آسمان ایران در مهر ماه به تسخیر تاکسی‌های پرنده درمی‌آید
- فرهیختگان نوشت: پروژه تاکسی هوایی، چند سالی است که جزء برنامه‌های توسعه هوانوردی عمومی و ایجاد سیستم حمل‌ونقل هوایی هواپیما‌های کوچک کشور است؛ اما حالا حدود یک سال است که طرح ورود ایرتاکسی‌ها به ایرلاین‌های کشور به‌صورت جدی و منسجم‌تری دنبال می‌شود؛ طرحی که در ابتدا قرار بود فاز نخست اجرایی شدن آن در مهرماه و فاز دوم آن در بهمن‌ماه سال گذشته انجام شود و قابلیت اجرایی پیدا کند؛ اما بنابه دلایلی نامشخص به سرانجام نرسید؛ وعده‌ای (رونق و توسعه راه‌اندازه هواپیما‌های کوچک) که با تحقق آن فصل تازه‌ای در صنعت هوایی رقم می‌زند.
طرح تاکسی هوایی با هواپیما‌های ۴ تا ۱۹ نفره آغاز می‌شود و در این طرح همه فرودگاه‌های کم‌تردد کشور در اولویت هستند. یکی از راهبرد‌های توسعه این برنامه، توسعه شبکه پروازی با هدف افزایش درآمد فرودگاه‌ها تهیه و تدوین شد. پروژه تاکسی هوایی را می‌توان به‌عنوان مسیری تازه در راستای ارتقای کیفیت حمل‌ونقل هوایی دانست؛ چراکه این طرح می‌تواند به‌عنوان نقطه اتصالی میان فرودگاه‌های فعال و غیرفعال در کشور، بهبود مشکلات حمل‌ونقلی، توسعه اقتصاد صنعت هواپیمایی کشور و برای رفت‌و‌آمد به مناطق صعب‌العبور نیز نقش موثری ایفا کند.
با توجه به حرکت رو به جلوی دنیا به استفاده از هواپیما‌های کوچک، اما جایگاه ایران در این زمینه در رتبه‌های پایین‌تری به نسبت دیگر کشور‌ها قرار دارد؛ آن هم با توجه به اینکه مسئولان ذی‌ربط معتقد هستند که توانایی، ظرفیت ساخت، استفاده از این نوع هواپیما‌ها و زیرساخت‌های لازمه برای اجرایی شدن این اقدام فراهم است؛ اما همچنان دلیل مشخص این تعلل و تاخیر‌ها مشخص نیست؛ البته که از سال پیش تامین منابع مالی و تامین سوخت این هواپیما‌ها از دیگر کشور‌ها با توجه به توان تولید داخلی این سوخت‌ها در کشور مطرح بود.
ماه گذشته بود که اعلام شد این پروژه درحال طی‌کردن مراحل پایانی برای فاز نخست اجرایی شدن است، پس درخصوص آخرین وضعیت این پروژه، بهبود موانع و معضلات پیش‌رو، مزیت‌های راه‌اندازی پروژه تاکسی هوایی، نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعه طرح، سرمایه‌گذاری بر پروژه و چشم‌اندازه پروژه تاکسی هوایی بر بهبود مشکلات حمل‌ونقل هوایی با منوچهر منطقی، دبیر توسعه فناوری‌های فضایی و حمل‌ونقل پیشرفته معاونت علمی ریاست‌جمهوری گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
اقتصاد پروژه تاکسی هوایی، اقتصاد پایداری نبود
منوچهر منطقی، دبیر توسعه فناوری‌های فضایی و حمل‌ونقل پیشرفته معاونت علمی ریاست‌جمهوری با اشاره به تعویق‌های چندباره اجرای فاز نخست پروژه تاکسی هوایی، درخصوص آخرین وضعیت از شرایط حال حاضر طرح و برطرف‌کردن موانع پیش‌رو برای راه‌اندازی پروژه بیان کرد: «برای اجرای طرح با مجموعه‌ای از مشکلات مواجه بودیم که سعی کردیم با برنامه‌ریزی‌های دقیق موانع موجود را برطرف کنیم. نخستین مشکل این بود که اقتصاد تاکسی هوایی، اقتصاد پایداری نبود و کسی که می‌خواست در پروژه همکاری یا سرمایه‌گذاری کند، به‌نوعی ضرر می‌کرد. برای اینکه کار انجام شود، چند هزینه‌های موجود را بررسی کردیم که اگر کاهش پیدا کند، پروژه را مقرون به‌صرفه خواهد کرد.»
وی افزود: «یکی از هزینه‌های مهم، هزینه نشست و برخاست و راهبری است که از برج کنترل فرودگاه‌ها پیگیری می‌شود و هزینه‌های این کار در مقطعی با مجوز وزیر کاهش پیدا کرد. بخش دیگر هزینه‌ها این بود که بنزین تاکسی‌های هوایی (که متفاوت از سایر بنزین‌هاست) که برای هوانوردی عمومی هستند را تامین کنیم و برای این کار با بخش پالایش کار صحبت شد که البته با وجود یک‌سری محدودیت‌ها، اما مذاکرات در این زمینه همچنان ادامه دارد تا سوخت پروژه به خوبی تامین شود.»
