بسکتبال ایران و واقعیت‌های آن؛ از افول نسل طلایی تا لیگی بدون برنامه!

- تیم ملی بسکتبال ایران که سومین حضور خود در بازی‌های المپیک را تجربه می‌کرد در پایان دیدارهایش در دور گروهی برابر تیم‌های قدرتمند جمهوری چک، آمریکا و فرانسه متحمل ۳ شکست متوالی شد تا شاگردان مهران شاهین‌طبع در پایان کارشان در المپیک توکیو با ۳ باخت در رده چهارم گروه A قرار گیرند.

به این ترتیب تیم ملی بسکتبال ایران همانند دوره قبلی حضورش در المپیک پکن با سه باخت به کارش در این بازی‌ها پایان داد، اما با اتمام دیدار‌های تیم ملی لازم است به بررسی دلایل ضعف بسکتبال ایران در مقایسه با قدرت‌های جهان بپردازیم. این در حالیست که تمامی اهالی ورزش بر این موضع تاکید دارند که سطح بسکتبال ایران به هیچ عنوان قابل قیاس با تیم‌هایی مانند آمریکا و فرانسه نیست و مطمئنا هیچ کسی انتظار پیروزی ایران مقابل این تیم‌ها نداشته و هدف از طرح مسائل زیر تنها ریشه‌یابی دلایل ضعف و افول بسکتبال ایران و همچنین کمک به رشد بیشتر این رشته محبوب است.

برای بررسی بهتر وضعیت تیم ملی بسکتبال ایران درالمپیک موارد زیادی می‌تواند دخیل باشد، اما در این گزارش به ۵ مورد مهم که در شکست‌های اخیر تاثیر داشته، پرداخته شده است.

 

 

نکته مهمی که شاید در نگاه اول به لیست بازیکنان و میزان سن و سال آن‌ها توجهات را به خود جلب می‌کند پایان دوران حرفه‌ای برخی بازیکنان پا به سن گذاشته تیم ملی است که خداحافظی صمد نیکخواه بهرامی در سن ۳۸ سالگی پس از دیدار با فرانسه دلیلی بر این ادعاست. جدا از خداحافظی کاپیتان تیم ملی از بازی‌های ملی برخی دیگر از بازیکنان باتجربه و تاثیرگذار تیم ملی مانند حامد حدادی با ۳۶ سال و سعید داورپناه با ۳۳ سال در شرایطی از نظر سنی قرار دارند که شاید بازی‌های آسیایی آخرین حضور آنها در تیم ملی باشد.

این درحالیست که دیگر بازیکنان تیم ملی از جمله ارسلان کاظمی با ۳۱ سال، محمد جمشیدی و علی اصغر حسن‌زاده هم با ۳۰ سال هرچند می‌توانند با درخشش خود در بازی‌های آسیایی ایران را صاحب مدال کنند، اما نکته مهم اینست که باید ببینیم آیا در یک دهه گذشته برای جایگزینی این ستاره‌های تیم ملی اقدامات درست صورت گرفته است.

 

روند افتخار آفرینی بسکتبال ایران با ظهور نسل طلایی با بازیکنان همچون حدادی، نیکخواه بهرامی، کامرانی، آفاق، ساهاکیان و ... از سال ۲۰۰۶ آغاز شد، اما عدم توجه به پشتوانه‌سازی و استعدادیابی در رده‌های پایه باعث شده که در حال حاضر خلا جدی برای جانشینی ستاره‌های سابق پیدا کرد. عدم توفیق تیم ملی جوانان در جام جهانی که به نوعی آینده بسکتبال ایران به حساب می‌آید دلیل محکمی بر کم کاری در امر استعدادیابی است.

