دستاورد‌های آموزش مجازی؛ از بی رغبتی دانشجویان تا کیفیت پایین تدریس
_ آنا نوشت: درست یک روز پیش از آغاز تعطیلی‌های گسترده مدرسه‌ها و دانشگاه‌ها بود که دانشجویان یکی از دانشگاه‌های بزرگ تهران رو به روی ساختمان مرکزی دانشگاه خود با هدف تعطیلی دانشگاه به دلیل شیوع کرونا تجمع کردند؛ البته با وجود این تجمع و خواسته دانشجویان، رئیس دانشگاه حتی از پنجره دفترش به آن‌ها نیم‌نگاهی نیز نکرد.
شب که شد، اخبار، تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها را اعلام کرد. دانشجویان و دانش‌آموزان از شعف این تعطیلی طویل تا پس از عید، نمی‌دانستند چه کنند. کلاس‌های مجازی از هفته بعد آغاز شد، اما اندک دانشجویی در پلتفرم‌های در نظر گرفته شده حضور یافت. هیچ‌کس حتی تصورش را نیز نمی‌کرد که این تعطیلات، این‌چنین طولانی شود.
کلاس‌های مجازی روش نوینی را به‌خصوص در آموزش عالی به کار گرفت. البته ناگفته نماند که این مسئله در تمام کشور‌ها جاری بود و مستثنا شدن ایران از این قاعده ناممکن می‌شد.
کلاس‌ها به‌مرور خاصیت تازگی خود را از دست داده و تبدیل به لالایی رادیویی شدند که چند جلسه در میان، حضور و غیابی فرمالیته را شامل می‌شدند؛ دانشجو سر کلاس بود و هم‌زمان یا سرکاری دیگر بود یا کنار سیستم چرت می‌زد.
کیفیت پایین تدریس مشکل‌ساز می‌شود
از سخنان چند تن از دانشجویان می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که دانشجویان فارغ از دانشگاهی که در آن درس می‌خوانند، هر کدام یکی از دو سر این طیف-معیوب یا قابل تحسین بودن-را برمی‌شمردند؛ یک نفر مزیت کلاس‌های مجازی را به دلیل جمع شدن بساط اتلاف وقت در مترو و اتوبوس می‌دانست و دیگری از کیفیت پایین تدریس استاد‌ها گله‌مند بود.
در کل، دانشجویان و حتی استاد‌ها از پایین بودن سرعت اینترنت و باگ‌های سامانه مخصوص دانشگاه ناراضی هستند. به طوری که کیمیا می‌گوید: «سرعت اینترنت و مشکلات سامانه دانشگاه، تنها مشکل آموزش مجازی نیست، اما می‌تواند در شهر‌های دور یا روستا‌ها بسیار مشکل‌ساز باشد. البته مشکل دیگری که در این برهه گریبان دانشجو‌ها را گرفته، شامل کیفیت پایین آموزش مجازی، عدم برقراری ارتباط مؤثر میان دانشجو‌ها و استاد‌ها و ... است.»
تقلب یا ...
هر چند دانشجویان از آموزش مجازی ناراضی هستند، اما در کنارش بسیار به برگزاری امتحان‌ها علاقه‌مندند! امتحان‌هایی که موجب بالا رفتن معدل دانشجو‌ها شده، حالا چه از طریق تقلب و چه از سوی استاد‌های بی‌حوصله‌ای که نمره‌های غیرواقعی و بالایی را در کارنامه دانشجو‌ها ثبت می‌کنند.
این نوع امتحان، اما صدای دانشجو‌های درس‌خوان و معدل بالا را درآورده است و همان‌گونه که علیرضا می‌گوید «دانشجو‌ها در کنار گروه‌های کلاسی که استاد نیز در عضو است، گروه‌هایی موازی برای تقلب در امتحان‌ها تشکیل می‌دهند. این روش، موجب بالا رفتن معدل افرادی می‌شود که چیزی از درس یاد نگرفته‌اند.»
آموزش مجازی مزیت هم دارد؟
چند تن از دانشجویانی به مزیت‌هایی برای این نوع آموزش اشاره می‌کنند. یکی از دانشجویان، ضبط شدن کلاس‌ها را مزیت می‌داند و می‌گوید: «من در یادگیری مفاهیم و جزوه نوشتن بسیار سرعت پایینی دارم و ضبط شدن کلاس‌ها مورد مثبتی است که به لطف آموزش مجازی از آن برخوردار شده‌ایم.»
کیمیا نیز در مورد مزیت‌های کلاس‌ها مجازی می‌گوید: «در کنار معایب، خالی از لطف نیست که مزیت‌های آن را برشماریم. به شخصه در خانه یا در سفر کلاس‌ها را گوش می‌دهم و دیگر لازم نیست در خوابگاه بمانم و در کنار خانواده به کارهایم می‌رسم.»
استادان نابلد تکنولوژی رسوا می‌شوند!
مجازی شدن آموزش همچنین موجب ارزیابی بهتر از استادان شده است. استاد‌هایی که تنها از روی پاورپوینتی که در کلاس ارائه می‌دادند، روخوانی را به‌جای تدریس به دانشجو‌ها غالب می‌کردند، در کلاس مجازی با همان پاورپوینت‌ها گاه کنترل کلاس را از دست داده یا از شدت ملال‌آور بودن تدریس، با کلاسی مجازی خالی از دانشجو مواجه می‌شدند.
همین امر، دانشجو را نیز نسبت به علم‌آموزی بی‌رغبت و بی‌سواد می‌کند. زهرا که از این شیوه تدریس استادان ناراضی است می‌گوید: «اغلب استادان به پلتفرم‌های آموزش مجازی آشنایی ندارند و متعاقباً کلاس درس‌شان نیز بازدهی لازم را ندارد. البته در این میان استادانی نیز هستند که با استفاده از قابلیت‌های سامانه ازجمله پخش ویدئو یا ... کلاسی با بازدهی بالاتر از کلاس حضوری را با مطالب جذاب‌تر به دانشجو‌ها عرضه می‌کنند.»
خواب یا درس؟
در نهایت، دانشجویان به همان شیوه پیشاکرونا عمل می‌کنند؛ بر اساس گفته برخی دانشجویان، آن‌که درس می‌خواند از فرصت بیشتری که در اختیار دارد برای دانش‌افزایی استفاده می‌کند و آن‌که در محیط حضوری، نه تمرکز داشت و نه حاضر بود، در کلاس مجازی نیز به همان روال سابق عمل می‌کند و به چرت زدن ادامه می‌دهد.