ویروس کرونا و افزایش آمار ازدواج پس از ۱۷ سال
- روزنامه ایران نوشت: بر‌اساس آمار‌های منتشر شده در سال گذشته پس از ۱۷ سال پیاپی نرخ ازدواج تصاعدی شد و در حدود ۵ درصد میانگین کشوری آمار ازدواج نسبت به سال گذشته رشد داشت. گفتنی است در سال ۹۸ به میزان ۵۳۳ هزار و یکصد و شصت و پنج ازدواج در کشور ثبت شد که این رقم در سال ۹۹ به ۵۵۶ هزار و ۶۹۹ رسید. به عنوان نمونه به گزارش سازمان ثبت احوال کشور در سال ۹۸ در استان فارس ۲۹ هزار و ۹۹۲ مورد ازدواج ثبت شده بود که این رقم در سال ۹۹ به ۳۰ هزار و ۲۹ مورد رسید. به گفته متخصصان و کارشناسان اجتماعی، این رشد، دلایل مختلفی دارد، این در حالی است که باید به دنبال راهکار‌هایی باشیم تا دوباره شاهد پس‌رفت نرخ ازدواج همانند سال‌های قبل نباشیم.
کمک کرونا به برگزاری مراسم ازدواج
محمد متولد سال ۶۷ و کارمند است که چند ماهی است ازدواج کرده. او می‌گوید: «حدود دو سال با همسرم نامزد بودیم، ولی به دلیل بالا بودن هزینه‌های مراسم ازدواج و مشکل تهیه پول پیش مسکن و لوازم اولیه خانه، قادر به شروع زندگی مشترک نبودیم، اما با شروع کرونا و ساده شدن مراسم و به نوعی حذف کامل مراسم ازدواج، ما هم مبلغی را که برای برگزار کردن مراسم جمع کرده بودیم، روی پول پیش خانه گذاشتیم و با برگزاری مراسم خیلی ساده‌ای با حضور پدر و مادرهایمان در یک دفترخانه ازدواج عقد کردیم، حالا هم چند ماهی است که زندگی مشترک را شروع کرده‌ایم. کرونا شاید خیلی نتایج منفی به همراه داشت، ولی یک جنبه مثبت آن حذف مراسم مفصل عروسی بود که حذف همین مراسم، کمک زیادی به من کرد تا بتوانم زودتر زندگی مشترکم را شروع کنم. به نظر من در این خصوص باید فرهنگسازی‌های خیلی گسترده‌ای شود تا بعد از پایان بیماری کرونا هم با حذف مراسم پر زرق و برق و پر هزینه ازدواج که هیچ فایده‌ای هم به دنبال ندارد، جوانان ترس را کنار گذاشته و تشویق به ازدواج شوند.»
نسیم، دانشجوی سال آخر رشته زبان هم حدود یک سال پیش قرار عقد و عروسی را با علی که همکارش بود قطعی کرد. آن روز‌ها هیچ‌کس فکر نمی‌کرد که کرونا تا این حد ماندگار باشد، آن‌ها قرار گذاشتند تا سه ماه بعد دفترخانه بروند و تالار بگیرند و پس از اجرای مراسم به سرعت زندگی مشترک را آغاز کنند.
او می‌گوید: «هرچقدر صبر کردیم که کرونا تمام شود، نشد که نشد و در نهایت علی‌رغم میل باطنی، من و خانواده‌ام رضایت دادیم تا بدون گرفتن مراسم با یک عقد ساده در دفترخانه زندگی مشترک را شروع کنیم. من همیشه آرزو داشتم مراسم عروسی خوبی داشته باشم و همه چیز بر اساس سنت‌ها پیش برود، اما حالا هم راضی هستم، به فامیل هم قول دادیم، بعد از تمام شدن کرونا مراسم مختصری بگیریم.»
نقش پاندمی کرونا در افزایش ازدواج
محمد میرزایی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه با بیان اینکه کرونا یک پدیده پارادوکسیکال است، می‌گوید: شرایط پاندمی کرونا در افزایش میزان ازدواج نقش داشت، با توجه به اینکه کرونا آثار منفی زیادی داشت، ولی در زمینه ازدواج، سبب رشد نرخ آن شد. فارغ از این مقوله، افزایش میزان ازدواج منجر به این می‌شود که رشد جمعیت هم افزایش پیدا کند و این مسأله بسیار مهمی است که باید به آن توجه شود. ساختار سنی ما از نقطه ازدواج که سنین ۲۵ تا ۳۵ سال بود، کم‌کم خارج شده است، یکی از دلایل مهم افزایش تصاعدی نرخ ازدواج در آخرین آمارگیری، می‌تواند انباشتگی ازدواج‌های به تعویق افتاده هم باشد. خیلی‌ها منتظر تمام شدن کرونا بودند، اما کرونا تمام نشد و این انباشتگی‌ها به ازدواج و شروع زندگی مشترک رسید. به‌طور کلی در شرایط عادی، توانمندسازی جوانان و ایجاد اشتغال، نقش مهمی در افزایش نرخ ازدواج دارد، در حال حاضر میزان بیکاری بالاست، بخصوص میزان اشتغال تحصیلکرده‌های دانشگاهی باید از آنچه که هست بالاتر برود، چون بیشتر جوانان تحصیلکرده، می‌خواهند که ازدواج کنند، کمتر کسی پیدا می‌شود که شرایط کافی را داشته باشد، اما تمایلی به تشکیل زندگی مشترک نداشته باشد. در تسهیل پدیده ازدواج، مهمترین گام ایجاد اشتغال است، زیرا اشتغال مولد و زمینه ساز افزایش آمار ازدواج است، حتی اگر جوانان بخواهند با قناعت ازدواج کنند، باز هم نیاز به شغل دارند.