 

*بسکتبال ایران زیرساخت ندارد

یکی از نکات مهم دیگر بحث زیرساخت‌ها و امکانات به روز است. در حال حاضر در ایران تنها یک سالن اختصاصی بسکتبال وجود دارد که آن هم شدیدا به تعمیر و تجهیز نیازمند است. قطعا برای تیمی که جزو ۳ قدرت برتر آسیا در رشته بسکتبال به حساب می‌آید و سومین حضورش در المپیک را تجربه می‌کند، صحبت از کمبود سالن خنده‌دار به نظر می‌رسد. حتی در روز‌های پایانی منتهی به اعزام به توکیو، بسکتبالیست‌های حاضر در اردو به شدت از سیستم تهویه سالن تمرین ناراضی بودند. قطعا چنین وضعیتی زیبنده بسکتبال ایران نیست.

از سوی دیگر علاوه بر ضعف در زیرساخت‌ها، بسکتبال ایران نیاز به دانش روز جهان دارد و لازم است که مربیان داخلی که در لیگ برتر فعالیت دارند برای پرورش استعداد‌هایی در حد جهانی، با دانش به روز بسکتبال آشنا شوند.

 

نکته مهم دیگر موضع لیگ برتر است. لیگ برتر بسکتبال ایران با وجود سابقه طلانی که دارد اصلا از نظر نوع برگزاری، زمان برگزاری و همچنین روند حضور تیم‌ها قابل قیاس با لیگ‌های معتبر جهان نیست. لیگ برتر بسکتبال ایران در سالیان اخیر به دلیل مشکلات مختلف با شیوه‌های متفاتی از نظر مدت زمان طول کشیدن لیگ و همچنین نحوه رویارویی تیم‌ها برگزار شده است. بهتر است دست‌اندرکاران لیگ برتر بسکتبال به یک شیوه معین و نهایی بری برگزاری لیگ برسند تا هر فصل شاهد تغییرات ساختاری نباشیم.

*قد و فیزیک، معضل مهم بسکتبال ایران

*از مهمترین و تاثیرگذارترین مسائل در پیشرفت بسکتبال یک کشور توجه به استعدادیابی و البته توجه ویژه به موضوع فیزیک و قد بازیکنان در رده‌های پایه است. در حال حاضر تیم ملی بسکتبال ایران با میانگین قدی ۱۹۸.۷۵ سانتی‌متر پس از ژاپن پایین‌ترین میانگین قدی را بین ۱۲ تیم حاضر در المپیک توکیو دارد که مسلما این کوتاهی قامت در لحظات حساس در زیر سبد و روی تور می‌تواند روی نتایج تاثیر منفی بگذارد. این درحالیست که در گروه ایران در المپیک فرانسه با میانگین قدی ۲۰۱.۶۶، آمریکا با میانگین قدی ۱۹۹.۵ و جمهوری چک با میانگین قدی ۲۰۰.۱ سانتی‌متر در شرایط استانداردی از نظر قامت قرار دارند و نیاز است که بسکتبال ایران در امر استعدایابی توجه خاصی به موضع فیزیک و قامت بازیکنان داشته باشد.

وخامت این موضوع با نگاه به فیزیک و آمار قدی بازیکنان تیم ملی جوانان بیشتر نمود پیدا می‌کند، زیرا تیم ملی جوانان ایران در جام جهانی لتونی که اخیرا برگزار شد در رده آخر از نظر میانگین قدی در بین تیم‌های حاضر قرار داشت. این بازیکنان جوان در سالیان آینده پیراهن تیم ملی را بر تن خواهند کرد و قطعا این میانگین قدی پایین می‌تواند در سال‌های آینده آسیب جدی به بسکتبال ایران وارد کند.

 

 

در نهایت باید این نکته را هم ذکر کرد که روند آماده‌سازی تیم ملی برای حضور در المپیک اصلا راضی کننده نبوده، زیرا برای حضور در چنین رقابت‌هایی نیاز است تیم ملی نزدیک به ۱۰ بازی مهم با تیم‌های سرشناس جهان انجام می‌داد، ولی دیدیم که تیم ملی با ۴ بازی دوستانه مقابل ژاپن و همچنین دو بازی دوستانه با اسپانیا آن هم به دعوت این کشور راهی المپیک شود.