لزوم تدوین برنامه هفتم توسعه متناسب با منابع کشور/ فعلا نیازی به اصلاحیه بودجه نیست

- «مسعود میرکاظمی» در گفت وگوی ویژه خبری در خصوص رویکرد جدید سازمان برنامه و بودجه در دخل و خرج گفت: در همه رسانه‌ها بحث کسری بودجه مطرح است به نظر من بودجه خوب تدوین نشده است ما اگر عملکرد سال ۹۹ را نگاه کنیم ۵۶۲ هزار میلیارد تومان مصارف کشور بود که ۳۰ درصد واگذاری‌های دارایی‌های مالی و اوراق تامین شده و منابع پایدار ۷۰ درصد بوده است

سوال این جاست که در سال ۱۴۰۰ چه اتفاقی افتاده است که دو سقف مصرف اولی ۹۳۷ هزار میلیارد تومان و سقف دوم ۱۲۷۷ هزار میلیارد تومان بوده اگر ما عملکرد سال گذشته و منابع پایدار را محاسبه کنیم تاکنون به دو و نیم تا سه برابر عدد رسیده است باید ببینیم آیا رشد اقتصادی خوبی داشتیم که به این درآمد رسیده ایم یا نه علاوه بر بحث نفت که دیده شده فروش واگذاری‌های دارایی مالی نیز در بودجه بوده است.

در ۵ ماه و نیم گذشته یعنی از ابتدای سال تا تاریخ ۱۵ مرداد که دولت قبل در راس کار بود در ۱۳۹ روز ۲۸۰ هزار میلیارد تومان مصارف کشور بوده است که از این رقم ۲۲۰ هزار میلیارد تومان منابع قابل اتکا بوده که بخشی از آن هم واگذاری‌های دارایی بوده و مابه التفاوت ۲۸۰ هزار میلیارد تومان تا ۲۲۰ هزار میلیارد تومان از تنخواه استفاده شده ۸۵ هزار میلیارد تومان نیز واگذاری دارایی مالی و بحث واگذاری اوراق بوده است.

نشان می‌دهد از اول سال امکان تامین این رقم نبوده حتی اگر نفت هم بوده در بودجه دیده می‌شود که بخشی از منابع از طریق واگذاری دارایی یعنی اوراق خزانه یا اوراق مشارکت بوده که باید تامین می‌شده است دلیل این که هنوز تحقق نیافته این است که ۱۵ درصد عملکرد داشته و نشان می‌دهد اساساً بودجه مناسب طراحی نشده و سال آینده اگر بخواهیم طبق روال سنتی که داریم ضریبی به آن بزنیم و بودجه سال بعد را تدوین کنیم قاعدتاً مشکل جدی خواهیم داشت و باید یک بازنگری انجام دهیم که چگونه منابع خود را افزایش دهیم همچنین درآمد‌ها را افزایش دهیم و پایداری در بودجه را بیشتر کنیم از طرف مدیریت مصارف کنیم.

در پایان سال ۹۱ عملکرد مصارف ۸۹ هزار میلیارد بوده در پایان سال چه طور می‌شود در سال ۱۴۰۰ اگر سقف یک را بزنیم به رقم ۹۳۷ هزار میلیارد تومان برسیم این خیلی مشکل ایجاد می‌کند در ۸ سال گذشته متوسط رشد اقتصادی گاهی صفر هم بوده و تورم نیز عمدتاً دو رقمی بوده است و نرخ سرمایه گذاری منفی ۷/۴ دهم بوده و در این شرایط این که یک سال بعد را به این ترتیب عمل کنیم اگر عقبه قوی وجود داشت می‌توان گفت که امروز می‌توانیم منابع را به دست بیاوریم، اما عقبه قوی نیست و نه رشد اقتصادی اتفاق افتاده و نه شاخص‌های کلان رقم خورده این که یک دفعه یک بودجه ایده آلی می‌آید و عملکردش را امروز می‌بینیم که به هر جایی مراجعه می‌کنند کسری و درخواست‌های بودجه از کارمندان محترم دولت از پروژه‌های عمرانی هزینه‌های جاری دستگاه‌ها مطالبه دارند، اما وقتی ما منابع پایداری را نمی‌بینیم در واقع دست به خلق نقدینگی می‌زنیم که منجر به تورم می‌شود و تورم یعنی برداشتن از جیب افراد ضعیف به همین دلیل است کهش پیدا کرده است.

