تحریم سبب شد محققان پزشکی قانونی به تولید بومی دستگاه هموژنایزر مبادرت ورزند/ برتری دستگاه هموژنایزر ایرانی نسبت به مدل‌های آمریکایی و آلمانی به لحاظ کیفیت و ایمنی

- در جریان بازدید رییس قوه قضاییه از مرکز تشخیصی و آزمایشگاهی پزشکی قانونی استان تهران در منطقه کهریزک، «دستگاه هموژنایزر» ساخت داخل که تولید آن‌ گام مهمی در رفع نیاز کشور به این محصول استراتژیک در دوران تحریم و کروناست، مورد بهره‌برداری قرار گرفت.

دستگاه هموژنایزر مورد استفاده در آزمایشگاه‌های سم‌شناسی پزشکی قانونی که با هزینه‌ای معادل یک‌پنجم نمونه خارجی و با کارایی بهتر، از بهمن ماه سال گذشته فاز مطالعاتی آن آغاز شد و اکنون با گذراندن موفقیت‌آمیز مراحل ارزیابی کیفی در سازمان آماده استفاده در آزمایشگاه‌های سم شناسی پزشکی قانونی است.

رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور سهم این دستگاه را در روند کاهش اطاله دادرسی به دلیل تسریع در اظهارنظر‌های کارشناسی قابل توجه دانست.

به منظور بررسی روند ساخت دستگاه «هموژنایزر HOMOGENIZER» در سازمان پزشکی قانونی کشور به سراغ مهندس «علی احدی» مخترع این دستگاه رفته‌ایم و مصاحبه‌ای مشروح را با این مخترع کشورمان انجام دادیم.

مهندس احدی سازنده دستگاه «هموژنایزر» سازمان پزشکی قانونی در گفت‌وگو با میزان اظهار کرد: به منظور استخراج و شناسایی دارو‌ها و سموم در سم شناسی قانونی، هموژناسیون صحیح نمونه‌های بیولوژیک و غیر بیولوژیک اولین و یکی از مهم‌ترین اقدامات می‌باشد. بیشتر نمونه‌ها در پزشکی قانونی را بافت‌های انسانی تشکیل می‌دهند. در هموژناسیون، بافت‌های انسانی بریده شده، سلول‌های آن شکسته شده و محتویات آن‌ها برای استخراج و شناسایی با دستگاه‌های شناساگر ِ‌های تک آماده می‌شوند. جدیدترین متد هموژناسیون مکانیکال، روش روتور استاتور می‌باشد که در اینحالت تیغه برنده در پوشش استاتور مخفی بوده و از جهت ایمنی و کیفیت هموژناسیون قابل مقایسه با متد‌های تیغه‌ای نمی‌باشد. در اینحالت علاوه بر هموژناسیون مکانیکال، پدیده کاویتاسیون نیز همانند روش اولتراسونیک به کیفیت هموژناسیون می‌افزاید.

 

مخترع دستگاه «هموژنایزر HOMOGENIZER» بیان داشت: با توجه به نیاز مراکز استانی پزشکی قانونی به دستگاه هموژنایزر و مشکلات ایجاد شده در تهیه آن بدلیل تشدید تحریم‌ها، این دستگاه با دستان توانمند محققان سازمان پزشکی قانونی در مرکز تحقیقات طراحی و ساخته شد. ساخت این دستگاه را می‌توان بعنوان نمونه‌ای از عینیت بخشیدن واقعی به فرامین مقام معظم رهبری در راستای اقتصاد مقاومتی دانست. با شروع فاز مطالعاتی در بهمن ماه سال گذشته و گذراندن موفقیت آمیز مراحل ارزیابی کیفی، هم اکنون این دستگاه در آزمایشگاه سم شناسی قانونی استان تهران، بعنوان بزرگترین آزمایشگاه قانونی خاورمیانه، بکار گرفته شده و آماده بکارگیری در سایر مراکز نیز می‌باشد.

 

احدی خاطرنشان کرد: نتایج ارزیابی این دستگاه، به کیفیت برتر آن در مقایسه با دستگاه‌های مشابه آمریکایی، آلمانی و سویسی در چندین حوزه، منجمله ظاهر فیزیکی ذرات هموژن شده، اندازه ذرات، مقایسه نتایج تزریقی به دستگاه‌های آنالیز ِ HPLC و GC/MASS، ایمنی دستگاه و طراحی ویژه روتور استاتور آن، اشاره شده است.

