درس‌ها و عبرت‌های عاشورا از خطبه منا تا قیام «امام حسین (ع)»

حجت الاسلام محسن قنبریان استاد حوزه و دانشگاه با حضور در برنامه ثریا که یک شنبه شب‌ها بر روی آنتن زنده شبکه یک می‌رود حضور یافت و درباره حادثه عاشورا تحلیل‌های جدیدی را ارائه کرد. حجت الاسلام قنبریان گفت: خطبه منا در سال ۵۸ هجری یعنی دو سال قبل از عاشورا با چند صد نفر از علمای آن زمان توسط امام حسین (ع) بیان شده است. ریشه عاشورا در زمان خود امام حسین (ع) است. بر اساس این خطبه ساخت درست حکمرانی و مطلوب خدای متعال اینطور است که مجاری امور و احکام باید به دست علمای بالله بیفتد که حلال و حرام را بدانند و حکم خدا را پیاده کنند و نسبت به سیری ظالمان و گرسنگی مظلومان ساکت نباشند.

امام حسین (ع) به حاکمان آن دوره می‌گوید که این جایگاه از آن‌ها سلب شده و به کسانی که دقیقا مخالف این ویژگی‌ها هستند سپرده شده و حکام هم بر اساس خواست خودشان حکم می‌کنند نه بر اساس خواست خدا.
وی تصریح کرد: امام حسین (ع) می‌گویند دلیل این حاکمیت افراد اشتباهی آن است که آن‌ها هزینه برای خدا و صبر بر سختی‌ها نکردند. علمای ربانی جایگاه خود را از دست داده اند، چون بین مردم جایگاهی به دست آورده اند، ولی کمتر پیش می‌آید که بر اساس گفته آن‌ها عمل شود. حکمای ظالم دوران امام حسین (ع) منافع صنفی خود را ترجیح داده اند؛ وقتی ضعفای جامعه فریادشان بالا بود هیچ حرکتی نکردند، ولی وقتی حق خودشان، صنفشان و فامیلشان به خطر افتاد شروع به اقدام کردند. به علاوه، قشری هم بودند که در برابر ظلم‌های صورت گرفته در جامعه سکوت کردند و کسانی که برای حمایت از ضعفا برخواستند را هم یاری نکردند.

استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: سیدالشهدا می‌گوید علما که نیامدند سر جای درست بنشینند باعث شده است که چنین انسان‌هایی روی کار بیایند و علم جایگاهش را از دست بدهد و این دلیلش این است که جایگاه اجتماعی عالم را درست کرده اند که مردم او را تکریم کنند، اما در عین حال حرفش مورد توجه قرار نگیرد و نتیجه این موضوع این است که ضعفا را در برابر ظالمان تسلیم کرده اند.

حجت الاسلام قنبریان با اشاره به بیانات رهبر انقلاب افزود: سرداران دیروز، عالمان دیروز و آقازادگان دیروز روی آوردند به منافع شخصی و از منافع عام چشم پوشی کردند که نتیجه آن چیزی است که امروز در تاریخ کربلا می‌خوانیم.

وی ادامه داد: تاریخ برای خواب کردن ما نیست برای بیدار کردن ما است. اولین مرحله بهره برداری از تاریخ روایت است یعنی بازگو کردن آن؛ دومی درایت است یعنی تحلیل کردن و تشخیص سره از ناسره و سومی عبرت است یعنی مراقبت کنیم که این اتفاق‌ها برایمان نیوفتد و مرحله آخر هم تجریه فعال است یعنی درسی بگیریم که با فاصله گرفتن از آن اتفاق به عنوان تجربه‌ای جدید برای ما و آیندگان ما بماند.

استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: الان حداقل ۱۰۰ مجتهد جزو مسئولان بلندپایه نظام هستند و شمار زیادی نیز در رده‌های دیگر مجاری امور را بر عهده دارند چه در داخل دولت و چه بیرون آن. این افراد باید وقتی می‌بینند حق ضعفا در جامعه محقق نمی‌شود و برخی در تعریفی متفاوت از دوران اموی، اسیر شده اند، نسبت به این موضوعات حساس باشند و کارشناسان اقتصادی باید برای احقاق حقوق مالی قشر ضعیف جامعه تلاش کنند.

حجت الاسلام قنبریان گفت: تمام افرادی که در تنظیم برنامه بودجه نقش دارند شامل شورای نگهبان، اقتصاد دانان و دولتی‌ها مسئول احقاق حقوق قشر ضعیف جامعه هستند؛ نتیجه شش سند توسعه ایجاد شکاف تهران، جیرفت و یا اصفهان سیستان شده است که مشکلات موجود بر سر این مورد باید بررسی شود.

وی تصریح کرد: اگر رهبر انقلاب دست از جمهوریت و آزادی بردارد برخی از علما از خدا خواسته هستند که این دو مورد برجسته نباشد. وقتی بعد از انتخاب اعضای شورای شهر برخی از آن‌ها رد صلاحیت می‌شوند و درخواست برکناری آن‌ها مطرح می‌شود، رای دادن و جمهوریت را زیر سوال می‌برد که اصلا کار درستی نیست. مجتهدان و علما نباید در برابر چنین اتفاقاتی سکوت کنند.

حجت الاسلام قنبریان عنوان کرد: اگر ما علوم انسانی‌ها فقط همین وضع موجود یعنی دیوان سالاری را پیاده سازی کنیم، بگوییم قاعده همین است و مدام نسبت به کم توجهی به اسلام تذکر ندهیم حتی اگر به حرف‌های ما توجهی نمی‌شود، چیزی تغییر نمی‌کند. ماجرای عاشورا به ما می‌گوید همه علما پشت حسین را خالی کردند که اگر فقط یک سخنرانی می‌کردند فاجعه کربلا رخ نمی‌داد. اگر نخبگان همین حالا هم همکاری کنند و درگیر محافظه کاری‌ها نشوند بار مبارزه در برابر ظلم و پیاده سازی عدالت بر روی چند نفر نمی‌ماند.