مسیر ناهموار افزایش تقاضای «سفر قسطی»

- ایسنا نوشت: تعداد وب‌سایت‌ها و آژانس‌هایی که خدمات قسطی سفر را عرضه می‌کنند درحال افزایش است. این شیوه سفر در گذشته نیز رواج داشته، اما به گفته آژانس‌داران در سال‌های اخیر به دنبال تورم و افزایش قیمت‌ها، متقاضی بیشتری داشته است.

کیوان بیانی، یکی از آژانس‌دارانی که تور‌های اقساطی به خارج از کشور اجرا می‌کند، می‌گوید: متقاضی سفر‌های قسطی به‌ویژه به خارج از کشور بیشتر شده است که گرانی و کم‌توانی مردم، عامل اصلی ترویج این شیوه از سفر بوده است.

او اضافه می‌کند: سفر‌های قسطی در گذشته هم رواج داشته، اما حالا نمایان‌تر شده است، مخصوصا بعد از اصلاح قوانین چک که خیال طرفین را آسوده‌تر کرده است.

سفر‌های قسطی به خارج از کشور از زمانی که ارمنستان مجوز واکسیناسیون اتباع و گردشگران خارجی را صادر کرد، نمایان‌تر شده است؛ این مطلب را بیانی می‌گوید و می‌افزاید: روز‌هایی که سفر به ارمنستان اوج گرفت، خیلی‌ها برای سفر قسطی با آژانس‌ها تماس می‌گرفتند، ما چک می‌گرفتیم و خدمات سفر را عرضه می‌کردیم.

در آژانس‌های دیگر نیز سفر قسطی یک بسته ویژه دارد. اقساط از چهار ماه تا ۱۲ ماه تعیین می‌شود. بعضی از آژانس‌ها حتی وام سفر هم می‌دهند. یکی از همین آژانس‌داران می‌گوید که بسته ویژه سفر‌های قسطی را از سال ۹۷ طراحی کرده است، از همان روز‌هایی که بلیت هواپیما، قطار و اتوبوس، نرخ ارز و عوارض خروج از کشور، گران شدند و توان اقتصادی مردم پایین‌تر آمد. خیلی‌ها که اتفاقا از قشر متوسط جامعه و یا دانشجو بودند و سالی یک بار سفر خارجی می‌رفتند، محدود شدند. همان قشر حالا سفر داخلی هم کمتر می‌توانند بروند.

سفر‌های قسطی نسخه‌ای بود که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با گرانی هزینه خدمات سفر و کاهش مسافران در همان سال ۹۷ پیچید. ابتدا قرار بود طرحی برای ارزان‌سازی سفر اجرا شود، مدتی بعد نام طرح را به «آسان‌سازی سفر» تغییر دادند، کمی بعدتر هم اعلام کردند منظورشان از این طرح‌ها، سفر‌های قسطی بوده است. برخی کارشناسان این تئوری را ردشده و ناکارآمد می‌دانستند؛ چرا که معتقدند بدهکار کردن و زیر قرض و قسط بردن مردم برای سفر در شرایط معیشتی و اقتصادی موجود، فرمول درستی نیست و بهتر است نسخه‌های کشور‌های دیگر که با تخصیص یارانه و بودجه‌های رفاهی به گروه‌های کم‌درآمد، کارگر و دانشجو سفر را ارزان کرده‌اند، دنبال شود.

وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی حتی تعدادی از آژانس‌های دولتی و وابسته را مأمور اجرای طرح سفر‌های قسطی کرد. برخی از آن‌ها می‌گفتند در مسیر‌های مثل مشهد و کیش این مدل خوب جواب داده است. اما طرحِ دولتی سفر‌های قسطی با شیوع کرونا متوقف شد.

علاوه بر این، از طرف کانون جهانگردی و اتومبیلرانی که یکی از شرکت‌های زیرمجموعه وزارت میراث فرهنگی و گردشگری به شمار می‌آید، در مهرماه ۹۹ درست در اوج کرونا، از توافق با یکی از بانک‌ها برای پرداخت ۲۰ میلیون وام سفر خبر داده شد که این طرح در روز‌های کرونایی با واکنش‌های منفی مواجه شد و به نتیجه نرسید و متوقف شد.

سال ۹۸، پیش از همه‌گیری کرونا، چشم‌انداز اغلب آژانس‌داران این بود که مردم بیشتر به سفر‌های قسطی و قیمت‌های لحظه آخری روی آورند و سفر‌های داخلی به نسبت سفر‌های خارجی رونق داشته باشد. با وجود این فرض، اما دست‌انداراکان سفر و حمل و نقل در آن سال که گرانی خدمات سفر هم بیشتر نمایان شده بود، مقاومت‌هایی را برای ارزان کردن هزینه خدمات و حتی تخفیف دادن نشان می‌دادند.

وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز به عنوان متولی سفر، تاکنون مدل و یا روشی موفق برای مدیریت سفر و هزینه‌های آن نداشته و در سطح کلان، رایزنی‌های آن برای سامان‌دهی هزینه‌های سفر، بی‌اثر بوده و بی‌نتیجه مانده است؛ نمونه بارز آن در سال‌های اخیر که پس از گرانی ناگهانی بلیت هواپیما و ریزش سفر‌های هوایی، در نتیجه پیگیری‌های متولیان گردشگری، رییس‌جمهور به شرکت‌های هواپیمایی اخطار داد، اما تغییر و اصلاحی در قیمت‌ها رخ نداد، گرانی‌ای که تا امروز ادامه داشته و همچنان مسأله است. اینک با ادامه این روند و تغییر سلیقه مردم در سفر، بسیاری از آژانس‌داران، حذف سفر از سبد گروه بزرگی از جامعه را هشدار می‌دهند.