تقویم تاریخ؛ از روز بزرگداشت سهروردی تا درگذشت آیت الله مشکینی

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (جمعه هشتم مرداد سال ۱۴۰۰) به شرح زیر است:

در تقویم ایرانی روز هشتم مرداد به عنوان روز بزرگداشت عارف شهید "شیخ شهاب‌‏ الدین سهروردی" معروف به "شیخ اشراق" نامگذاری شده است.

 

شیخ شهاب‌‏ الدین سهروردی ابوالفتوح حکیم، متکلم، ادیب و فیلسوف شهیر، معروف به شیخ اشراق، در سال ۵۴۹ قمری در سهرورد در حوالی زنجان به دنیا آمد. وی پس از آن که حکمت و اصول فقه را فرا گرفت در علوم حکمت و فلسفه سرآمد همگان شد و بر اثر تیزهوشی، قوت حافظه و نیک‌‏اندیشی، در بسیاری از علوم زمان به استادی دست یافت. سهروری، چون در بسیاری از موارد، برخلاف رای قدما سخن گفته و از حکمت ایرانی و اصطلاحات دین زردشتی استفاده کرده بود، متعصبان او را به الحاد و بی ‏دینی متهم نموده و با نظر علمای حَلَب، فرمان به قتل او دادند. تا اینکه سرانجام وی را در سال ۵۸۷ قمری در ۳۸ سالگی به قتل رساندند. سهروردی آثار متعددی به فارسی و عربی دارد که منطِقُ التّلویحات، المقاوِمات، حکمةُ الاِشراق به عربی و روزی با جماعت صوفیان، عقل سرخ و پرتونامه به فارسی از آن جمله‌‎اند. سهروردی، حکمت اشراق را احیا نمود و آن را به کمال رسانید. در حکمت اشراق، سیر و سلوک تنها زاده فکر نیست، بلکه بر اثر ریاضت و راهنمایی ذوق حاصل شده است. ملاصدرای شیرازی و حاج ملا هادی سبزواری از عقاید سهروردی بهره بردند و از آن در ارایه و تبیین حکمتِ متعالیه استفاده کردند.

۱۲۳ سال پیش در چنین روزی ۳۰ ژوئیه سال ۱۸۹۸ میلادی اتو فن بیسمارک (Otto von Bismarck) نخستین صدراعظم وسیاستمدار کهنه کار و تاریخ ساز آلمان درگذشت.

 

مردی که با سه جنگ «محدود» آلمان را به صورت کشوری واحد درآورد. بسمارک ۲۸ سال رئیس دولت پروس و نخستین صدراعظم آلمان واحد بود. بیسمارک که در سال ۱۸۶۲ نخست وزیر پروس شده بود نقشه وحدت آلمان را کشید و برای رسیدن به این هدف راهی نداشت جز اینکه دست اتریش را از کنفدراسیون ایالت‌های کاتولیک آلمان کوتاه کند و شلسویگ ـ هلشتاین Schleswig-Holstein را از دانمارک پس بگیرد و به نفوذ فرانسه در ایالت‌های جنوبی آلمان پایان دهد. وی پس از تقویت بنیه نظامی آلمان با سه جنگ به هر سه هدف خود رسید. دانمارک، اتریش و فرانسه هر سه شکست خوردند. شکست فرانسه بسیار شدید و پُرسر و صدا بود و نیرو‌های آلمان در سال ۱۸۷۱ وارد پاریس شدند. با وجود این که بیسمارک در ژانویه سال ۱۸۷۱ ایجاد امپراتوری واحد آلمان را اعلام داشت و ویلهلم یکم را امپراتور آن و خویش را صدراعظم آلمان واحد اعلام کرد، ولی این کشور را از صورت فدرال خارج نساخت. بیسمارک نقش موثری در توسعه و پیشرفت آلمان و توسعه زیرساخت‌های این کشور داشت. با وجود این، در سال ۱۸۹۰ با امپراتور تازه آلمان (ویلهلم دوم) اختلاف نظر پیدا کرد و کنار رفت و هشت سال باقیمانده عمرش را به نوشتن کتاب پرداخت.

 

۷۴ سال پیش در چنین روزی ۳۰ ژوئیه سال ۱۹۴۷ میلادی «هنری فورد» (Henry Ford) مخترع امریکایی و پدر صنعت اتومبیل در سن ۸۴ سالگی درگذشت.

