سیاست چماق و هویج بایدن برای مذاکرات وین
_ روزنامه حمایت نوشت: بازگشت به برجام و رفع تحریم‌ها یکی از وعده‌های «جو بایدن» نامزد حزب دموکرات انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا بود؛ وعده‌ای که بر اساس آن گفته شد بایدن خواستار بازگشت فوری به برجام است، اما دیری نپایید که این سراب خوش‌خیالان داخلی هم نقش برآب شد. همان زمان و پیش از برگزاری انتخابات در آمریکا، «نیکلاس برنز» از مشاوران ستاد انتخاباتی بایدن در این‌باره ادعا کرد: اگر ایرانی‌ها به تعهداتشان برنگردند و تصورشان این باشد که می‌خواهند همین مسیر را ادامه دهند و برنامه هسته‌ایشان را تقویت کنند، این نقطه مناسبی برای شروع نیست! بازگشت دولت بایدن به برجام، در ماه‌های گذشته همواره یکی از سوژه‌های بحث در میان خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای بوده است.
یکی از دلایل اختلافات بر سر این موضوع هم استفاده جو بایدن و دولت وی از لحن مبهم و غیرشفاف برای توضیح درباره سیاست خود در قبال برجام بوده است. در همین رابطه، «آنتونی بلینکن» که پیش از برگزاری انتخابات مشاور بایدن بود و سپس وزیر خارجه آمریکا شد، در آن زمان بار‌ها در اظهارنظرهایش ادعا کرده بود که بایدن در صورت پیروزی در انتخابات به دنبال «توافقی قوی‌تر» با ایران خواهد بود؛ چیزی که «باربارا اسلاوین» رییس بخش ایران شورای آتلانتیک آمریکا در همان زمان اذعان کرد که اقدامات شعارگونه و نمادین دولت جدید آمریکا موجب شده تا وعده‌های «جو بایدن» در قبال ایران محقق نشوند؛ بنابراین خط آمریکا مشخص بود که لغو تحریم‌های تهران به شرط توافقی جدید و به‌زعم آن‌ها قوی‌تر ممکن است. برجام به ابزار و گروگانی در دست آمریکا در برخورد با ایران بدل شده و از همان ابتدای امضای این توافق، این مهم رخ داده است. نقض برجام فقط در دوران ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ» اتفاق نیفتاد و سلف او، «باراک اوباما» علی‌رغم آنکه معمار برجام بود پایه‌گذار نقض این توافق هم بود. دولت باراک اوباما در نخستین روز بعد از اجرایی شدن برجام، تحریم‌هایی را به بهانه برنامه موشکی علیه جمهوری اسلامی ایران وضع کرد و این روند را تا پایان دولتش ادامه داد.
معافیت برای کاهش ذخایر ارزی خارجی ایران!
اما دولت جدید آمریکا سیاست تازه‌ای را در پیش گرفته و تلاش دارد با وقت‌کشی و معافیت (نه لغو) قطره‌چکانی و محدود تحریم‌ها، نظر تهران برای پذیرش شروط زیاده‌خواهانه واشنگتن جهت احیای برجام را جلب کند. در ادامه این اقدامات، وبسایت آمریکایی «واشنگتن فری‌بیکن» مدعی شد که وزارت خارجه این کشور به نمایندگان کنگره اطلاع داده که بخشی از تحریم‌های وضع شده علیه تجارت نفت ایران را لغو کرده تا تهران بتواند به بخشی از دارایی‌های مسدود شده اش در کره جنوبی و ژاپن دسترسی یابد.
بر اساس این گزارش، معافیت تحریمی اعلام شده از سوی وزارت خارجه آمریکا که از سوی «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه این کشور امضا شده، انتقال منابع مالی ایران در حساب‌های بلوکه شده در ژاپن و کره‌جنوبی را به صادرکنندگان این دو کشور مجاز می‌داند. وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد: صدور مجوز برای استفاده از این منابع مالی برای بازپرداخت پول صادرکنندگان در کره جنوبی و ژاپن، موجب خواهد شد تا صادرات کالا و خدمات به ایران ادامه پیدا کند و ذخایر ارزی خارجی ایران نیز کاهش یابد. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در این‌باره گفت: بلینکن با امضای این معافیت تحریمی عملا به ژاپن و کره‌جنوبی ۹۰ روز فرصت داده است تا مبادلات تجاری خود با ایران را کامل کنند. وزارت خارجه آمریکا نیز در ادامه مدعی شد: معافیت‌های اعلام شده عملا اجازه انتقال پول‌های آزاد شده به ایران را نمی‌دهد و این پول‌های آزاد شده تنها برای بازپرداخت به شرکت‌های ژاپنی و کره‌ای است که قبل از تشدید تحریم‌های دولت ترامپ، کالا‌ها و خدمات تحریم نشده را به ایران صادر کرده‌اند.
اصرار ادامه‌دار آمریکا بر فشار حداکثری
از سوی دیگر، دولت بایدن که بار‌ها به شکست سیاست‌های فشار حداکثری دوران ترامپ علیه ایران اذعان کرده بود، اما همچنان با بهره‌گیری از این ابزار، در حال ادامه فشار بر تهران است. در این رابطه، روزنامه «الجمهوریه» لبنان در یادداشتی درباره مذاکرات هسته‌ای وین نوشت: به نظر می‌رسد دو جبهه ایران و آمریکا در حال وارد شدن به دوره‌ای از جنگ سرد هستند. «طونی عیسی» نویسنده مطلب نوشت: خوش‌بینی آوریل (فروردین) گذشته درباره آغاز مذاکرات وین برای پرونده هسته‌ای ایران یا از بین رفته یا در حال از بین رفتن است.
برگزاری دور هفتم مذاکرات که قرار بود ابتدای ماه جاری برگزار شود، هنوز در هاله‌ای از ابهام است. طبق ادعای این روزنامه لبنانی در این یادداشت، دولت بایدن مثل دیگر پرونده‌ها، در پرونده هسته‌ای نیز مسیر سختگیرانه‌تری با ایران را در پیش گرفته چراکه در مذاکرات وین، بازگشت خودکار به توافق۲۰۱۵ را رد کرده و شروط سختگیرانه‌ای گذاشته از جمله، تعهد تهران به نص توافق و روح آن و مرتبط کردن اجرای تعهدات خودش به پرونده موشک‌های بالستیک و نفوذ منطقه‌ای و تروریسم. همچنین واشنگتن، مرحله‌ای کردن تفاهم را رد کرده یعنی موافقت در مرحله اول با بازگشت به توافق وین بدون شرط و در حال بحث گذاشتن پرونده‌های دیگر در مراحل بعدی.
این تحلیلگر لبنانی همچنین نوشت: ناظران می‌گویند، آمریکا سیاست چماق و هویج را درباره ایران در پیش گرفته و معتقدند ایران در تقابل با بایدن بیش از دوره ترامپ، اذیت خواهد شد.
وی در بخش دیگری از این یادداشت نوشت: آمریکا سیاست فشار حداکثری را رها نکرده بلکه در مذاکرات وین، برای بازگشت به توافق شروط سختگیرانه‌ای گذاشته است.
کوتاه سخن اینکه، واشنگتن هرگز از ابزار‌های فشار خود بر تهران دست نخواهد کشید و امید واهی داشتن به اقدام آمریکا برای کاهش فشار بر ایران، امیدی واهی و سرابی تکراری است و این چرخه باطل باید با تدبیری مشخص و چندجانبه‌گرایی بیشتر برای کشورمان حل شود.