رودخانه‌ها و ماهی‌ها قربانیان کشت برنج
- این روزها در بسیاری از نقاط کشور، تنش‌های آبی، هم برای مردم و هم برای طبیعت، مشکل‌ساز شده و خساراتی بعضا جبران‌ناپذیر به محیط زیست وارد کرده؛ خساراتی که محیط زیست استان کهگیلویه و بویراحمد هم از آنها بی‌نصیب نمانده است.
انتقال غیرقانونی آب رودخانه‌ها به زمین‌های کشاورزی و در نتیجه خشک شدن رودخانه‌ها و تلفات گسترده آبزیان، یکی از خسارات ناشی از تنش‌های آبی در سطح استان است.
تصویر زیر، به گل نشستن ماهی‌ها در رودخانه قلات را در حوالی روستای قیام به تصویر می‌کشد؛ رودخانه‌ای که توسط اهالی روستاهای بالادست، بسته شده تا آب آن برای کشت برنج، مورد استفاده قرار گیرد.
اما در سایه قصور کدام نهاد متولی است که علی‌رغم ممنوعیت کشت محصولات آب‌بر در استان کهگیلویه و بویراحمد شاهد کشت این محصولات و برداشت غیرقانونی آب از رودخانه‌ها و تخریب طبیعت ارزشمند این استان هستیم؟
در این باره هادی سینایی، کارشناس اداره کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد به میزان گفت: با آغاز تنش آبی در سطح استان که بروز چنین مواردی را قابل پیش‌بینی کرده بود، طی مکاتباتی با سازمان جهاد کشاورزی و آب منطقه‌ای استان کهگیلویه و بویراحمد، نسبت به پیامدهای استفاده از آب رودخانه‌ها برای کشت برنج هشدار داده و درخواست کردیم، از کشت برنج و دیگر محصولات آب‌بر جلوگیری کنند.
وی افزود: اما متاسفانه از سوی این دو نهاد، اقدامی برای جلوگیری از کشت برنج صورت نگرفت و حالا که کشاورزان، زمین‌ها را زیر کشت برنج برده و نیازمند تامین آب هستند، این طبیعت است که باید بهای سوء مدیریت‌ها را بپردازد.
الیاس تاج‌الدینی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان کهگیلویه و بویراحمد هم در این باره به میزان گفت: ما با استفاده از ظرفیت رسانه‌ها، فرمانداری‌ها، دهیاری‌ها و شوراها برای کاشت محصولات جایگزین مانند کینوآ به جای محصولات آب‌بر مثل برنج تبلیغات کردیم و به کشاورزان مشاوره دادیم.
وی در پاسخ به اینکه سازمان جهاد کشاورزی استان، برای جلوگیری از ادامه خشک شدن رودخانه‌ها توسط کشاورزان چه تدابیری در دست اجرا دارد افزود: ما برای جلوگیری از این کار، به تمام وظایفمان عمل کردیم و نمی‌توانیم اقدام دیگری انجام بدهیم.
تاج‌الدینی در پاسخ به اینکه آیا کشاورزان متخلف به مراجع قضایی معرفی شده‌اند یا خیر گفت: بله تا کنون چند پرونده مرتبط تشکیل شده و در دست پیگیری است اما اقداماتی مانند بستن آب یا برخورد با این افراد از لحاظ حاکمیتی وظیفه وزارت جهاد کشاورزی نیست.
این در حالی است که رسول فرهادی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد خرداد ماه از کاهش دبی رودخانه‌های این استان تا شهریور و وقوع یک فاجعه محیط زیستی ابراز نگرانی کرده و با بیان اینکه کشت غیراصولی محصولات آب‌بر در حاشیه رودخانه‌های استان باعث وارد آمدن آسیب جدی به این رودخانه‌ها شده است گفته بود: کاشت محصولات کشاورزی در اطراف رودخانه‌ها باید متوقف شده و در خصوص خشکسالی و لزوم کشت‌های جایگزین به مردم اطلاع‌رسانی شود.
اما چرا علی‌رغم پیش‌بینی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد و با توجه به ممنوعیت برداشت آب رودخانه‌ها برای کشت محصولات آب‌بر، این شرکت اقدامی جهت جلوگیری از "فاجعه محیط زیستی" در استان صورت نداده؟ چرا شرکت آب‌منطقه‌ای استان کهگیلویه و بویراحمد به عنوان متولی امور آب، با استفاده از اختیارات قانونی خود از برداشت غیرقانونی آب رودخانه‌های استان جلوگیری نکرده و یا دستکم حالا که رودخانه‌ها خشک شده‌اند با اقداماتی نظیر توقیف پمپهای آب و معرفی متخلفان به مراجع قضایی، در صدد جبران این خسارات و جلوگیری از تکرارشان برنمی‌آید.
میزان، هفته گذشته این پرسش‌ها را با شرکت آب‌منطقه‌ای استان کهگیلویه و بویراحمد در میان گذاشت اما تا کنون، پاسخی از جانب مسئولان این شرکت دریافت نشده است.
طول رودخانه قلات که مقایسه تصاویر آن، قبل و بعد از خشک شدن دل هر ایرانی را به درد می‌آورد ۴۵ كیلومتر و ارتفاع سرچشمه آن از سطح دریا ۱۹۵۰ متر است. این رودخانه از دامنه كوه‌های سفیدكوه و تنبلان در ۵۷ كیلومتری جنوب شرقی رامهرمز سرچشمه می‌گیرد و از طریق تنگ سندان به سوی جنوب غربی سرازیر می‌شود.
رودخانه قلات ذر ۲ كیلومتری جنوب شرقی روستای قلعه مامبی تغییر مسیر داده و به سوی جنوب شرقی جاری می‌شود. این رودخانه ضمن عبور از كنار روستاهای شاه‌ولی، چهگاه و پای تاوه با ریزابه‌های متعددی كه از شمال و غرب سرچشمه گرفته‌اند مخلوط شده و سرانجام در روستای جان خانی در ۳۲ كیلومتری شمال غربی دهدشت به رود مارون می‌پیوندد.