امسال برای رفع مشکل کسری بودجه باید آن چه ضرورت دارد و در برنامه می‌بینیم مثل بحث کرونا منابع تامین شود و واکسیناسیون تکمیل شود و جزو اولویت‌های ماست و نمی‌توان به تعویق انداخت دوم بحث معیشت و تامین کالا‌های اساسی است که زمان تحویل دولت ذخایر پایین آمده و در حال تلاشیم ذخایر را به حد مطلوب برسانیم و این کار در حال انجام است از طرفی باید به سمتی برویم که مصارف را کنترل کنیم تا حدی باید انقباضی عمل کنیم و کمتر مجبور شویم خلق پول کنیم چرا که خلق پول آفتی در اقتصاد است و می‌دانیم مرتب هزینه خانوار را بالا می‌برد و از طرفی، چون رشد اقتصادی نداریم اشتغال دچار آسیب می‌شود و به خصوص جوانان تحصیل کرده آسیب می‌بینند واین باعث می‌شود چرخه ایجاد شود واین چرخه مخرب است ما باید یک جا این چرخه را متوقف کنیم و یا حداقل تلاش کنیم چرخه را کاهش دهیم.

در ۸ سال گذشته هزینه‌ها ۱۰ برابر شده است آیا درآمد نیز ده برابر شده است هیچ کجا حقوق و دستمزد ده برابر نشده از نظر من باید مقداری انقباضی حرکت کنیم.

در رقم ۹۳۷ هزار میلیارد تومان بودجه هزینه‌های عمرانی نیز وجود دارد، اما تحقق پیدا نمی‌کند با توجه به این که حجم پروژه‌های در زمین مانده بسیار زیاد است اگر بخواهیم با این روند به عمرانی‌ها پول پرداخت کنیم شاید صد سال زمان ببرد که درست نیست و باید پروژه‌های اولویت دار عمرانی را در هر شهر و استانی مشخص کنیم مشارکت مردمی را حتماً دخیل کنیم خیلی از پروژه‌ها را می‌توانیم اقتصادی تعریف کنیم و بخشی از آن را به مردم واگذار کنیم باید بسته‌های سیاستی تدوین کنیم از جانب مدیریت بر هزینه و از طرفی افزایش درآمد و همین طور مشارکت دادن را در دستور کار داشته باشیم تا به شکلی این دوران را بگذرانیم.

مجری:آیا متمم یا اصلاحیه بودجه به مجلس ارائه می‌شود؟

خیلی به این موضوع نرسیده ایم که احتیاج به متمم داشته باشیم در تلاشیم بودجه را مدیریت کنیم قاعدتاً درآمد‌ها تحقق پیدا نمی‌کند و هزینه‌ها نیز قاعدتاً نباید تحقق پیدا کند و اگر مجبور شویم باید در چارچوب قانون حرکت کنیم و اصلاحیه دهیم و تا الان فکر نمی‌کنم که اصلاحیه داشته باشیم.

موضوع مدیریت بر کشت کار بسیار ضروری است ولی عملاً در کشور اتفاق نیفتاده است؛یکی از حمایت‌هایی که در سازمان جهانیتجارت هیچگاه لغو نشد حمایت از کشاورزی بود یعنی هیچکدام از کشورهای توسعه یافته یا در حال توسعه مایل نبودند تا یارانه‌هایکشاورزی را حذف کنند که دلیل آن مدیریت بر کشت است ولی امروز وزیر جهاد کشاورزی هیچ پولی برای این کار ندارد.

امروز یارانه برای نهاده‌های دامی و گندم حدود ۲۹۰ هزار میلیارد تومان است، آیا از این مبلغ سهمی به جهاد کشاورزی می‌رسد؟

من با این نیت وارد سازمان برنامه و بودجه شدم که بتوانیم منابع را مؤثر کنیم و اگر بخواهیم با روند قبلی حرکت کنیم نه تنها منابع مؤثرنیست بلکه هدر خواهد رفت و امروز می‌بینیم که سرمایه اجتماعی را از دست دادیم و مشکلات فرهنگی و اقتصادی فراوانی داریم و هیچعقل سلیمی نمی‌گوید که مسیر قبلی را ادامه دهیم و باید به سمتی حرکت کنیم که این اصلاحات را انجام دهیم و باید تغییرات را دنبالکنیم و باور داشته باشیم که راهی جز این نیست .

اینکه خزانه کشور در سازمان برنامه و بودجه بیاید یا نه، مشکل جای دیگریست، اگر وارد سازمان برنامه و بودجه هم شود ولی وقتی کهمنابع ندارد تخصیص هم صادر شود پولی برای پرداخت نیست.

