ایران چند پروژه فعال در حوزه تولید واکسن کرونا دارد؟

_ آنا نوشت: با شیوع ویروس کرونا در دنیا کشور‌های زیادی برای ساخت واکسن دست به‌کار شدند تا شاهد تولید انواع واکسن کرونا با پلتفرم‌های مختلف به بازار باشیم.

فناوری به کار گرفته شده در ساخت واکسن کرونا همان فناوری ساخت واکسن‌های دیگر است. یعنی ویروس ضعیف شده در ساخت آن به کار می‌رود. در واقع با حذف بخش بیماری‌زا و تزریق آنتی‌ژن به بدن ایمنی بدن را در برابر این ویروس بالا می‌برند.

با توجه به همه‌گیری و مسری بودن ویروس کرونا و مشکلاتی که برای مردم جهان ایجاد کرده است و همچنین آمار بسیار بالای مرگ‌ومیر مردم، نحوه ساخت این واکسن، شناخت انواع واکسن کرونا و عوارض آن بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

با وجود سرعت در تولید واکسن کرونا، اما هر یک باید بر اساس تکنیک‌هایی آزمایش شوند. این واکسن‌ها بر اساس ۴ نوع یا پایه «ویروس کامل»، «ناقل ویروس (تکثیرشونده و غیر تکثیرشونده)»، «DNA، RNA» و «پروتئین» ساخته می‌شوند.

همچنین یکی دیگر از ویژگی‌های این واکسن‌ها تزریق در دوز‌های مختلف است. بر اساس آخرین وضعیت ۱۶ درصد واکسن‌های تولید شده و پیش‌رفته «یک دُز»، ۵۰ درصد از این واکسن‌ها «دو دُز» و مابقی در «چند دُز» هستند.

ایران واکسیناسیون علیه کرونا را با واکسن‌های وارداتی اسپوتنیک وی روسیه، آسترازنکا، سینوفارم و کووکسین (بهارات) آغاز کرده است.

ایران جزء تولیدکنندگان واکسن کرونا در دنیا

در میان کشور‌های تولید کننده واکسن، کشور ما هم فعال است و تولید واکسن را شروع و هم اکنون ایران در میان ۱۶ تولیدکننده واکسن کرونا در دنیا از نظر (تعداد واکسن) در رتبه ۱۱ قرار دارد.

براساس اعلام مسئولان وزارت بهداشت، ۱۲ تیم روی تولید واکسن کرونا کار می‌کنند. ستاد اجرایی فرمان امام خمینی (ره) و مؤسسه برکت، انستیتو پاستور ایران، مؤسسه واکسن و سرم سازی رازی، تعدادی دانشگاه علوم پزشکی، وزارت دفاع، شرکت‌ها و مؤسسات دانش بنیان برخی از مجریان این پروژه در کشور ما هستند؛ اما در حال حاضر ۸ پروژه به صورت فعال‌تر و پیشروتر کار می‌کنند.

واکسن موسسه شفا فارمد (واکسن کووبرکت)

واکسن کووبرکت نخستین واکسن کووید-۱۹ تولید محققان ایرانی است که موفق به دریافت کد اخلاق و کارآزمایی انسانی از وزارت بهداشت شده است. این واکسن در شرکت شفا فارمد وابسته به بنیاد برکت ستاد اجرایی فرمان امام (ره) تولید شده است که اکنون در مرحله فاز کارآزمایی بالینی قرار دارد.

واکسن کرونای انستیتو پاستور ایران با نام تجاری پاستوکووَک

انستیتو پاستور از شروع پاندمی کرونا موضوع تولید واکسن مشترک با کشور کوبا را آغاز کرد. این واکسن حاوی پروتئین نوترکیب از ناحیه RBD، ژنوم ویروس SARS-COV-۲، با رژیم دونوبته (با و بدون دُز بوستر) است که بعد از گذراندن موفق فاز ۱ و ۲، وارد فاز سوم کارآزمایی بالینی و تزریق عمومی شده است.

