شوید: از محتوای تغذیه‌ای تا مکمل‌های دارویی این گیاه شگفت انگیز
- عصرایران نوشت: شوید با نام علمی Anethum graveolens، گیاهی یک ساله یا دو ساله است که در انواع غذا‌های آسیایی و اروپایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. گفته می‌شود که شوید در اصل بومی ایران، هند و مصر بوده است و طی زمان به قاره‌های اروپا و آمریکا راه یافته است. گیاه مورد نظر دارای ساقه‌های باریک، برگ‌های نرم و دانه‌های قهوه‌ای بیضی شکل است. در حالی که برگ‌ها طعمی شیرین و علفی دارند، عطر و بوی شوید بیشتر به بذر آن مربوط می‌شود.
شوید از دیرباز تاکنون به عنوان سبزی و ادویه مصرف فراوانی داشته است و به همین علت آن را به منظور طعم دهی به غذا‌های مختلف نیز به کار می‌برند. اما این همه داستان نیست و ویژگی‌های منحصر به فرد شوید تنها محدود به مصارف آشپزی نمی‌شود. بر اساس مقاله‌ای که اطلاعات کامل آن از طریق مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا قابل دسترسی است، این گیاه سرشار از مواد مغذی متعددی است و به طور سنتی برای درمان یک سری از بیماری‌ها مانند مشکلات گوارشی، کولیک نوزادان و بوی بدن دهان استفاده می‌شود.
محتوای تغذیه‌ای شوید
یک فنجان (۹ گرم) شوید تازه به طور تقریبی متشکل از محتویات زیر خواهد بود:
- کالری: ۴
- ویتامین ث: ۸ درصد از مقدار مواد مغذی مورد نیاز روزانه (به اختصار DV)
- منگنز: ۵ درصد DV
- ویتامین آ: ۴ درصد DV
- فولات: ۳ درصد DV
- آهن: ۳ درصد DV
شوید تازه کالری بسیار کمی دارد، اما منبع فوق العاده‌ای از چندین ویتامین و ماده معدنی ضروری از جمله ویتامین ث، منگنز و ویتامین آ به شمار می‌رود. ویتامین آ خود یک ماده مغذی ضروری مهم برای کمک به حفظ بینایی و حمایت از سلامت سیستم ایمنی بدن است. این ویتامین همچنین در سیستم تولید مثل مردانه و زنانه نیز نقش ارزشمندی ایفا می‌کند.
این گیاه در عین حال منبع خوبی از منگنز است. هرچند بدن انسان به مقادیر بسیار کمی از آن نیاز دارد، اما منگنز برای عملکرد طبیعی مغز، سیستم عصبی و متابولسیم قند و چربی حیاتی خواهد بود. علاوه بر این شوید تازه ۱ الی ۲ درصد DV کلسیم، مس، منیزیم، پتاسیم، ریبوفلاوین و روی را هم در خود جای می‌دهد.
دانه‌های شوید نیز مزایای تغذیه‌ای مشابهی را به خود اختصاص می‌دهند. یک قاشق غذاخوری (معادل ۶.۶ گرم) دانه شوید حاوی ۸ درصد DV کلسیم، ۶ درصد آهن و ۱ تا ۵ درصد منیزیم، منگنز، فسفر و پتاسیم است.
شوید تازه و مکمل‌های دارویی آن چه فوایدی برای بدن دارند؟
غنی از آنتی اکسیدان‌ها
مصرف مواد غذایی و مکمل‌هایی که خاصیت آنتی اکسیدانی دارند، مستقیما به کاهش التهاب و پیشگیری یا حتی درمان برخی از اختلالات خاص مانند امراض قلبی- عروقی، آلزایمر، آرتریت روماتوئید و برخی از انواع سرطان کمک می‌کند. در این میان هم برگ‌ها و هم دانه‌های شوید حاوی ترکیبات آنتی اکسیدانی مهمی هستند:
- فلاونوئید: این اجزای گیاهی با کاهش ریسک بیماری‌های قلبی، سکته و پیشرفت برخی از سرطان‌ها ارتباط دارند. فلاونوئید‌ها همچنین در سلامت سلول‌های مغزی موثر هستند.
- ترپنوئید: نقش اساسی ترپنوئید‌های شوید در محافظت از بدن در برابر امراض کبدی، قلبی، کلیوی و مغزی به اثبات رسیده است.
- تانن: نه تنها اثرات آنتی اکسیدانی قوی دارند، بلکه آنتی باکتریال نیز هستند.
کاهنده چربی، قند خون و پیشگیری از امراض قلبی- عروقی
سطح بالای چربی و قند خون به ویژه به صورت مزمن بسیار نگران کننده خواهد بود. این وضعیت به بیماری‌های قلبی عروقی، مسدود شدن عروق خونی، مقاومت به انسولین، سندرم متابولیک و دیابت نوع ۲ منجر می‌شود.
شوید یکی از موثرترین گیاهان در راستای کمک به کاهش چربی و قند خون محسوب می‌شود و مورد تایید پزشکان سراسر جهان است. طبق پژوهشی که به وسیله انتشارات جان وایلی و پسران در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است، مصرف روزانه دوز‌های کنترل شده از عصاره شوید (مانند مکمل‌های دارویی این گیاه) توانست به طرز معنی داری قند خون ناشتا و سطح چربی در بیماران را کاهش دهد. با این حال همچنان توصیه می‌شود که مطالعات انسانی بیشتری در این زمینه انجام شود.
خواص ضد سرطانی
مونوترپن‌ها دسته از ترپن‌ها هستند که ترکیبات طبیعی گیاهی به شمار می‌روند و به واسطه خواص ضد سرطانی، ضد ویروسی، ضد قارچی و ضد التهابی خود شناخته می‌شوند. آن‌ها معمولا در اسانس‌های گیاهی مانند شوید وجود دارند و به نظر می‌رسد که بتوانند با برخی از سرطان‌ها مقابله کنند.
به طور مشخص دی- لیمونن نوعی مونوترپن است که با استناد به مطالعات مختلف مانند مقاله منتشر شده توسط انتشارات سیج، در جهت پیشگیری و درمان سرطان ریه، سینه و روده بزرگ موثر واقع شده است. بدین ترتیب با توجه به غنی بودن شوید از مونوترپن‌ها و به ویژه دی- لیمونن، ممکن است این گیاه دارای خواص ضد سرطانی باشد.
سایر فواید بالقوه
- خصوصیات آنتی باکتریال: عصاره شوید حاوی ترکیبات آنتی باکتریالی است که می‌توانند به صورت بالقوه با باکتری‌های مضر مانند کلبسیلا پنومونیه و استافیلوکوکوس اورئوس مقابله کنند.
- سلامت استخوانی: شوید متشکل از کلسیم، منیزیم و فسفر است که همگی برای سلامت استخوان حیاتی هستند.