تقویم تاریخ؛ از روز خبرنگار تا واقعه حره

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (یکشنبه هفدهم مرداد سال ۱۴۰۰) به شرح ذیل است:

حمله به کنسولگری ایران در مزارشریف و روز خبرنگار

۲۳ سال پیش، در هفدهم مرداد ۱۳۷۷، طالبان پس از اشغال مزار شریف، به کنسولگری ایران در این شهر حمله کردند و ۸ دیپلمات و یک خبرنگار ایرانی را به شهادت رساندند. جنایت طالبان در کشتار اتباع ایرانی و افغانی در مزارشریف، که برخلاف قوانین شناخته شده بین المللی بود، خشم افکار عمومی جهانی به ویژه مردم ایران را برانگیخت و شورای امنیت نیز این جنایت را محکوم کرد. شایان ذکر است گروه طالبان در سال ۱۹۹۴ میلادی با حمایت آمریکا و پاکستان به وجود آمد و موفق شد بیشتر خاک افغانستان را اشغال کند. این گروه مقرراتی متحجرانه و مغایر با حقوق بشر را در افغانستان اعمال کرد. اما در اکتبر سال ۲۰۰۱، آمریکا به بهانه همکاری طالبان با گروه القاعده، که متهم به عملیات تروریستی است، به افغانستان حمله کرد و با همکاری ائتلاف شمال افغانستان، گروه طالبان را سرنگون کرد.

در ایران به مناسبت شهادت شهید صارمی، خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران در این حمله، این روز به نام روز خبرنگار نام گرفت.

آغاز بنای شهر اسکندریه

۲۳۵۴ سال پیش در چنین روزی، هشتم اوت سال ۳۳۳ سال قبل از میلاد بنای شهر اسکندریه، که امروز از مهمترین بنادر جنوبی دریای مدیترانه است، به فرمان اسکندر مقدونی در شمال مصر آغاز شد. در آن زمان اسکندر که در اوج قدرت بود، قصد داشت در مناطقی که فتح می‌کند، اثری از خود به یادگار بگذارد. بندر اسکندریه، یک نمونه از این نوع است که در کشور مصر ساخته شد.

شکست ارتش امپراتوری روم توسط امپراتوری ایران

۲۰۶۱ سال پیش، بنابر اقوال تاریخی، در روز هشتم اوت سال ۴۰ پیش از میلاد ارتش امپراتوری ایران با شکست دادن نیرو‌های امپراتوری روم، سوریه را پس گرفت. در ادامه این پیروزی، ایرانی‌ها توانستند بر فلسطین نیز دست یابند. رومی‌ها برای جبران این ناکامی ها، ارتشی عظیم که آن را بیش از ۱۰۰ هزار نفر برآورد کرده اند، فراهم کردند و به ایران حمله ور شدند. فرمانده این سپاه مارکوس آنتونیوس و فرمانده ارتش ایران، فرهاد چهارم پادشاه اشکانی بود. نیرو‌های رومی همه جا با دفاع مستحکم ایرانیان مواجه و زمین گیر شدند. از طرف دیگر سواره نظام ایران با حملات مکرر و سریع، ضربات شکننده‌ای بر رومی‌ها وارد کرد و سرانجام آن‌ها با دادن بیش از ۲۰ هزار کشته و هزاران زخمی به روم بازگشتند.

واقعه حره یا قیام علیه معاویه

۱۳۷۹ سال پیش در چنین روزی، بیست و هشتم ذیحجه سال ۶۳ هجری قمری، دو سال پس از قیام امام حسین (علیه السلام) در سال ۶۱ ه. ق، واقعه «حره» (Harreh) به وقوع پیوست. در این سال مردم مدینه که از ظلم و فساد یزید پسر معاویه به تنگ آمده بودند، مروان، حاکم دست نشانده او را از شهر مدینه بیرون راندند. پس از این واقعه، یزید مامور خونریز و ستمکار خود به نام مسلم بن عقبه را با لشکری بسیار به سوی شهر مدینه فرستاد و او به کشتار وسیع مردم این شهر و غارت اموال آن‌ها پرداخت. این کشتار در تاریخ صدر اسلام بی سابقه بود و بنا به گفته برخی از مورخین در واقعه حره، بیش از ده هزار نفر کشته شدند. شایان ذکراست که مدت حکومت یزید بن معاویه سه سال و نیم طول کشید و او در این مدت از هیچ ظلم و ستمی نسبت به مردم فروگذاری نکرد. یزید در اولین سال سلطنتش، حسین بن علی (علیه السلام)، نواده پاک رسول گرامی اسلام (ص) و ۷۲ نفر از یارانش را به شهادت رساند. در سال دوم به کشتار مردم مدینه پرداخت و در سال سوم به شهر مکه حمله کرد.

