چرا آمریکا سامانه‌های دفاعی اش را از عربستان خارج کرد؟

– انتشار تصاویر ماهواره‌ای از خروج پیشرفته‌ترین سامانه موشکی آمریکا از عربستان، برگ جدیدی از رویکرد خاورمیانه‌ای دولت «جو بایدن»، رئیس جمهور آمریکا را آشکار کرد.

 

آمریکا طی هفته‌های اخیر، پیشرفته‌ترین سیستم دفاع موشکی خود را از عربستان خارج کرد.

 

این اقدام در حالی رخ داد که طرفین تا پیش از انتشار تصاویر ماهواره‌ای مربوط توسط خبرگزاری «آسوشیتدپرس»، در این باره سخنی نگفته بودند.

 

تصمیم آمریکا برای خروج از افغانستان و اجرای عجولانه آن و زمزمه‌های خروج یا محدودیت حضور نظامیان این کشور در غرب آسیا، پیشتر سبب نگرانی کشور‌های عربی خلیج فارس در مورد پایبندی آمریکا به تعهداتش شده بود.

 

خارج کردن سامانه موشکی آمریکا از عربستان در میانه حملات نیرو‌های یمنی به این کشور علاوه بر این که نشان دهنده جدیت آمریکا در تغییر سیاست خاورمیانه‌ای اش است، سبب شده تا گمانه زنی‌ها در مورد آینده و چشم انداز روابط عربستان و آمریکا نیز تقویت شود.

سامانه دفاع موشکی آمریکا در پایگاه هوایی «شاهزاده سلطان» در ۱۱۵ کیلومتری جنوب شرقی «ریاض»، پایتخت عربستان مستقر بود.

 

این پایگاه از سال ۲۰۱۹، پس از عملیات نیرو‌های یمنی علیه قلب صنعت نفت عربستان محل استقرار چند هزار نظامی آمریکایی بوده است.

 

مهم‌ترین دلایل تصمیم آمریکا مبنی بر خروج سامانه دفاع موشکی اش از عربستان را به صورت زیر می‌توان فهرست کرد:

 

- نگرانی از تشدید تنش‌ها
- تغییر رویکرد خاورمیانه‌ای آمریکا
- کاهش ارتباط با عربستان در پی افزایش انتقاد‌ها به ریاض در موضوع‌هایی مانند جنگ یمن
- عدم تمایل آمریکا به رویارویی با قدرت‌هایی مانند چین و روسیه در منطقه غرب آسیا

 

به زعم کارشناس موسسه سیاست عمومی دانشگاه «رایس»، «بسیار واضح است که آمریکا دیگر مانند گذشته به متحدان منطقه خلیج فارس خود متعهد نیست.»

 

«جان کربی»، سخنگوی پنتاگون در پی انتشار خبر مذکور، ادعا کرد که آمریکا تعهد گسترده و عمیقی به متحدانش در غرب آسیا دارد و پیشرفته‌ترین نیرو‌های دریایی و هوایی خود را در قالب ده‌ها هزار نیرو در این منطقه حفظ می‌کند.

عربستان در حالی شاهد این ماجراست که همزمان خروج عجولانه نظامیان آمریکایی از افغانستان را نیز مشاهده می‌کند.

 

خروج نظامی آمریکا از افغانستان برای متحدانش بسیار ناامید کننده بود و آن‌ها را به این نتیجه رساند که ایده «نخست آمریکا» «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور پیشین آمریکا در دوره ریاست جمهوری بایدن با لحنی متفاوت در حال اجراست.

از منظر عربستان و بررسی موضع گیری مقام‌های این کشور، آمریکا از زمان ریاست جمهوری «باراک اوباما»، رئیس جمهور سابق این کشور در حال اخذ تصمیم‌هایی است که بر ترک عربستان و جدایی مسیر واشنگتن از ریاض دلالت دارد.

 

به نظر می‌رسد ریاض از تصمیم اخیر واشنگتن غافلگیر شده است؛ چراکه برخلاف ادعای چندی پیش یکی از مقام‌های سعودی مبنی بر ارتباط میان رابطه آمریکا و عربستان و استقرار سامانه دفاع موشکی آمریکا در عربستان، جدیدترین موضع گیری ریاض، بر روابط قوی، دیرینه و تاریخی طرفین تاکید و اعلام کرد «عربستان خود قادر به دفاع از سرزمین، دریاها، حریم هوایی و مردمش است.»

 

ضمن اینکه بیانیه رسمی دولت عربستان، خروج سامانه دفاعی آمریکا از خاک خود را «جابجایی برخی از قابلیت‌های دفاعی کشور دوست یعنی آمریکا براساس درک مشترک و تغییر استراتژی‌های دفاعی» توصیف کرد.

 

البته عربستان از ارائه توضیح در مورد لغو سفر برنامه ریزی شده «لوید آستین»، وزیر دفاع آمریکا به ریاض پس از خروج سیستم دفاعی آمریکا از این کشور، خودداری کرد.

 

در واقع باید گفت، کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس همگی دچار بیم از تصمیم‌های آینده آمریکا در مورد رویکردش در منطقه هستند.