ریزنوسان بورس در مرز روانی؛ ستاره شانس نماد‌های کوچک
- روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: آهنگ صعود شاخص بورس در روز گذشته چندان قدرتمند نبود. اینطور که به‌نظر می‌آید پس از گذر از سطح روانی یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحدی بازار سهام مسیری آرام را برای نفس تازه‌کردن در پیش‌گرفته است.
این در حالی است که در روز گذشته رونق معاملات در نماد‌های کوچک توانست پس از گذشت ۵ماه شاخص هموزن را به‌محدوده اول سال یعنی ۴۴۰ هزار واحد برساند. خبر‌ها حکایت از آن دارد که به‌دلیل تعبیر افکار عمومی درباره جا‌ماندن این نماد‌ها از روند اصلی بازار‌ها فعلا نماد‌های کوچک که تنوع بسیاری از لحاظ ماهیت دارند، با ورود بیشتر پول حقیقی روبه‌رو هستند. علاوه بر این باز‌تر شدن محاصره دستوری قیمت‌ها نیز عاملی است که می‌تواند بر تقاضا در این نماد‌ها بیفزاید.
ستاره شانس کوچک‌تر‌ها
شاخص بورس تهران روز گذشته رشدی ضعیف را به‌نمایش گذاشت. در این روز برآیند فراز و فرود قیمت‌ها در بازار سرمایه سبب شد تا برخلاف روز گذشته که رشدی بیش از یک درصدی را در نماگر بازار سهام شاهد بودیم، در این روز نوسان رو به‌پایین قیمت سهام در برخی از نماد‌ها سبب شد تا در نهایت افزایشی تنها ۳۳۰واحدی برای «تدپیکس» داشته باشیم.
این رشد در نهایت برابر بود با تغییر ۰۲/ ۰درصدی دماسنج اصلی بازار. با این حالا صعود و افول شاخص‌ها در این روز محدود به‌تغییرات اندک این نماگر نبود چراکه شاخص هموزن در روز دوشنبه موفق شد بالاخره به محدوده ثبت شده در روز‌های نخست سال برسد. این خبر برای آن‌بخش از افرادی که وضعیت قیمت سهام و روند آن در نماد‌های کوچک را پیگیری می‌کنند از اهمیت بسیاری برخوردار است. دلیل چنین اهمیتی را باید در احتمال واکنش مثبت این شاخص به‌گذر از سطح مورد نظر که در محدوده ۴۴۰ هزار واحدی به‌ثبت رسیده جست‌وجو کرد چراکه به‌زعم بسیاری از فعالان بازار نماگر هموزن می‌تواند با گذر از محدوده یاد شده اهداف بالاتری را دنبال کند.
با توجه با اینکه در طول یک سال اخیر دسته‌ای از نماد‌های کوچک بازار مورد معامله در بورس تهران کاهش قیمت قابل‌توجهی را به‌ثبت رسانده‌اند و حتی برای برخی از آن‌ها زیان قیمت نزدیک به۸۰ درصدی نسبت به‌اوج رونق بازار ثبت شده، بنابر این اصلا بعید نخواهد بود که در همدستی انتظارت تورمی رو به‌رشد در میان مردم و فعالان اقتصادی با سازو‌کار‌های معیوب حجم مبنا و دامنه نوسان بازار سرمایه باز‌هم اشباع تقاضا در این نماد‌ها را نظاره‌گر باشد. طبیعتا چنین امری لزوما به‌معنای ارزندگی سهام در گروه‌های یاد شده نخواهد بود و می‌تواند ریسک بالایی را برای فعالان کم‌تجربه‌تر بازار ایجاد کند. با این حال طبیعی است که در روز‌ها و هفته‌های پیش‌رو با فرض تداوم روند کلی حاکم بر بازار سهام شاهد تشدید تقاضا در نماد‌های مورد بحث باشیم. از این‌رو بهتر است تا فعالان خرد بازار این روز‌ها با احتیاط بیشتری به‌سهامداری در این گروه‌ها بپردازند و حتی‌المقدور از طریق روش‌های غیرمستقیم نظیر صندوق‌های سرمایه‌گذاری ریسک خود را در بازار سهام کاهش دهند.
