقدینگی تاکید دارند و معتقدند حرکت این حجم از پول به سمت یک از بازار‌های مالی می‌تواند برای اقتصاد مضر باشد.
رشد حجم نقدینگی یکی از چالش‌های پیش‌روی تیم اقتصادی دولت سیزدهم است. بر اساس گزارشی از ایرنا، اخیرا اکبر کمیجانی رئیس کل بانک مرکزی در جلسه دوره‌ای با مدیران عامل بانک‌ها درخصوص حجم نقدینگی گفته است: «حجم نقدینگی در پایان مردادماه امسال به رقم ۳۹ میلیون و ۲۱۴ هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به پایان سال ۱۳۹۹ معادل ۱۲.۸ درصد رشد را نشان می‌دهد. باید بانک‌ها مدیریت نقدینگی و کنترل رشد ترازنامه خود را جدی بگیرند؛ چراکه این امر در بلندمدت بر متغیر‌های کلان اقتصادی همچون نقدینگی و تورم اثرگذار است. همچنین، نقدینگی در دوازده ماهه منتهی به پایان مرداد ماه ۱۴۰۰ معادل ۳۹.۱ درصد رشد یافت و بانک مرکزی در این مدت تلاش کرده است با انجام عملیات بازار باز از شتاب رشد نقدینگی کاسته شود.»
حال این پرسش مطرح می‌شود که آیا دولت می‌تواند با وجود این حجم از نقدینگی تورم را کنترل کند؟ علی قنبری، اقتصاددان در پاسخ به این پرسش گفت: بعید می‌دانم در کوتاه‌مدت با این حجم از نقدینگی دولت بتواند نقدینگی و تورم ناشی از آن را کنترل کند.
وی افزود: وقتی می‌گویم کوتاه‌مدت منظور یک دوره ۵،۶ ماهه است. اما اگر دولت در میان‌مدت برنامه‌های جدی درخصوص کنترل حجم نقدینگی داشته باشد بدون شک می‌تواند تورم را کنترل کند.
قنبری با تاکید بر اینکه تورم نتیجه افزایش حجم نقدینگی است، ادامه داد: ما می‌دانیم که یکی از اصلی‌ترین دلایل افزایش تورم، رشد نقدینگی است و از آنجایی که نقدینگی روزانه افزایش پیدا می‌کند به همین دلیل نرخ تورم در کشور نیز بالا است؛ بنابراین تا زمانیکه حجم نقدینگی کنترل نشود نمی‌توان انتظار داشت که تورم کاهش یابد.
نقدینگی به تنهایی عاملی برای افزایش تورم نیست
آلبرت بغزیان، استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی نیز در واکنش به خبر رشد ۱۲.۸ درصدی نقدینگی گفت: نقدینگی در ترازنامه بانک مرکزی یک محاسبه حسابداری دارد که جمع یک‌سری اقلام است. یک بخشی از اقلام به پایه پولی بازمی‌گردد و این بخش دست دولت و بانک مرکزی است؛ بنابراین بانک مرکزی به خوبی نسبت به افزایش نقدینگی آگاهی دارد و نمی‌تواند در این خصوص اظهار بی اطلاعی کند.
این استاد دانشگاه در بخش دیگری از صحبت‌هایش به بررسی تورم در اقتصاد پرداخت و در این راستا ادامه داد: ما باید توجه داشته باشیم که نقدینگی به تنهایی عاملی برای افزایش تورم نیست و از دیدگاهی خود معلول به حساب می‌آید. به بیانی دیگر افزایش تورم، کاهش تولید و دست به دست شدن کالا‌ها نیاز به پول بیشتری دارد و باید گردش پول افزایش یابد بنابراین نقدینگی را می‌توان معلولی از نرخ تورم دانست.
بغزیان افزود: تکیه به نقدینگی به عنوان عامل تورم از یک جنبه صحیح بوده و آنهم این است که بی جهت پایه پولی افزایش یابد و نتوان این حجم از نقدینگی را به سمت تولید هدایت کرد. اما از یک جنبه دیگر تورم، نیاز به نقدینگی را افزایش می‌دهد.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: اگر می‌خواهیم نرخ تورم کاهش پیدا کند نباید تنها به حجم نقدینگی توجه کنیم.
عوامل موثر در افزایش نرخ تورم
بغزیان به عوامل موثر در افزایش نرخ تورم اشاره کرد و در این خصوص گفت: ما در بررسی عوامل موثر در افزایش نرخ تورم هیچگاه به کاهش تولید، افزایش نرخ ارز، نوسانات و افزایش سوداگری توجه نمی‌کنیم و صرفا می‌گویم اگر نقدینگی را کاهش دهیم تورم هم کاهش پیدا می‌کند.
وی در پایان افزود: بدون شک رابطه مستقیمی بین رشد نقدینگی و نرخ تورم وجود دارد، اما من می‌گویم برای کاهش تورم باید به سراغ عوامل موثر دیگر مثل نرخ ارز، دپوی نهاده‌هایی که سبب افزایش قیمت کالا‌ها شده است برویم. ما به جای اینکه مشکلات تولید را برطرف کنیم به سراغ سیاست‌های انقباضی پولی می‌رویم و تاکید می‌کنیم که برای کاهش تورم، باید نقدینگی را کاهش دهیم.