طرح تابستانه کتاب ۱۴۰۰؛ از پرفروش‌ترین کتاب‌فروشی تا درآمد ۴ میلیاردی تهرانی‌ها
- پانا نوشت: کرونا برای هیچ‌کسی در هیچ شغلی نان‌وآب نداشت، اما عادت‌های سنتی مشاغل را زیرورو کرد و کسب‌وکار‌ها را با سرعت عجیبی به سمت فضای آنلاین و دیجیتالی شدن پرتاب کرد. کسب‌وکار‌های فرهنگی ازجمله کتاب‌فروشی‌ها هم از این غافله عقب نماندند. در شرایط اقتصادی فعلی که این کالای فرهنگی درحال حذف شدن از سبد خانوار است، برگزاری طرح‌هایی مانند طرح فروش فصلی کتاب، فرصتی برای نگاهداشت فرهنگ کتاب خریدن است. از اثرات کرونا بر این طرح همین بس که از طرح فصلی به طرح فصلی دیگر شاهد رکورد زنی طرح قبل هستیم.
در طرح بهارانه کتاب ۱۴۰۰ که همه‌چیز تحت تأثیر کرونا قرار گرفته بود، ۵۶۱ هزار و ۸۹۳ نسخه کتاب به ارزش بیش از ۲۲ میلیارد تومان به فروش رسید. همچنین در آخرین طرح فصلی فروش کتاب و با پایان ششمین روز طرح تابستانه کتاب ۱۴۰۰، ۴۱۷ هزار و ۷۳۶ نسخه کتاب در کتاب‌فروشی‌های عضو طرح به ارزش بیش از ۲۷ میلیارد تومان در سراسر کشور به فروش رسید. در طرح تابستانه کتاب تعداد ۹۷۴ کتاب‌فروشی از سراسر کشور مشارکت کردند که در مقایسه با دوره قبل یعنی بهارانه کتاب با ۸۶۰ عضو، افزایش میزان مشارکت را شاهد بودیم. ازجمله تفاوت‌های قابل تامل در این دوره افزایش سقف خرید مردم از ۲۰۰ به ۳۰۰ هزار تومان است که به نظر می‌رسد، متأثر از افزایش قیمت کاغذ و مشکلات ناشران در تولید کتاب تعیین‌شده است.
ماجرای طرح‌های فصلی کتاب از کجا آغاز شد؟
۶ سال پیش وقتی بذر طرح‌های فصلی با برگزاری طرح «نمایشگاهی به وسعت ایران» کاشته شد، اصلی‌ترین هدف برگزارکنندگان در کنار توسعه عدالت فرهنگی در کشور و تقویت توان خرید مخاطبان کتاب، توجه به کتاب‌فروشی‌ها و صنعت نشر بود. متولیان این طرح و مجموعه معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی معتقد بودند برگزاری طرح‌های فصلی با اصلاح محل تخصیص یارانه، می‌تواند تأثیرات مثبتی بر رونق‌بخشی به بازار کتاب و صنعت نشر داشته باشد درنهایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سال ۱۳۹۴ برای هدفمند کردن یارانه نشر طرح‌های فصلی فروش کتاب را آغاز کرد. در این طرح‌ها که با نام طرح‌های فروش فصلی مشهور شده‌اند، توزیع یارانه کتاب از طریق کتاب‌فروشی‌هایی که شرایط لازم را داشته باشند انجام می‌شود که آن‌ها می‌توانند کتاب‌های خود را که با شرایط تعیین‌شده مطابقت داشته باشند به خریداران بفروشند. تاکنون ۱۸ دوره طرح توزیع یارانه کتاب از طریق کتاب‌فروشی‌ها (طرح‌های فصلی فروش کتاب)، برگزارشده است و پرونده طرح تابستانه ۱۴۰۰ هم در روز گذشته با فروش ۲۷ میلیارد تومانی‌اش بسته شد.