 

مخترع دستگاه هموژنایزر، با بیان اینکه دستگاه‌های هموژنایزری که تا قبل از این در آزمایشگاه‌های سازمان بکار گرفته شده ساخت کشور‌های آمریکا، آلمان و سوییس می‌باشند، اعلام داشت: دستگاه‌های خارجی علاوه بر قیمت بالا و فقدان خدمات و پشتیبانی مناسب، دارای اشکالات زیادی بودند که در نمونه داخلی تقریبا تمام آن‌ها برطرف شده است.

وی افزود: از جمله ایرادات دستگاه‌های خارجی مورد استفاده در سازمان، بویژه نمونه امریکایی را می‌توان ایمنی پایین برای کاربر، داغ کردن موتور در موارد بالا بودن تعداد نمونه وکیفیت پایین هموژناسیون را ذکر نمود.

 

احدی تصریح کرد:  کنترلر دستگاه به دو زبان فارسی و انگلیسی طراحی شده و تمامی عملیات، تحت نظارت یک پردازنده مرکزی می‌باشد. دستگاه دارای برنامه هموژناسیون اتوماتیک، دستی و شستشو بوده و بمنظور سهولت کارکرد، تغییرات مطلوبی نیز در شیوه کالیبراسیون، کوپلینگ روتور به موتور، ظرف نمونه و همچنین قابلیت تنظیم کورس حرکتیِ درجای استاتور، به سیستم اضافه شده است.

 

احدی ادامه داد: این دستگاه مشابه خارجی نداشته و برای استفاده در آزمایشگاه‌های پزشکی قانونی طراحی شده است. دستگاه‌های آمریکایی، آلمانی و سوئیسی مورد استفاده، کاملا دستی بوده و صرفا امکان تغییردور موتور را دارند. دور و توان موتورِ مورد استفاده آن‌ها نیز از نمونه داخلی ضعیف ترند. قیمت دستگاه داخلی، حداقل یک هفتم نمونه‌های خارجی بوده و پیش بینی می‌شود که در صورت ارایه نمونه مشابه خارجی با قابلیت‌هایی مشابه نمونه داخلی، قیمت آن بیشتر از ۱۵ برابر نمونه ساخته شده داخلی خواهد بود.

 

در ادامه، سازنده دستگاه هموژنایزر به تعدادی از ویژگی‌ها و قابلیت‌های دستگاه ساخته شده داخلی نیز اشاره کرد که به شرح زیر است:  
- حرکت رفت و برگشتی روتور در داخل ظرف نمونه در زمان کار
- استفاده از پدیده کاویتاسیون علاوه بر هموژناسیون مکانیکال
- کیفیت بالای هموژناسیون (اندازه ذرات هموژن)
- سرعت بالای کار
- ایمنی بالای اپراتور (مخفی ماندن روتور در داخل استاتور - دارای محافظ جان)
- جلوگیری از انتشار آیروسل در هنگام کارکرد
- دارای پردازنده مرکزی
- کاربری آسان (User Friendly)
- دارای قابلیت‌های کاری اتوماتیک و دستی
- اعلام خطا‌های سیستمی و راهنمایی اپراتور برای رفع خطا
- دارای برنامه شستشو
- قابلیت کالیبراسیون دستگاه توسط اپراتور
- امکان تعیین زمان، دور موتور، شتاب شیب افزایشی یا کاهشی دور و سرعت حرکت محور عمودی روتور استاتور
- دارای سطوح دسترسی کاربری، کالیبراسیون و تنظیمات ویژه
- استفاده از سنسور‌های نوری برای افزایش ایمنی
- انجام هموژناسیون با دور بالا در درازمدت و بدون مشکل گرم شدن موتور
- کوپلینگ راحت روتور به موتور

سازنده دستگاه هموژنایزر ایرانی گفت: با توجه به قیمت پایین و قابلیت‌های آن، این دستگاه پتانسیل صادراتی بالایی داشته و در صورت حمایت، امکان ارز آوری برای کشور را نیز فراهم می‌آورد. بنا بر گفته‌های ایشان، این دستگاه علاوه بر آزمایشگاه‌های پزشکی قانونی در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی، دانشگاهی (دانشکده‌های پزشکی، داروسازی، دندانپزشکی، شیمی، مهندسی صنایع، نفت و پلیمر و.) و همچنین صنایع دفاعی، غذایی، آرایش بهداشتی و کارخانجات داروسازی و رنگ نیز کاربرد دارد. درانت‌ها احدی ابراز امیدواری نمود که با ساخت این دستگاه، گامی هر چند کوچک در جهت اجرای برنامه تحول نظام قضایی و جلوگیری از اطاله پرونده‌ها در محاکم، برداشته شده باشد.