محاسبات ریاض برای تغییر رویکرد در قبال ایران

– اندیشکده «کارنگی» در یادداشتی که به موضوع «امنیت جمعی در خلیج فارس» اختصاص داده، به بررسی چالش‌ها و فرصت‌های موجود در احیای روابط «ریاض» و «تهران» پرداخته است.

 

«کورنلیوس آدبار»، تحلیلگر موسسه کارنگی و متخصص سیاست خارجی و امنیت خاورمیانه، پس از اشاره به وجود تنش‌ها و بحران‌های مختلف در منطقه خلیج فارس، بر موضوع «تا زمانی که همه کشور‌های منطقه احساس امنیت نکنند، هیچ کشوری در امنیت نیست» را تاکید کرده و تغییر رویکرد ریاض در قبال ایران را نشانه درک سران سعودی از وضعیت و روند تحولات توصیف کرد.

 

به زعم «آدبار»، ریاض در نهایت دریافت که بهتر است با تهران کنار بیاید تا این که از طریق سیاست «فشار حداکثری» آمریکا، درصدد افزایش تنش‌ها باشد.

 

ضمن اینکه ایده «اتحاد استراتژیک خاورمیانه»، طرح ابداعی دولت پیشین آمریکا، که هدفش مشخصا مقابله با ایران توسط کشور‌های عضو شورای همکاری خلیج فارس بود، محقق نشد.

 

وی در ادامه یادداشت به افزایش خطوط شکاف میان کشور‌های عربی که بیشتر در موضوع محاصره «قطر» نمود یافت، اشاره کرد و نوشت گذشته از نفوذ گسترده ایران در منطقه که منجر به خودآگاهی منطقه‌ای عربستان شد، سیاست‌های آمریکا در تغییر رویکرد ریاض در قبال ایران نقش داشت.

 

به عنوان مثال، توافقنامه «آبراهام» در سال ۲۰۲۰ به ابتکار آمریکا که برای تشکیل جبهه‌ای علیه ایران اجرایی شد؛ اما به همان اندازه عقب نشینی آمریکا از منطقه را نمایندگی می‌کرد.

 

«آدبار» در بخش دیگری از این یادداشت، به آغاز مذاکرات میان عربستان و ایران در اوایل سال ۲۰۲۱ اشاره کرده و نوشت، این ۲ کشور سال هاست که رقبای منطقه‌ای هستند که دوره‌های همکاری را نیز تجربه کردند.

پیشنهاد سازماندهی امنیت منطقه‌ای ایران در سال ۲۰۱۹ در سازمان ملل که دربردارنده درخواست گفت و گو‌های گسترده‌تر منطقه‌ای در مورد موضوع‌هایی مانند امنیت انرژی، آزادی ناوبری و انتقال آزادانه نفت با تاکید بر اصول عدم تعدی و مداخله بود، با استقبال کویت، عمان و قطر مواجه شد.

 

از منظر این تحلیلگر موسسه کارنگی، در صورتی که مذاکرات وین پیرامون احیای برجام، اتمسفر جدیدی را ایجاد کند، فضا برای مذاکرات ایران با عربستان و امارات بیشتر فراهم می‌شود.