پرفروش‌ترین کتاب‌فروشی‌ها براساس تعداد کتاب
در این طرح کتاب‌فروشی‌های دنیای کتاب از قم، کتاب فرازمند از رشت، پاتوق کتاب شیراز، ماه پیشونی از تهران، کلبه کتاب از جهرم، به ترتیب پرفروش‌ترین کتاب‌فروشی‌ها براساس تعداد کتاب هستند. کتاب‌فروشی دنیای کتاب در قم در چندین طرح فصلی کتاب به‌عنوان پرفروش‌ترین ازنظر تعداد کتاب فروخته‌شده است. این کتاب‌فروشی که در سال ۹۶ با همکاری مشترک سه ناشر سید محمد مولانا، مدیر نشر «دارالفکر»، حسین قوامیان، مدیر نشر کومه وعلی حاجی‌تقی، مدیر نشر «ارمغان طوبی» ایجاد شده است. هزینه دکور این مجموعه با بودجه یک میلیاردی و اجناس نیز با بودجه ۶ میلیاردی تأمین‌شده است.
کتاب‌فروشی در شهرستان که در طرح‌های فصلی کتاب اول می‌شود
کتاب‌فروشی «دنیای کتاب» از بخش‌های مختلف نرم‌افزاری شامل جستجوی اینترنتی کتاب و بخش سخت‌افزاری تشکیل‌شده است. «تالار کودک» با مساحتی بالغ بر ۲۰۰ مترمربع، گنجینه، در فضایی حدود ۸۰ مترمربع، بخش کتاب‌های عمومی بیش از دو هزار مترمربع، و دو «کافه کتاب» سرباز در مساحت ۶۰ مترمربع و سر‌پوشیده نزدیک به ۱۵۰ مترمربع بخش‌های مختلف این کتاب‌فروشی هستند. دالان‌های «داستان و رمان» و «مرجع» نیز بخش‌های دیگر این کتاب‌فروشی است.
جستجوی کتاب فروشگاه «دنیای کتاب» تحت وب است و این قابلیت را برای مخاطب ایجاد می‌کند تا در منزل نیز از بین ۱۴۰ موضوع، علاوه بر مشاهده طرح جلد، عنوان، خلاصه و شناسنامه کتاب را نیز مشاهده کند. شرح نشانی قفسه و ردیف کتاب موردنظر از دیگر قابلیت‌های جستجوی «دنیای کتاب» است. کتاب‌های حوزه عمومی، دانشگاهی، کودک و نوجوان و حوزه دین منابع کتاب‌فروشی دنیای کتاب را تشکیل می‌دهد. دوستداران کتاب همچنین می‌توانند، کتاب‌های گویا را جستجو کنند و از تازه‌های کتاب نیز مطلع شوند. ۸۰ درصد فضای این مکان فرهنگی به کتاب‌فروشی و مابقی به عرضه لوازم‌التحریر اختصاص دارد.
پرفروش‌ترین استان‌ها براساس تعداد کتاب
در طرح تابستانه کتاب شهر تهران با ۱۶۲ کتاب‌فروشی عضو این طرح توانست رتبه نخست تعداد کتاب‌های فروخته‌شده را کسب کند. تهران با فروش ۷۵۱۴۴ نسخه کتاب بیش از ۴ میلیارد تومان از این طرح سهم برد. بعد از تهران استان‌های خراسان رضوی، اصفهان و قم به ترتیب بیشترین سهم را در تعداد کتاب فروخته‌شده در طرح تابستانه ۱۴۰۰ داشتند.
پرفروش‌ترین استان‌ها براساس مبلغ فروش
در این طرح شهر تهران توانست با کسب مبلغ بیش از ۴ میلیارد فروش رتبه نخست را کسب کند. بر همین اساس استان‌های خراسان رضوی، اصفهان و قم نیز به ترتیب پرفروش‌ترین‌ها در طرح تابستانه ۱۴۰۰ شناخته شدند.
۱۷ درصد از کل کتاب‌فروشی‌های شرکت‌کننده در این طرح متعلق به شهر تهران هستند که ۱۶ درصد از کل فروش کتاب را در این طرح از آن خودکرده‌اند.
آمار‌ها و نمودار‌ها در سایت طرح فصلی فروش کتاب منتشر شده است و در این لینک قابل دسترسی است.