تقویم تاریخ؛ از بستن آب بر کاروان امام (ع) تا فرار شاه معدوم به ایتالیا

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (بیست و چهام مرداد ۱۴۰۰) به شرح زیر است.

۱۳۸۱ سال پیش در چنین روزی برابر با هفتم محرم سال ۶۱ هجری قمری؛  عمربن سعد دستور ممنوعیت استفاده از نهر فرات برای کاروان امام حسین (ع) را داد. پس از آن که عبیداللَّه بن زیاد، لشکریان فراوانی برای نبرد با اباعبداللَّه الحسین (ع) به کربلا گسیل داشت و آن حضرت را کاملاً در محاصره‏ لشکریان خود قرار داد، نامه ‏ای به عمر بن سعد فرمانده سپاه کربلا نوشت و به او دستور داد: به محض رسیدن نامه، از حسین برای یزید بیعت بگیرد و چنان‏چه این پیشنهاد را پذیرفت، بعد تصمیم خود را خواهیم گرفت.

در نامه‏ دیگری که به عمر بن سعد نوشت تأکید کرد؛ میان حسین و آب فرات را فاصله بیاندازید و اجازه ندهید وی از آن آب استفاده کند. ابن‏ سعد بلافاصله عمروبن حجاج زبیدی را با پانصد سوار، مأموریت داد تا مانع استفاده‏ امام حسین (ع) و یارانش از آب فرات گردند. این واقعه‏ ناجوانمردانه، سه روز پیش از شهادت امام حسین (ع) بود. البته حضرت اباالفضل العباس (ع) از سیاهی شب استفاده می ‏کرد و برای خیمه‏‌ها آب می ‏آورد و حضرت علی اکبر با پنجاه نفر در شب عاشورا برای خمیه‏‌ها آب کافی آوردند ولیکن از بامداد تا شامگاه روز عاشورا هیچ‏گونه آبی برای امام حسین (ع) و یاران و کودکانش مهیّا نشد و آنان در شدت گرما و عطش، متحمّل مصائب این روزعظیم شدند.

 

۶۸ سال پیش در چنین روزی، در روز بیست و پنجم مرداد سال ۱۳۳۲ هجری شمسی؛  «محمدرضا پهلوی» آخرین شاه ایران به همراه همسرش به ایتالیا گریخت. وی قبل از این اقدام، حکم عزل دکتر محمد مصدق نخست وزیر را امضا کرد و از آنجا که می‌دانست قرار است علیه وی کودتا شود، به ایتالیا رفت. از آنجا که مصدق نفت ایران را ملی کرده و منافع انگلیس را به خطر انداخته بود، این دولت استعمارگر علیه وی کارشکنی‌های متعددی انجام داد که آخرین آن‌ها کودتای مشترک آمریکا و انگلیس در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ ش بود. سه روز پس از انجام کودتا و سرنگونی دولت مردمی مصدق، شاه مستبد ایران بار دیگر به ایران بازگشت و حدود ۲۴ سال دیگر با حمایت بیگانگان حکومت کرد. اما سرانجام در ۲۶ دی ماه ۱۳۵۶ ش بر اثر انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (ره) برای همیشه از ایران فرار کرد.

 

۱۳۳ سال پیش، در روز شانزدهم اوت سال ۱۸۸۸ میلادی؛  «توماس ادوارد لارنس» (Thomas Edward Lawrence) جاسوس تأثیرگذار انگلیس در کشور‌های عربی، متولد شد. وی تا قبل از جنگ جهانی اول، چند بار به کشور‌های عربی سفر کرد و ضمن فراگرفتن زبان عربی، با آداب و رسوم اعراب نیز آشنا شد. وی در جریان جنگ جهانی اول (۱۹۱۴-۱۹۱۸) بر اساس سیاست استعمار انگلیس، کوشید تا قبایل عرب را به بهانه کسب استقلال علیه حکومت عثمانی بشوراند. چرا که در این جنگ انگلیس و عثمانی در مقابل یکدیگر بودند. لارنس با کمک اداره اطلاعات انگلیس در مأموریت خود موفق شد و در به قدرت رسیدن پادشاهان سوریه و اردن نقش مهمی ایفا کرد. اما نقش برجسته وی در به قدرت رساندن خاندان آل سعود در عربستان بود که به همین دلیل «لورنس عربستان» لقب گرفت. این جاسوس انگلیسی در کتاب‌های «شورش در صحرا» و «هفت ستون فرزانگی» بخشی از اقدامات خود را توضیح داده است. وی در سال ۱۹۳۵ در یک سانحه رانندگی کشته شد.