واکسن کرونای مشترک ایران و کوبا با نام تجاری پاستوکووَک در انستیتو پاستور ایران تولید و عرضه خواهد شد. این واکسن در ۲ دُز و به فاصله ۲۸ روز از یکدیگر استفاده می‌شود. بنابر گزارش‌های رسیده چه در تزریق اول و چه در تزریق دوم تاکنون عوارض جانبی گزارش شده خفیف بوده و این واکسن تاکنون بی‌خطر به نظر می‌رسد. تولید این واکسن به طور موازی با انجام کارآزمایی بالینی فاز ۳ در انستیتو پاستور ایران آغاز شده است تا پس از مشخص شدن اثربخشی واکسن و کسب مجوز‌های لازم بتواند وارد برنامه واکسیناسیون عمومی کشور و پس از تایید با نام تجاری پاستوکووَک وارد بازار شود. ظرفیت تولید هدف گذاری شده ماهیانه حدود یک میلیون دُز است و برنامه‌ریزی شده است تا از ابتدای پاییز با توسعه زیرساخت‌های تولید، ظرفیت تولید به ۳ میلیون دُز در ماه برسد.

واکسن موسسه میلاد دارو نور (واکسن فخراواک)

واکسن میلاد دارو نور در مرحله دوم بزرگسالان قرار دارد. واکسن فخراواک «واکسن شهید فخری زاده یا سپند»، واکسنی از نوع ویروس غیرفعال شده است که اسفندماه ۱۳۹۹ موفق به دریافت مصوبه اخلاق در پژوهش از سازمان غذا و دارو شده است؛ واکسنی دو دوزی که تحت مطالعه کارآزمایی بالینی دوسو با کنترل پلاسبو مورد مطالعه قرار می‌گیرد. این واکسن محصول شرکت «میلاد دارو نور» در زیر مجموعه وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح است.

واکسن موسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی واکسن کووپارس

واکسن کرونای رازی کووپارس، توسط موسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی بر پایه پروتئین نوترکیب "اسپایک" ویروس کرونا ساخته و از دو بخش «آنتی‌ژن» و «ادجوانت» تشکیل شده؛ در سه دُز (تزریقی- استنشاقی، دو دُز اول واکسن به‌صورت عضلانی و دُز سوم به‌صورت استنشاقی در روز ۵۱ به داوطلبان تزریق می‌شود) تولید خواهد شد.

خطر ابتلا به کرونا بدتر از خطرات احتمالی و نادر تزریق واکسن است. واکسن‌هایی که در ایران تزریق می‌شوند تا حدود زیادی علیه ویروس کرونای موجود و کرونای انگلیسی ایمنی ایجاد می‌کنند.

بعد از حدود دو تا سه هفته از تزریق واکسن نوبت اول بدن ایمنی‌زایی را شروع می‌کند و پس از تزریق نوبت دوم ایمنی کامل خواهد شد. به همین خاطر در روز‌های اولیه تزریق واکسن ممکن است خطر ابتلا وجود داشته باشد. با رعایت پروتکل‌های بهداشتی می‌توانید این خطر را کاهش دهید.

واکسن ساخت شرکت تحقیقاتی و تولیدی سیناژن

واکسن ساخت شرکت تحقیقاتی و تولیدی سیناژن در مرحله فاز دوم بزرگسالان قرار دارد. واکسن سیناژن، پنجمین واکسن کووید-۱۹ در ایران است که مجوز کد اخلاق را گرفته است. این واکسن اولین واکسن کرونای ساخت بخش خصوصی در ایران است که به آزمایش بالینی رسیده است و مشترک با کشور استرالیا تولید خواهد شد.

گفتنی است فردی که واکسینه می‌شود حداقل ۳ تا ۶ ماه در برابر این ویروس ایمنی خواهد داشت؛ بااین‌حال برای کاهش آسیب‌های این بیماری باید کماکان و تا زمان واکسینه شدن ۷۰ درصد جامعه پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کرد.