منطقی در ادامه بیان کرد: «بحث دیگر نیز این بود که با حل مشکلات، هر مجموعه‌ای که می‌آید ممکن است یک یا دو هواپیما برای اجرای پروژه داشته باشد و حتما برای راه‌اندازی کار سه یا چهار هواپیما نداشته باشد، بنابراین ما دنبال ایجاد مرکز هدایت و یکپارچه‌سازی مجموعه‌ها بودیم. برای این کار از سازمان مجموعه علوم و فنون که در شرکت فرودگاه‌ها مستقر بود و تعدادی هواپیمای مناسب برای این پروژه داشت، درخواست مشارکت کردیم که آیین‌نامه آن نیز نوشته شد تا این سازمان بتواند به‌عنوان یک مجموعه هماهنگ‌کننده برای دیگر مجموعه‌هایی که بتوانند هواپیما‌های کوچک را کنار هم بگذارند و جمع‌آوری کنند، عمل کند. البته آیین‌نامه این همکاری با موارد اصلاحیه‌ای مواجه بود که پس از تایید مصوب خواهد شد.»
وی ادامه داد: «یکی دیگر از اقدامات ما این بود فرودگاه‌هایی که در مکان‌های مختلف پرواز نداشتند یا تعداد پرواز کمی داشتند را ترغیب کنیم تا با بخش خصوصی کار کنند و یک زیرمجموعه پروازی با هواپیما‌های هوانوردی محلی داشته باشند که خوشبختانه تاکنون نزدیک به ۴ مرکز این کار را انجام داده‌اند و این همکاری شکل گرفت.»
مدت‌زمان طولانی انجام بروکراسی اداری، یکی از علل تاخیر چندباره پروژه تاکسی هوایی
منطقی اشاره کرد: «یکی از علل تاخیر چندباره راه‌اندازی پروژه این بود که مراحل اداری برخی از کار‌هایی که پیش‌بینی کرده بودیم و باید انجام می‌شد، طول کشید؛ بنابراین در این نقطه‌ای که هستیم می‌توان گفت با استقرار دولت جدید و صحبتی که با مسئولان امر می‌کنیم، تقریبا تمام بخش‌های مختلف برای راه‌اندازی پروژه آماده است.»
به گفته دبیر توسعه فناوری‌های فضایی و حمل‌ونقل پیشرفته معاونت علمی ریاست‌جمهوری، البته فراهم‌کردن برخی از زیرساخت‌ها به‌ویژه برای فرودگاه‌های بزرگی همچون مهرآباد برای کسانی که می‌خواهند از پروژه تاکسی هوایی (هوانوردی عمومی) استفاده کنند، لازم بود. برای این کار مجموعه‌های کناری و مسیر مجزا درست شد که این مسافران دیگر وارد تشریفات فرودگاه نشوند و سریعا از این مرحله گذر کنند. این کار برای نمونه در فرودگاه مهرآباد انجام شده است و پس از اتمام کار رونمایی خواهد شد.»
پروژه تاکسی هوایی پس از تاخیر یک ساله، در پاییز سال جاری راه‌اندازی خواهد شد
دبیر توسعه فناوری‌های فضایی با بیان اینکه این پروژه در پاییز سال جاری راه‌اندازی خواهد شد، گفت: «همیشه تغییر و تحولات روال کار را کند می‌کند. تمام ابزار برای اجرای این پروژه در پاییز سال جاری آماده است و می‌تواند کار خود را شروع کند.»
وی افزود: «پروژه تاکسی هوایی دو بخش دارد، بخش نخست زیرساخت‌ها و بخش دیگر محصولات را شامل می‌شود. اقداماتی که در این زمینه انجام شد، این بود که هزینه زیرساخت‌های موجود ارزان‌تر شود و اگر سرمایه‌گذاری هواپیما داشت و زیرساخت نداشت، ما در این قسمت امکان فراهم‌آوری زیرساخت‌ها را برای شروع کار داشته باشیم؛ بنابراین هم درخصوص کاهش هزینه زیرساخت و هم درباره محصول، کار‌های بسیاری انجام شده است تا پیشبرد کار را آسان کند.»
سوخت تاکسی‌های هوایی در آغاز راه از کشور‌های دیگر تامین می‌شود
وی در ادامه توضیح داد: «در مورد تامین سوخت نیز طی بررسی‌هایی که انجام شد، مجموعه پتروشیمی اراک می‌تواند این سوخت را تامین کند؛ اما تولید آن باید از یک حدی بالاتر باشد تا برای این مجموعه مقرون به‌صرفه باشد؛ وقتی مجموعه‌ای این محصول را تولید می‌کند، باید توسط مجموعه‌های دیگر نیز خریداری شود. در چنین شرایطی که تعداد هواپیما‌ها کم بوده و در شروع کار هستیم، سوخت هواپیما‌ها وارد می‌شود. خوشبختانه توان تولید سوخت در داخل کشور وجود دارد؛ اما از یک حدی که تولید بالا می‌رود و مقرون به‌صرفه می‌شود، می‌توان از سوخت داخلی بهره‌مند شد.»