برگزاری جلسه دفاع آنلاین از رساله تحقیقاتی پودمانی قضات با عنوان ضوابط ناظر بر تعیین و تقویم خسارت معنوی در رویه قضایی

جلسه دفاع آنلاین از رساله تحقیقاتی پودمانی قضات حجت جلیلیان رئیس شعبه دادگاه عمومی (حقوقی) دادگستری شهرستان آبادان با عنوان " ضوابط ناظر بر تعیین و تقویم خسارت معنوی در رویه قضایی " در محل سالن جلسات ساختمان معاونت منابع انسانی قوه قضاییه برگزار شد.

در جلسه مذکور ناصر علی دوستی شهرکی؛ عضو هیات علمی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری بعنوان استاد ناظر، حسن بادینی؛ عضو هیات علمی دانشگاه تهران و علی عسگری توانی؛ رئیس شعبه دادگاه عمومی و حقوقی تهران بعنوان داور و  احمدرضا توحیدی عضو هیات علمی دانشگاه قم بعنوان عضو کمیته رساله‌های تحقیقات پودمانی قضات حضور داشتند.

چکیده رساله تحقیقاتی پودمانی قضات با عنوان " ضوابط ناظر بر تعیین و تقویم خسارت معنوی در رویه قضایی " به شرح مندرج می‌باشد.

چکیده رساله:
اهتمام نسبت به حفظ حقوق معنوی و جبران خسارات وارده به شخصیت و ابعاد روحی و روانی انسان جزو موضوعات بسیار مهم است. امروزه حقوق بیشتر کشور‌ها تمایل دارند که جبران خسارت‌های معنوی به عنوان یک اصل، مورد پذیرش قرار گیرد که با توجه به تنوع و تکثر خسارات معنوی و منشأ پیدایش آنها، شیوه‌های متنوعی برای جبران این نوع خسارات پیشنهاد شده است.

در نظام حقوقی کشور ما با توجه به پذیرش اصل جبران خسارت معنوی، این سوال مطرح می‌شود که قلمرو و شیوه تعیین و تقویم خسارات معنوی و ضوابط ناظر بر آن کدام است که در این باره رویه‌های قضایی متفاوت است و از جهت نحوه تقویم خواسته خسارت معنوی از سوی خواهان و نیز تعیین میزان و نوع جبران خسارت معنوی از سوی دادگاه‌ها رویه واحدی وجود ندارد. به نظر می‌رسد بهترین ملاک تقویم و تعیین این نوع خسارات، دادن اختیار به قاضی (البته به صورت ضابطه مند) برای تعیین میزان خسارت در این محدوده و با توجه به مجموعه‌ای از متغیر‌ها و عوامل تأثیرگذار از جمله موقعیت اجتماعی، شخصیت، جنسیت، سن، تحصیلات و سایر ویژگیه‌ای زیان دیده و نوع خسارت وارده، باشد. با قید اینکه، باید توجه داشت که ﺑﺮاى ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ ﺧﺴﺎرت ﻣﻌﻨﻮى ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ (ﻓﻌﻞ زﻳﺎﻧﺒﺎر، ورود ﺧﺴﺎرت و راﺑﻄﻪ ﺳﺒﺒﻴﺖ ﺑﻴﻦ آن دو) اﺛﺒﺎت ﮔﺮدد. همچنین ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﻈﻮر از ﺟﺒﺮان ﺧﺴﺎرت ﻣﻌﻨﻮى، ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻛﺎﻣﻞ زﻳﺎن وارد ﺷﺪه ﻧﻴﺴﺖ، ﺑﻠﻜﻪ ﺗﺸﻔﻰ، ﺗﺴﻜﻴﻦ و رﺿﺎﻳﺖ ﺧﺎﻃﺮ زﻳﺎن دﻳﺪه اﺳﺖ. زﻳﺮا ﺟﺒﺮان ﻛﺎﻣﻞ ﺧﺴﺎرت ﻣﻌﻨﻮى اﻣﺮى سخت اﺳﺖ، ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ ﻣﻌﻴﺎرى ﺑﺮاى اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى دﻗﻴﻖ آن وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﻟﺬا از ﻫﺮ ﻃﺮﻳﻘﻰ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ رﺿﺎﻳﺖ ﺧﺎﻃﺮ و ﺗﺴﻜﻴﻦ روﺣﻰ زﻳﺎن دﻳﺪه را ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻰ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد.

با دقت در آراى ﻣﺤﺎﻛﻢ ﻣﻰﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ دو ﺷﻴﻮه ﺑﺮاى ﺟﺒﺮان ﺧﺴﺎرت ﻣﻌﻨﻮى وﺟﻮد دارد. ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ و ﺑﺤﺚ اﻧﮕﻴﺰﺗﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺟﺒﺮان ﺧﺴﺎرت ﻣﻌﻨﻮى، ﺷﻴﻮه ﺟﺒﺮان ﻣﺎﻟﻰ اﺳﺖ. ﺷﻴﻮه دﻳﮕﺮ ﺟﺒﺮان ﺧﺴﺎرت ﻣﻌﻨﻮى ﻧﻴﺰ ﺷﻴﻮه ﺟﺒﺮان ﻏﻴﺮﻣﺎﻟﻰ اﺳﺖ که خود انواع مختلفی دارد.

در پایان نتیجه گرفته می‌شود که خسارت معنوی به جز در مورد دیه، قابل حکم دادن و تقویم است و دادگاه با لحاظ شرایطی می‌تواند زیان زننده را محکوم نماید و حتی قانونگذار می‌تواند در خصوص موارد پرتکرار، میزان خسارات را طی جداولی و به صورت حداقل و حداکثر تعیین کند که اگر این اتفاق روی دهد، قضات، تمایل بیشتری به صدور رای خسارت معنوی خواهند داشت.

شایان ذکر است، امکان دسترسی و مطالعه رساله موصوف با هماهنگی اداره کل آموزش معاونت منابع انسانی و امور فرهنگی قوه قضاییه برای همکاران قضایی و پژوهشگران وجود دارد.

قضاتی که از طریق اداره کل آموزش معاونت منابع انسانی و امور فرهنگی قوه قضاییه معرفی شده باشند، می‌توانند با مراجعه به سایت معاونت منابع انسانی قوه قضاییه (به آدرس: www.qazahrm.ir)، منوی ادارات کل تابعه معاونت منابع انسانی، اداره کل آموزش، قسمت " رساله پودمانی قضات "، نسبت به اخذ فرم‌های مربوط به پیشنهاد موضوع، طرح نامه و... اقدام نمایند.

در صورتی‌که نیاز به مشاوره و یا استفهام در مورد مراحل و شیوه کار وجود داشت، قضات گرامی می‌توانند پیام و یا درخواست خود را به ایمیل resaleha@qazahrm.ir‏ ارسال کنند و یا با شماره تلفن مستقیم ۸۸۱۹۹۵۲۳-۰۲۱ تماس حاصل نمایند.