کوچ نشینی سرمایه
اما از نماد‌های کوچک و دماسنج هموزن که بگذریم در بازار روز گذشته یک عامل دیگر نیز خود‌نمایی می‌کرد. در این روز حجم قابل‌توجهی از سرمایه سهامداران عمده میان نماد‌های مختلف دست‌به‌دست شده که به‌موجب آن خالص خرید حقوقی به‌حدود ۱۰۴ میلیارد تومان رسید. این رقم در شرایطی به‌کارنامه بورس تهران در نخستین روز از شهریور پیوست که در واپسین روز مردادماه این بازار توقف خروج حقیقی را شاهد بود. روند نوسانی خالص خرید حقیقی در بازار سهام طی هفته‌های اخیر به‌خوبی نشان می‌دهد که با وجود تقویت عوامل مثبت اثرگذار بر بازار سهام، همچنان روند ورود پول حقیقی به‌بازار در سطحی نیست که بتوان نظر سرمایه‌گذاران خرد درباره روند صعودی را رویکردی یک‌دست دانست. با این حال نحوه نوسان و این سنجه مهم در ماه‌های اخیر به‌وضوح حکایت از آن دارد که طی یک‌ماه گذشته بازار بسیار خوشبین‌تر از هفته‌های ابتدایی سال به‌معامله سهام می‌پردازد. همین امر سبب شد تا در روز یکشنبه ارزش معاملات خرد با رسیدن به‌حدود ۷۷۸۰ میلیارد تومان رکورد بیشترین میزان به‌ثبت رسیده از ابتدای سال ۱۴۰۰ را به‌ثبت برساند. این رقم در روز گذشته در حدوده ۷۵۸۷ میلیارد تومان بود.
البته باید به‌خاطر داشت که مهم‌ترین نکته در تایید افزایش اقبال عمومی به‌بازار سهام نه صرفا افزایش عرضه معاملات و افزایش نسبی ورود پول به‌بازار بلکه کاهش قابل‌توجه تعداد صفوف فروش در مقابل افزایش صفوف خرید است که در گزارش‌های پیشین نیز روند آن‌ها به‌طور پیوسته مورد تحلیل قرار گرفته است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که بورس تهران که در روزگاری نه‌چندان دور و در ماه‌های قبل با افزایش ارزش و وزن صفوف فروش شاهد گیر‌کردن حدود ۷۰ درصد از نماد‌ها در وضعیت اشباع عرضه بود، حالا تنها در ۲ درصد از نماد‌ها صف فروش را نظاره می‌کند. این در حالی است که در روز معاملاتی قبل از آن ۴ درصد از نماد‌های معامله شده در صف فروش بودند. بر این اساس می‌توان اینطور تلقی کرد که به‌رغم فاصله قابل‌توجه بازار سهام با اوج قیمت‌ها در مرداد سال قبل، از لحاظ وزن و تعداد صف‌های فروش بازار به‌دوران رونق بسیار نزدیک شده است.
بر این اساس در روزی که شاخص‌کل بورس تهران به‌زحمت رشد کرد، از مجموع ۳۳۹ نماد معامله شده، قیمت پایانی ۲۰۳ سهم که حدودا ۶۰ درصد نماد‌های یاد شده را شامل می‌شود به‌محدوده مثبت رسید. در مقابل ۱۳۲ سهم یعنی ۳۹ درصد از کل نماد‌های یادشده در سطوح منفی دادوستد شدند. در این روز ۱۰۱ نماد (معادل ۳۰ درصد) صف خرید داشتند که مجموع ارزش این صف‌های خرید ۷۱۳ میلیارد تومان بود. اما در مقابل همان‌طور که در سطور بالا به‌شرح آن پرداختیم، صف‌فروش‌ها تنها به۸ نماد بورسی (۲درصد) محدود شد. گفتنی است ارزش این صف‌ها رقمی بالغ بر ۱۳۷ میلیارد تومان بود.
کوچک‌تر‌ها چرا؟
فراتر از همه اعداد ارقام به‌ثبت رسیده گشت و گذاری در شبکه‌های اجتماعی و کانال‌های بورسی حکایت از آن دارد که صنایع کوچک بازار سهام به‌دلیل اینکه خیلی دیرتر از نماد‌های شاخص‌ساز رشد خود را آغاز کرده‌اند، از استعداد بیشتری برای صعود در هفته‌های پیش‌رو برخوردار هستند.