در ۵ ماه گذشته ۵۰ درصد هزینه‌هایی که انجام شده از طریق استقراض و اوراق بوده است؛ مشکلات زیاد است ولی ما کشور فقیرینیستیم و ۶۳ میلیارد دلار میزان یارانه پنهان کشور است با یارانه‌های نهاده‌ها و دارو و بخش‌های دیگر که تخصیص داده می‌شود حدود۲۹۰ تا ۳۰۰ هزار میلیارد تومان حجم یارانه‌هاست بنابراین دولتی که قدرت پشتیبانی این حجم یارانه‌ها را دارد کارهای دیگر را می‌تواندانجام دهد.

باوجود منابعی که برای کالاهای اساسی در نظر گرفته شده ولی قیمت پروتئین در بازار بالاست و باید مشکل را به شکل اساسی حل کردو ما باید از دامداری، مرغداری و کشت کالاهای استراتژیک کشاورزی در کشور حمایت کنیم؛ اما برای اینها منابع جدی نگذاشته‌ایم ومنابع را در یک زنجیره‌ای هزینه کردیم که نه دامدار و مرغدار از آن بهره مند شده و نه مردم.

در موضوع حامل‌های انرژی هم علی رغم سهم یارانه‌های انرژی که داده شده ‌ ولی کالای ما گران‌تر تمام می‌شود چون این اشکال  بهساختارهای اقتصادی برمی گردد و باید اینها را تجدید نظر کنیم.ما منابع را هزینهمی‌کنیم ولی مؤثر نیست.

به مردم قول می‌دهم با توجه به اینکه در کشوری با منابع عظیم هستیم می‌توان به سرعت این مشکلات را حل کرد که بعضی از آنها درکوتاه مدت، میان مدت و حتی در برنامه‌های طولانی مدت حل می شود و این نوید را می‌دهیم با تغییر مسیری که برای ما تجربه شدهمی‌توانیم مسیر آینده را با کمک دستگاه‌های نظارتی و مجلس شورای اسلامی بهتر انتخاب کنیم و باید به سمتی برویم که مردم شاهداین تغییرات باشند.

ما تعهدی داریم که جلوی بی انضباطی را بگیریم و اگر شرایط را مدیریت نکنیم فشار اصلی بر قشر ضعیف از جمله معلمان خواهد آمدو بنا داریم از طریق روال قانونی این کار را انجام دهیم؛ در آموزش و پرورش با یک مجوزی که مغایر با قوانین بوده احکامی را صادرکردند که اصلاح احکام سه روز طول می‌کشد تا آن را منطبق با قانون کنند و برای اینکه این سه روز حقوق دچار مشکل نشود از طریقفایل ماه قبل حقوق را پرداخت کردیم ولی اگر قرار به تغییر باشد باید منبع برای آن دیده شود تا بتوانیم آن را انجام دهیم چون حدوداختلاف آن هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان در سال است که مغایر با برنامه است و اگر قرار بر افزایش باشد باید در دولت تعیین تکلیف شود.

بعضی از اتفاقات در روزهای آخر دولت قبلی رخ داده که خیلی اخلاق مدارانه نبوده و امروز ما را در تنگنا قرار داده است.

آنچه که در چارچوب قانون است حتماً دنبال خواهیم کرد و به تدریج در دستور پرداخت قرار می‌دهیم البته کار خیلی سختی است ولیامیدواریم با انقباضی کردن برخی هزینه‌ها که می‌توان آنها را کنترل کرد امسال را بگذرانیم .

درباره تدوین برنامه هفتم توسعه باید برنامه‌های گذشته را بررسی کنیم که چرا در همه برنامه‌ها تقریباً شاخص‌ها مطلوب نبودند؛ اگر اینهارا خوب تحلیل کنیم قطعاً در برنامه‌های آتی اینها را در نظر خواهیم گرفت.

باید به سمتی برویم که برنامه هفتم توسعه نظام مند شود و اهداف کاملاً روشن، ساده و کوچک اما قابل کنترل باشد و همچنین متناسب بامنابع کشور باشد؛ الان منتظریم که مجمع تشخیص مصلحت نظام این سیاست‌ها را آماده کند و با تصویب مقام معظم رهبری اعلام شودو ما کارگروه‌های آن را در سازمان برنامه و بودجه تشکیل دهیم و تلاش کنیم برنامه هفتم توسعه به موقع برسد؛ ما زمان کمی داریم چوندرگیر تغییر ریل بودجه هستیم.

اگر ما تحلیلی برای وضع فعلی می‌کنیم برای این است که مردم بدانند دولت را در چه شرایطی کار را آغاز کرده ولی قطعاً راهکار وجوددارد و امکان ایجاد تحول هست؛ با عقلانیت، برنامه، تغییر روش‌های سنتی و روش‌های خلاقانه  این تغییرات را اعمال خواهیم کرد.

انتهای پیام