ممکن است افراد پس از کرونا به دیابت مبتلا شوند؟

- ایسنا نوشت: مجید، ولی زاده با بیان این که پژوهش‌ها از دو جنبه به ارتباط میان دیابت و کووید-۱۹ می‌پردازند، گفت: می‌دانیم کسانی که دارای دیابت هستند، خطر بیشتری برای ابتلا به کرونا ندارند، اما در صورت ابتلا، فرم شدیدتر آن را تجربه می‌کنند. این موضوع را مطالعات مختلف که متاآنالیز هم شده است، نشان می‌دهند.

وی افزود: افرادی که دیابت را به مدت طولانی‌تری تجربه کرده‌اند و افراد سالخورده و آن دسته از مبتلایان به دیابت که عوارض بیشتری (مانند عوارض کلیوی و سکته‌های مغزی و قلبی) را از این بیماری متحمل شده‌اند، خطر بیشتری برای ابتلا به نوع شدیدتر کرونا دارند. یعنی افراد دارای دیابت شانس بیشتری برای ابتلا به کرونا ندارند، اما اگر مبتلا شوند، بویژه درصورت داشتن عوارض دیابت، احتمال بستری آن‌ها در بیمارستان، بستری در بخش مراقبت‌های ویژه و نیاز به دستگاه ونتیلاتور بیشتر است. همچنین اگر این افراد کنترل قند خون مناسبی نداشته باشند، خطر بیشتری متوجه آن‌ها است.

وی گفت: شاید کرونا و محدودیت‌های اجتماعی در کنار تمام مشکلات و عوارضی که ایجاد کرده است، فرصت مناسبی را برای افراد دیابتی فراهم کرده باشد که بیشتر به خود بپردازند و سعی کنند قند خون خود (و سایر مشکلات همراه آن مانند فشارخون و اختلالات چربی‌های خون) را بهتر کنترل کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بیان کرد: از سوی دیگر دیده شده در برخی از افرادی که مبتلا به کرونا می‌شوند بدون سابقه قبلی قندخون افزایش می‌یابد و دچار دیابت می‌شوند. دلایل مختلفی برای این موضوع وجود دارد: ۱- کرونا به طور مستقیم باعث تخریب سلول‌هایی می‌شود که انسولین تولید می‌کنند. ۲- از طرف دیگر، ابتلا به کرونا می‌تواند سیستم ایمنی را فعال کند و این سیستم علیه سلول‌های خودی وارد عمل می‌شود که اصطلاحا به آن بیماری خودایمنی می‌گویند و از این طریق باعث تخریب سلول‌هایی می‌شود که انسولین تولید می‌کنند. ۳- علاوه بر این، استرسی که هر نوع بیماری ایجاد می‌کند منجر به فعال شدن هورمون‌هایی می‌شود که اثرات ضدانسولینی دارند.

وی ادامه داد: این عامل نیز باعث خنثی شدن اثر انسولین یا کاهش ترشح آن می‌شود و در نتیجه، انسولین که هورمون کاهنده‌ی قند خون است، عمل نمی‌کند و قند خون افزایش پیدا می‌کند که به آن افزایش قند خون ناشی از استرس می‌گویند. این وضعیت به ویژه در افرادی که کرونا منجر به بستری آن‌ها می‌شود، بیشتر دیده می‌شود. این حالت خوشبختانه معمولا گذرا و موقت است و پس از حاصل شدن بهبودی، این افزایش قند خون از بین می‌رود.

این فوق تخصص غدد و متابولیسم درباره تاثیر دارو‌ها بر ابتلا به دیابت در بیماران کرونایی گفت: دارو‌هایی هم که در جریان درمان کرونا استفاده می‌شود، مخصوصا دارو‌های کورتونی مانند دگزامتازون که برای کاهش شدت التهاب به کار می‌رود، باعث افزایش قند خون می‌شود و موارد متعددی مشاهده شده است که فرد دارای دیابت نبوده است و وقتی این دارو‌ها را به ناچار استفاده کرده است، به دیابت دچار می‌شود. گاهی پنج تا هفت روز پس از قطع دارو نیز افزایش قند خون ادامه دارد که بعنوان چهارمین و شایعترین علت افزایش قندخون بعداز ابتلا به کرونا است.

وی خاطرنشان کرد: به طور کلی افزایش قندخون بدنبال کرونا معمولا گذراست و با بهبود بیماری برطرف می‌شود، ولی بصورت ناشایع کرونا، باعث ایجاد دیابت نوع یک می‌شود که دائمی است.

ولی زاده در پاسخ به پرسشی درباره‌ی تاثیر واریانت‌های مختلف کرونا بر دیابت گفت: به هر حال هر واریانتی که بیماری شدیدتری ایجاد کند، می‌تواند با ایجاد استرس، قند خون را افزایش دهد. آن چیزی که در موج‌های متعدد شاهد بودیم نشان می‌دهد که واریانت‌های مختلف تاثیر‌های متفاوتی بر ایجاد دیابت نداشته است، اما یک نوع از عوارض آن که بسیار نادر است، ولی مردم را به وحشت انداخته است، قارچ سیاه است. احتمالا با نوع دلتا، این عارضه بیشتر مشاهده شده است.

رییس مرکز تحقیقات پیشگیری و درمان چاقی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره‌ی احتمال عوارض متفاوت واکسن در مبتلایان به دیابت در مقایسه با سایرین گفت: عوارض واکسن در افراد مبتلا به دیابت، تفاوتی با سایرین ندارد، اما واکسینه شدن برای آن‌ها حیاتی‌تر است، زیرا بسیاری از افراد دیابتی سن بالاتری دارند و ممکن است از عوارض کلیوی، قلبی و چاقی رنج ببرند. همه‌ی این عوامل خطر وقوع نوع شدیدتر بیماری را بیشتر می‌کند و واکسن می‌تواند حیات‌بخش و نجات‌دهنده باشد.

وی در پایان بیان کرد: کرونا علیرغم مشکلات مختلفی که برای مردم و جامعه ایجاد کرده است شاید فرصت مناسبی برای کنترل قند خون در مبتلایان به دیابت جهت کاهش شدت بیماری کرونا درصورت ابتلا علاوه بر عوارض مزمن ناشی از بالا بودن خود قندخون باشد. همچنین استفاده از واکسن (از هر نوعی که در دسترس باشد) در مبتلایان به دیابت اهمیت دوچندان دارد.