به‌نظر می‌رسد که در این نکته نیز عاملی مانند انتظارات تورمی نقشی مهم بازی می‌کند. بسیاری از فعالان بازار بر این باور هستند که به‌سبب پافشاری زیاد فعالان بازار سهام بر سیاستگذاران و ناکام‌ماندن تمامی سیاست‌های دستوری و اعمال فشار برای پایین نگاه‌داشتن قیمت‌ها در سال‌های اخیر، بیراهه قیمت‌گذاری چندان دوام نخواهد داشت و از این‌رو با آزاد‌شدن قیمت‌ها صنایع کوچک نیز رفته‌رفته می‌توانند به‌سپری مناسب برای حفظ ارزش دارایی در مقابل تورم مجهز شوند. از این‌رو گفته می‌شود که این نماد‌ها از روند بازار جا مانده‌اند. با توجه به‌ماهیت مختلف این نماد‌ها و لزوم تحلیل متفاوت و متناسب هر شرکت دنیای‌اقتصاد نمی‌توان صحت این مدعا را تایید کند.
همان‌طور که در روز‌های اخیر نیز شاهد بودیم اقبال عمومی به‌نماد‌های خودرویی ماهیتی از این جنس داشت. در روز‌های گذشته حرف و حدیث‌های پیرامون وضعیت خودروسازی‌ها و لزوم آزادسازی قیمت آن‌ها به‌میان آمد که سبب شد تا در روز یکشنبه رقمی نزدیک به۱۲۰۰ میلیارد تومان از پول حقیقی به‌این صنعت وارد شود. در روز قبل نیز این گروه در رتبه دوم ارزش معاملات قرار داشت. البته در این روز به‌میزان ۳۰۰ میلیارد تومان از سرمایه حقیقی‌ها از این گروه خارج شد که با توجه به‌تقاضای قابل‌توجه روز یکشنبه نمی‌توان ثبت این رقم را گواهی بر شکننده‌بودن قیمت خودرو در سطوح فعلی دانست.
نقش و نگار شاخص
برآیند تحلیل‌های مختلف در بازار سرمایه سبب شده تا آرایش شاخص بورس با گذر زمان طی ماه‌های اخیر تغییر کند. با توجه به اینکه نزدیک به ۷۰درصد نماد‌های این بازار را نماد‌های کامودیتی محور تشکیل می‌دهند به‌نوعی می‌توان تغییرات این شاخص در گذر زمان را به‌نوعی حاصل از نوسان قیمت در بازار‌های جهانی و تغییر متغیر‌های مهم اقتصادی به‌ویژه قیمت ارز دانست.
بررسی نماگر اصلی بازار در روز‌های گذشته به‌خوبی نشان می‌دهد که در مواجه با حمایت و مقاومت‌های پیش‌رو قیمت‌ها به‌طور جدی تحت‌تاثیر نقاط گردش قیمت در ماه‌های قبل هستند. در حال‌حاضر شاخص بورس در شرایطی از سطح روانی یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحدی عبور کرده که به‌دلیل تغییر جهت بازار در شهریور و مهرماه سال گذشته با احتمال مقاومت در محدوده بین یک میلیون و۵۰۰ هزار تا یک میلیون و ۵۳۰ هزار روبه‌رو است.
از این‌رو ممکن است با توجه به‌وضعیت مشخص نبودن کابینه دولت و گیر‌و‌دار رای اعتماد وزرای پیشنهادی در مجلس و احتمالات و برنامه‌های مطرح شده در این خلال شاهد نوسان شاخص در محدوده یادشده باشیم. طبیعتا در صورت گذر از این محدوده بازار می‌توان شاهد رونق بیشتری باشد.
طبیعتا به‌دلیل حضور نماد‌های سنگین وزن دلاری در شاخص با گذر از سطح یاد شده امنیت سرمایه‌گذاری در سهام کامودیتی محور بیشتر خواهد بود، با این حال باید توجه داشت که احتمال ثبات یا کاهش نسبی قیمت دلار ممکن است این جهت‌یابی را با مشکل روبه‌رو کند، مخصوصا در شرایط کنونی که ترس از اوج‌گیری دوباره کرونا چشم‌انداز آتی در بازار‌های بین المللی را تضعیف کرده است.
روز گذشته بازار‌های جهانی در قیمت‌گذاری بسیاری از کالا‌ها خوب عمل کردند با این حال به‌دلیل آنچه که پیش‌تر درباره تشویش تقاضای کل گفته شد ممکن است این روند چندان از ثبات کافی برخوردار نباشد.