 

۶۱ سال پیش در چنین روزی، شانزدهم اوت سال ۱۹۶۰ میلادی؛  جزیره قبرس پس از سال‌ها ناآرامی، استقلال یافت. این جزیره که امروزه با حکومت جمهوری اداره می‌شود، در دریای مدیترانه و در جنوب کشور ترکیه قرار گرفته است و بیش از ۹۰۰۰ کیلومترمربع مساحت دارد. این کشور دارای تاریخی کهن و موقعیتی مهم در منطقه است. قبرس مدت‌ها در اختیار امپراتوری هایی، چون ایران، روم، یونان، مصر و عثمانی بود. اما در سال ۱۸۷۸، دولت عثمانی در کنگره برلین، اداره قبرس را به انگلیس واگذار کرد و در سال ۱۹۲۵ قبرس رسما مستعمره انگلیس شد. از این زمان، یونانی‌های قبرس به این دلیل که ۷۵ درصد از جمعیت جزیره را تشکیل می‌دهند، خواهان الحاق جزیره قبرس به یونان شدند. در پی آن تشنج‌های سیاسی در قبرس شدت یافت و سبب انحلال شورای قانونگذاری جزیره شد. از سوی دیگر، تاکید ترکیه بر حمایت از حقوق اقلیت ترک جزیره بر وخامت اوضاع افزود. سرانجام با توافق یونانی‌ها و ترک‌های قبرس، مسئله این کشور به سازمان ملل ارجاع گردید و بدین ترتیب این کشور در سال ۱۹۶۰ میلادی مستقل شد. اما استقلال قبرس به بحران این جزیره خاتمه نداد و ترکیه با حمله به جزیره قبرس درسال ۱۹۷۴ میلادی و اشغال شمال آن، عملاً این جزیره را به دو بخش ترک نشین در شمال و یونانی نشین در جنوب، تقسیم کرد.

 

۱۳۵ سال پیش در چنین روزی، ۱۶ اوت ۱۸۸۶ میلادی؛  "راما کریشنا" پیشوای مذهب هندو درگذشت. راما کریشنا، رهبر هندو‌های هند، در ۱۸ فوریه ۱۸۳۶ م در هندوستان به دنیا آمد. وی در دهکده کوچکی پرورش یافت و تعلیمات رسمی مدرسه ‏ای ندید. با این وجود، در ده سالگی در تفسیر نوشته ‏های مقدس هندی استعداد ویژه‌ای از خود نشان داد. او در جوانی به سیر و سیاحت پرداخت و سپس ادیان مسیحیت، بودا، اسلام و هندو را مورد مطالعه قرار داد. سرانجام اظهار کرد که هر کدام از این ادیان، یکی از طرق رسیدن به خداوند را نشان می‏ دهند. راما کریشنا براین عقیده بود که همه آدمیان، با دین ‏های مختلفشان، فرزندان خدای واحدی هستند. او کسی است که شاید بتوان گفت سرسلسله بسیاری از مکاتب معنوی هند امروز به شمار می‌رود. راما کریشنا سرانجام در ۱۶ اوت ۱۸۸۶ م در پنجاه سالگی درگذشت.

 

۷۲ سال پیش در چنین روزی برابر با شانزدهم اوت ۱۹۴۹ میلادی؛  خانم "مارگارت میچل" (Margaret Mitchell) نویسنده معروف امریکایی درگذشت. مارگارت میچل، در هشتم نوامبر ۱۹۰۰ م در آتلانتا امریکا به دنیا آمد. وی در ابتدا به تحصیل دانشگاهی در رشته پزشکی پرداخت، اما مرگ مادرش، زندگی او را تغییر داد و تحصیل خود را رها کرد. میچل در بیست سالگی کار داستان‏ نویسی و تهیه گزارش برای برخی روزنامه‏‌های آتلانتا را آغاز کرد، اما شش سال بعد، آسیبی که بر اثر حادثه ‏ای بر پایش وارد آمد، او را از ادامه کار روزنامه ‏نگاری بازداشت. در همین سال بود که مارگارت، نوشتن رمان تاریخی و معروف خود به نام "بر باد رفته" را آغاز کرد و طی ده سال آن را به صورت داستانی هزار صفحه ‏ای درآورد. این کتاب در سال ۱۹۳۶ م به چاپ رسید و پیروزی برق آسایى به دست آورد. به طوری که تا مدت‏‌ها روزانه پنجاه هزار نسخه از این داستان در ایالات متحده به فروش می ‏رفت. برباد رفته به سرعت به شانزده زبان ترجمه شد و حتی به شیوه خط نابینایان به چاپ رسید. این کتاب هم‏چنین جایزه پولیتْزِر را برای مارگارت میچل به ارمغان آورد. برباد رفته سرگذشت غم ‏انگیز مردم جنوب امریکا در جریان جنگ‏‌های داخلی و پس از آن است. مارگارت میچل سرانجام در ۱۶ اوت ۱۹۴۹ م در اثر تصادف در ۴۹ سالگی درگذشت.