 

هنری فورْد مخترع امریکایى در ۳۰ ژوئیه سال ۱۸۶۳ م در خانواده‏ای فقیر در امریکا به دنیا آمد. فورد از کوچکی علاقه مفرطی به پیچ و مهره و ابزار مکانیکی داشت و به هنگام کودکی به ساعت سازی و در جوانی به شغل مکانیکی روی آورد. هنری روزی ماشینی را دید که بدون اسب و با نیروی بخار در جاده حرکت می‏ کند. وی وقتی آن را از نزدیک مشاهده کرد، خودش مثل آن را ساخت و در ۱۲ سالگی اولین ارابه بی‏اسب را مورد آزمایش قرار داد. هنری این دستگاه را تکمیل نمود و در سال ۱۸۹۶ م اتومبیل خود را برای اولین بار به نمایش گذاشت. وی در سال‏های بعد، اختراع خود را تکمیل کرد و علی‏رغم اینکه دیگران نیز اتومبیل‏‌های مشابهی ساخته بودند، ولی در سال ۱۸۹۵ م، رسماً امتیاز اختراع اتومبیل به هنری فورد داده شد. فورد در ابتدا به همراه شرکای خود، شرکت اتومبیل سازی دیترویت را تأسیس کرد و در سال ۱۹۰۳، شرکت موتور فورد را به وجود آورد. او در سال ۱۹۰۷ سهام دیگران را خرید و از آن پس اداره شرکت در خانواده او باقی ماند و ثروتی هنگفت به دست آورد. فورد با اتخاذ تدابیری، اتومبیل ارزان به تعداد بسیار تولید کرد و از این حیث، از تمام رقبای خود پیشی گرفت. هنری فورد که در ابتدا دارای خانواده‏ای فقیر بود، پس از این اختراع، به عنوان پدر صنعت اتومبیل‏ سازی شهرت یافت و به هنگام مرگ، یک امپراتوری بزرگ در صنعت اتومبیل به وجود آورده بود.

 

۲۲ سال پیش در چنین روزی هشتم مرداد سال ۱۳۷۸ هجری شمسی «سید جلال الدین مجتبوی» استاد برجسته و پژوهشگر شهیر ایرانی درگذشت.

 

استاد دکتر سید جلال الدین مجتبوی از استادان گرانقدر دانشگاه تهران و پژوهشگران برجسته علوم عقلی در سال ۱۳۰۷ ش در تهران به دنیا آمد. وی پس از طی تحصیلات ابتدایی و متوسطه، مقطع لیسانس و سپس دکترا را به پایان برد و در فلسفه فارغ التحصیل گردید. استاد مجتبوی پس از اخذ دکترا، در گروه فلسفه دانشگاه تهران به تدریس اشتغال ورزید و مدت ۹ سال نیز ریاست دانشکده ادبیات و علوم انسانی و مدیریت گروه فلسفه این دانشکده را برعهده داشت. دکتر مجتبوی در طی سال‏های متمادی، آثار متعددی در حکمت و فلسفه تالیف و ترجمه نمود که کلیات فلسفه، فلسفه یونان و روم و فلسفه یا پژوهش حقیقت از جمله ترجمه ‏های ایشان می ‏باشد. همچنین ترجمه و توضیح قرآن که به عقیده صاحبنظران از بهترین ترجمه‏‌های قرآن مجید به شمار می‏رود از این استاد برجای مانده است. استاد مجتبوی سرانجام پس از عمری تدریس و اشاعه فرهنگ اسلامی، سرانجام در ۷۱ سالگی در تهران به رحمت ایزدی پیوست.

۱۴ سال پیش، در روز هشتم مرداد سال ۱۳۸۶ هجری شمسی آیت ا... «علی اکبر فیض» معروف به «مشکینی» از روحانیون برجسته و مبارز ایران، دار فانی را وداع گفت.

 

وی در سال ۱۳۰۰ هجری شمسی در نزدیکی مشکین شهر - در شمال غربی ایران - در خانواده‌ای اهل علم و فضیلت، متولد شد. آیت ا... مشکینی، تحصیل علوم دینی را نزد پدر خود آغاز کرد. سپس برای ادامه تحصیل به قم رفت. این روحانی بزرگوار نزد علمای برجسته ای، چون آیت ا... العظمی بروجردی و امام خمینی (ره) درس علم و اخلاق آموخت و به بالاترین مدارج علمی دست یافت. وی همچنین جزو اولین کسانی بود که به نهضت امام خمینی برای مبارزه با شاه پیوست و بار‌ها دستگیر، زندانی و تبعید شد. درپی پیروزی انقلاب اسلامی ایران، آیت ا... مشکینی، مسئولیت‌های مهمی را برعهده گرفت که مهمترین آن‌ها ریاست سه دوره مجلس خبرگان رهبری بود که تا زمان وفاتش ادامه داشت. از تالیفات این استاد فرزانه و معلم اخلاق می‌توان به کتاب‌های «اصلاح الاصول»، «ازدواج در اسلام» و «بحث تکامل از نظر اسلام» اشاره کرد.