همه چیز درباره عزاداری در اردبیل در مستند «صادق الوعد»

- طبق اعلام روابط عمومی شبکه دو؛ این مجموعه مستند، در ۱۲ قسمت ۳۰ دقیقه‌ای عناصر کلیدی میراث معنوی عزاداری در اردبیل را مورد بررسی دقیق قرار داده و نقطه به نقطه، اتصال این آئین به اشعار عرفانی بیضاء اردبیلی را به تصویر می‌کشد. در «صادق الوعد» از منابع دست اول کتب، نوار‌های برجا مانده و ذاکرین قدیمی که بعضا طی این سال‌ها به رحمت خدا رفته اند استفاده شده است.

استناد مستند «صادق الوعد» به دست خط‌های شاعری از ۱۵۰ سال قبل، دستیابی و استفاده از قدیمی‌ترین تصاویر عزاداری‌های آذری زبان‌ها و پخش کردن صدای مجالسی برای حدود ۶۰ سال قبل، همه و همه گواهی است بر قوت فرم و محتوای این سبک عزاداری.

این مستند که از سال ۱۳۸۷ تصویربرداری آن شروع شده، از آرشیو‌های شخصیِ متعلق به سال‌های ۱۳۷۱ تا ۱۴۰۰ بهره می‌برد و محوریت آن درباره شخصیتی به نام میرزامحمد صادق اردبیلی است که اشعار این شاعر آئینی که سال ۱۳۰۳ دارفانی را وداع گفته در مراسم‌های عزاداری آذربایجان از دیرباز مورد استفاده بوده است. ایشان با تخلص «بیضاء اردبیلی» نامه‌های خود را به نام «صادق‌الوعد» مهر می‌کرده است.

نگاه این شاعر آئینی به واقعه کربلا و نهضت امام حسین (ع) نگاهی مملو ازحادث شدن اتفاقی پر صلابت و غنی بوده و هرگز اثری از ضعف نفس یا ذلت دادن به خاندان اهل بیت (ع) در اشعار وی دیده نمی‌شود.

محمدرضا سراج تهیه‌کننده این مستند در این باره اظهار داشت: آئین کهن عزاداری اردبیل، بخشی جدی از هویت مردم این سرزمین است که فراگیر شدن آن طی اعصار، نه تنها اثری بنیادین بر هویت ملی مردم ایران گذاشته، بلکه عزاداری اردبیلی‌ها، زبانزد ساکنان عتبات عالیات و شاخصی برای ابراز ارادت به خاندان آل الله، در بین دیگر شیعیان جهان شده است.

این تهیه‌کننده ادامه داد: این مستند نحوه عزاداری اصیل را برای آیندگان بازگو می‌کند وضمن آن نیز به این مساله اشاره می‌شود که مخاطب من کودکی است که سال‌ها بعد زاده می‌شود و تعریف می‌کند که زمانی نام اباعبدالله الحسین (ع) را اینگونه با احترام می‌بردند و به یاد ایشان عزاداری می‌کردند.

وی در توضیحی بیشتر افزود: در دو قسمت اول این مستند به سنت عزاداری در اردبیل پرداخته می‌شود که فلسفه و طراحی خاص خود را دارد. در قسمت سوم به دسته‌داری و نقش اسب در تعزیه‌های آذربایجانی پرداخته می‌شود. قسمت چهارم به یکی از اشعار میرزامحمد صادق اردبیلی اختصاص دارد و در خلال این قسمت بند‌هایی از اشعار وی تفسیر خواهد شد. قسمت پنجم و ششم به استاد بیضاء، استاد شمس عطار اردبیلی و شاگردش عباس قلی یحیوی پرداخته می‌شود. در قسمت‌های ۷، ۸ و ۹ صدور این نحوه از عزاداری به تهران در اواخر دوره قاجار بررسی می‌شود. قسمت ۱۰، ۱۱ و ۱۲ نیز به عرفان واقعی امام حسین (ع) پرداخته می‌شود، چون عرفان منهای امام حسین (ع) عرفان نبوده و هر عرفانی باید از طریق اهل بیت (ع) بیان شود که با مسائلی مثل صوفی گری و ... بسیار متفاوت است.

مستند «صادق الوعد» کاری از گروه معارف به تهیه‌کنندگی و کارگردانی محمد رضا سراج زاده با آهنگسازی آریا عظیمی‌نژاد است که هر روز حوالی ساعت ۱۷.۳۰ به مناسبت ایام محرم روانه آنتن می‌شود.