شناسایی بیش از ۲ هزار پروژه اقتصادی در روستاها با طرح منظومه روستایی/ تامین ۸۶ میلیارد تومان اعتبار برای ۲۴۰ پروژه با کمک مردم

محمدرضا شاملو در گفت‌وگوی مشروح با میزان، در توضیح طرح منظومه روستایی و پیشرفت آن اظهار کرد: در حال حاضر روستا‌های ما با چالش‌ها و مشکلاتی مواجه هستند که این مشکلات عمدتاً ناشی از ساختار ضعیف اقتصادی مناطق روستایی است.

وی با اشاره به برخی از چالش‌های مناطق روستایی بیان کرد: ضعف زیرساخت‌ها، تخریب محیط زیست طی دهه‌های اخیر، برنامه‌ریزی رویکرد‌های نقطه‌ای به نظام سکونت‌گاهی، بی‌توجهی به رویکرد‌های پهنه‌ای و شبکه‌ای، ضعف مشارکت جویی روستاییان، فقدان ظرفیت نهادی برای توانمندسازی مردم، تغییرات شدید در تغییر کاربری اراضی کشاورزی (در سال‌های اخیر بسیاری از اراضی زراعی و باغی کشور دستخوش تغییر شده است)، نابرابری برخورداری سکونت‌گاه‌های روستایی در مقایسه با شهرها، نبود چارچوب مناسب مدیریت کارآمد در توسعه پایدار نواحی روستایی این موارد از موضوعات مهمی است که به عنوان چالش‌های مناطق روستایی محسوب می‌شود و این چالش‌ها پیامد‌هایی را به همراه داشته است که مهم‌ترین پیامد آن کاهش سطح درآمد روستاییان بوده و در نتیجه تداوم مهاجرت‌ها از روستا به شهر را همراه داشته است.

معاون عمران روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی تاکید کرد: تضعیف نقش‌پذیری روستا‌ها در توسعه ملی و گسترش حاشیه‌نشینی ناشی از مهاجرت‌ها در پیرامون شهر‌ها را باعث شده است.

شاملو در ادامه گفت: مجموع تأثیرات این چالش‌ها می‌تواند باعث کاهش امنیت غذایی برای کشور شود که برای برون رفت از این شرایط نیاز است که تغییرات بنیادی در شیوه برخورد با روستا‌ها را در دستور کار قرار دهیم.

وی افزود: پس از پیروزی انقلاب اسلامی در روستا‌ها اقدامات زیادی انجام شد و دستگاه‌های اجرایی فعالیت‌های خوبی داشته‌اند، ولی اثربخشی این فعالیت‌ها متأسفانه کم بوده است چراکه در بسیاری از مناطق روستایی آب و برق و مدرسه و.... فراهم شده است، اما روستا‌ها تخلیه شده‌اند.

معاون عمران روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گفت: باید با تکیه بر تجارب جهانی در بین دستگاه‌های مختلفی که در روستا‌ها وجود دارند تغییر نگاهی اتفاق بیافتد.

شاملو اظهار کرد: در زمینه توسعه روستایی و نگرش به این موضوع باید تغییرات بنیادی ایجاد شود و رویه‌های مورد عمل در نظام اجرایی کشور تغییر یابد.

وی در ادامه افزود: باتوجه به احکام توسعه روستایی در ماده ۱۹۴ قانون برنامه پنجم توسعه و متعاقباً در ماده ۲۷ قانون برنامه ششم توسعه، بنیاد انقلاب اسلامی با هماهنگی و همکاری مراکز علمی، دانشگاه‌ها و مشاورین فعال در زمینه توسعه روستایی با کارشناسان و صاحب‌نظران موضوع توسعه روستایی جلسات مختلفی برگزار کرده است.

معاون عمران روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با اشاره به بررسی طرح منظومه‌ها از سوی بنیاد مسکن از سال ۹۳ گفت: همایشی در این زمینه برگزار شد و در نهایت بحث برنامه‌ریزی توسعه پایدار در سطح منظومه‌های روستایی به عنوان یکی از راهکار‌های اجرایی عملی برای این موضوع شناسایی شد.

شاملو گفت: شرح خدماتی تهیه شد که رفت و برگشت‌های زیادی داشت و از نظرات دستگاه‌های مختلف مثل سازمان برنامه و بودجه و شورای عالی شهرسازی و معماری استفاده شد.