وفات حکیم ملا هادی سبزواری از علما و فلاسفه اسلامی

۱۵۳ سال پیش در چنین روزی، بیست و هشتم ذیحجه سال ۱۲۸۹ هجری قمری حکیم «ملا هادی سبزواری»، از علما و فلاسفه بزرگ قرن سیزدهم هجری قمری، وفات یافت. وی در سال ۱۲۱۲ هجری قمری به دنیا آمد و عمر پربرکتش را در نهایت عزت نفس و زهد و تقوا سپری کرد. آثاری که از حکیم سبزواری برجای مانده است، نشان می‌دهد که این عالم بزرگوار مسلمان علاوه برآنکه یک فیلسوف برجسته به شمار می‌رفت، در زمینه‌های فقه، اصول فقه، تفسیر، منطق، ریاضیات، ادبیات و علم طب نیز صاحب نظر بوده است. حکیم سبزواری علاوه بر مقام والای علمی، از طبعی روان و شاعرانه نیز بهره داشت. وی اشعار زیبایی سروده که حاوی نکات فلسفی و عرفانی ظریف و زیبا است. علامه اقبال لاهوری شاعر و فیلسوف پاکستانی، درباره شخصیت حکیم سبزواری می‌گوید: «ملا هادی سبزواری از بزرگترین متفکران ایران به شمار می‌رود و فلسفه او سخت با دین آمیخته است.» سبزواری حق را مبداء ثابت و موضوع همه حرکات می‌شمارد و از دیدگاه او همه موجودات جهان به کمال مطلق عشق می‌ورزند و به سوی غایت نهایی خود سیر می‌کنند. مهمترین اثری که موجب شهرت جهانی حکیم سبزواری شده، کتاب «منظومه» او در زمینه منطق و حکمت است. همچنین کتب «اسرارالحکم» و «الجبر و الاختیار» از دیگر آثار مشهور و ارزشمند این فیلسوف فرزانه است.

اعلان جنگ شوروی به ژاپن

۷۶ سال پیش درچنین روزی، هشتم اوت سال ۱۹۴۵ میلادی، استالین، رهبر شوروی به ژاپن اعلان جنگ داد و نیرو‌های روسی به منچوری ـ در شمال شرق چین ـ حمله کردند. شوروی با ژاپن قرارداد عدم تجاوز امضا کرده بود، اما هنگامی که هیروشیما توسط آمریکا هدف حمله اتمی قرار گرفت و ژاپن در آستانه تسلیم شدن بود، روسیه به آن کشور حمله کرد و بخش‌هایی از ژاپن و متصرفاتش را به دست آورد. ارتش شوروی در پایان این حملات، موفق شد شمال کره و جزایر کوریل را به تصرف خود درآورد. جزایر کوریل هنوز هم در اختیار روسیه است و مذاکرات ژاپن و روسیه برای تعیین سرنوشت این جزایر تا کنون به نتیجه نرسیده است.

تاسیس انجمن ملل جنوب شرقی اسیا موسوم به آسه آن

۵۴ سال پیش، در روز هشتم اوت سال ۱۹۶۷ میلادی، «انجمن ملل جنوب شرقی آسیا» موسوم به «آ. سه. آن» توسط کشور‌های اندونزی، مالزی، تایلند، سنگاپور و فیلیپین پایه گذاری شد. هدف اولیه این اتحادیه، مقابله با کمونیسم و حل برخی اختلافات اعضا بود، اما به تدریج به ویژه پس از فروپاشی شوروی، همکاری‌های اقتصادی میان اعضای آ سه آن در اولویت قرار گرفت. در دهه ۱۹۹۰ کشور‌های ویتنام، لائوس، میانمار، کامبوج و برونئی نیز به این اتحادیه پیوستند. در این دهه اگرچه رشد اقتصادی برخی اعضای آ سه آن چشمگیر بود، اما به دلیل وابستگی به دولت‌ها و موسسات مالی غربی، بحران اقتصادی سال ۱۹۹۷ در غرب، تاثیرات سوء فراوانی بر کشور‌های عضو این آ سه آن گذاشت.