وی بیان کرد: در حال حاضر با هماهنگی استانداری‌های سراسر کشور برای اجرای پایلوت این طرح با ۲۳ استان تفاهم‌نامه مبادله شده است که در هر استان حداقل برای یک شهرستان طرح منظومه‌ها تهیه شود.

معاون عمران روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی تاکید کرد: در برخی از استان‌ها مدیران سازمان برنامه و استانداری‌ها با توجه به شناختی که از موضوع و مبانی نظری و عملی طرح داشته‌اند تأکید بر استفاده از طرح منظومه‌ها در بیش از یک شهرستان داشته‌اند و در واقع منابع طرح نیز از سوی استانداری‌ها و سازمان برنامه و بودجه استان تأمین شود که به همین دلیل برای ۱۷۳ بخش انعقاد قرارداد صورت گرفت که تعداد ۳۳ طرح در شورای برنامه‌ریزی توسعه استان‌ها مطرح و مصوب شده است.

آغاز طرح منظومه روستایی در ۷ استان 

شاملو گفت: از سال گذشته این طرح در ۷ استان از جمله استان زنجان بخش گیلوان در شهرستان طارم، استان کهکیلویه و بویر احمد در شهرستان گچساران، استان مازندران بخش بابل کنار، استان اردبیل بخش شاهرود شهرستان خلخال، استان کردستان بخش خاو و میرآباد شهرستان مریوان، استان چهارمحال و بختیاری بخش گندمان و بلداجی شهرستان بروجن و در استان لرستان بخش زز و ماهرو شهرستان الیگودرز آغاز شده است.

وی افزود: خوشبختانه اجرای طرح نتایج و آثار بسیار خوبی به دنبال داشته است و در چارچوب این طرح‌ها در زمینه‌های اقتصادی بیش از ۲ هزار و ۱۰۰ پروژه شناسایی شده‌اند و برای هزار و ۴۴۳ پروژه طرح توجیهی تهیه شده است.

به گفته معاون عمران روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی هزار و ۱۸۴ موافقت وصولی از طریق دستگاه‌های اداری ذیربط صادر شده است؛ در این بین ۷۲۱ پروژه در حال اجراست و تعداد ۲۴۰ پروژه نیز مورد بهره‌برداری قرار گرفته است.

شاملو در خصوص تامین اعتبار این طرح گفت: حدود ۸۶ میلیارد تومان اعتبار برای این ۲۴۰ پروژه در نظر گرفته شده است که تماماً از طریق خود مردم تأمین شده و این نکته حائز اهمیت است که طرح منظومه‌ها از معدود طرح‌هایی است که با کمک مردم در حال اجرا است.

ایجاد ۴۰۰ فرصت شغلی با اجرای پایلوت طرح منظومه روستایی

وی افزود: در تمام مراحل تهیه طرح و اجرای آن مشارکت مردم وجود داشته است و این طرح‌ها حدود ۴۰۰ فرصت شغلی ایجاد کرده است که بدون بهره‌گیری از کمک سیستم بانکی یا اعتبارات دولتی بوده است.

معاون عمران روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی تاکید کرد: این طرح به منظور توسعه یکپارچه و هماهنگ و فراگیر سکونت‌گاه‌های روستایی و توسعه پایدار این مناطق از طریق التزام فضای منظومه در قالب یک شبکه محلی و ناحیه‌ای با تکیه بر روابط و پیوند‌های شهری و روستایی تدوین شده است. در این طرح در واقع به نظام حکمروایی محلی از طریق مشارکت مردم بسیار توجه شده است.

شاملو تصریح کرد: روابط و مناسبات اجتماعی و اقتصادی واحد‌های سکونتگاهی در این طرح بررسی می‌شود وردر واقع ماهیت این طرح راهبردی اجرایی است به طوریکه تک تک روستا‌ها مورد مطالعه قرار می‌گیرند و ظرفیت‌ها، توانمندی‌ها و مشکلات آن‌ها احصا می‌شود.

وی در انتها تاکید کرد: بر اساس بررسی‌هایی که از سوی مشاور انجام می‌شود راهبرد‌های توسعه منظومه روستایی مشخص می‌شود و برای هر نقطه روستایی طرح‌های اجرایی و سطح‌بندی خدمات مشخص و اعلام می‌شود.

گفت‌وگو: سپیده پوردشت