به گفته این جامعه‌شناس، حذف زرق و برق در مراسم ازدواج و کاهش تجملات تحمیلی برای برگزاری مراسم، در شرایط کرونا منجر به گسترش و ترویج فرهنگ ازدواج آسان شد. تکلف‌های تحمیلی از نظر شرعی هم شایسته نیست، مراسم عجیب و غریب و پرهزینه از جمله موانع بزرگ ازدواج هستند و فرهنگ‌سازی در این مقوله بسیار مهم است، ریخت و پاش‌های تحمیلی باید حذف شود و افراد باید به این نتیجه برسند که با یک جشن معمولی و بدون تجملات هم می‌توان زندگی تشکیل داد؛ در نهایت کرونا توانسته علی‌رغم تمام جنبه‌های منفی که به همراه داشته، در زمینه افزایش ازدواج، مثبت عمل کرده و به سایرین بفهماند که با ساده گرفتن مراسم هم می‌توان یک زندگی مشترک را آغاز کرد.
حذف مهریه‌های سنگین
سارا باقری، فعال اجتماعی و حقوقدان نیز با اشاره به اینکه دلیل اصلی افزایش نرخ ازدواج می‌تواند کرونا باشد، می‌گوید: تجمل‌گرایی‌ها حذف شده، تا قبل از شیوع کرونا، ازدواج‌ها با انواع رسم و رسومات خانوادگی در شهر‌های مختلف باید برگزار می‌شد، اما پاندمی کرونا این امکان را از مردم گرفته، طی سال‌ها بحث آسان‌سازی ازدواج مطرح شده بود، ولی خانواده‌ها خیلی نسبت به بحث ازدواج آسان تمایل نشان نمی‌دادند، حالا در شرایط کرونا این اتفاق مهیا شده است. در فضای مجازی هم می‌بینیم که ازدواج‌های بسیار آسان نمایش داده شده و با مراجعه ساده به یک دفترخانه زندگی در خانه‌ای مشترک آغاز می‌شود. قطعاً شرایط بهتر از قبل شده، ضمن اینکه در این مدت به واسطه اینکه بیشتر افراد در خانه بودند و ارتباطات کاهش پیدا کرد، اکثراً از طریق فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی با دنیای بیرون ارتباط گرفتند، عمده مشاوره‌های آنلاین هم توسط متخصصین حوزه‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی و خانوادگی به‌طور رایگان و به صورت لایو در اینستاگرام و بقیه شبکه‌های مجازی انجام شد و آگاه‌سازی‌ها بیشتر از قبل صورت گرفت، امروزه آگاهی‌ها در مسائل خانوادگی بیشتر شده و مردم می‌دانند که در همه جای دنیا این اتفاق افتاده و تنها از طریق کلیپ‌های آنلاین و مجازی تبریکات ازدواج رد و بدل می‌شود.
به گفته باقری، فرهنگ‌سازی‌ها در زمینه حذف تجمل‌گرایی‌ها، سبب افزایش آمار ازدواج شد، تا سال‌های سال خیلی‌ها درگیر این سنت‌شکنی‌ها بودند، اما با کمک کرونا، این اتفاق افتاد، البته علاوه بر آن بحث مهریه‌ها هم فرهنگ‌سازی شده، مهریه‌های سنگین، تقریباً بین اقشار تحصیلکرده و روشنفکر جامعه حذف شده و به جای آن وکالت در طلاق گرفته می‌شود و به شروط ضمن عقد توجه بیشتری می‌شود تا شرایط بین زوجین به سمت برابری و مساوات پیش برده شود. مهریه‌های نجومی یکی از علل کاهش تمایل به ازدواج بود که دیگر خیلی کمرنگ شده است، دریافت سکه‌های سنگین با توجه به شرایط اقتصادی امروز سبب شده بود که آقایان تمایلی به ازدواج نداشته باشند و خانواده‌ها هم سخت‌گیری‌های بی‌مورد در این زمینه می‌کردند، اما حالا اطلاع‌رسانی‌ها و آگاه‌سازی‌های بیشتر در نهایت سبب شد، خیلی از سخت‌گیری‌ها در این خصوص کمتر شده و تمایل افراد به ازدواج بیشتر شود. به اعتقاد من با تداوم این قبیل آگاهی رسانی‌ها می‌توانیم امیدوار باشیم که این رقم تصاعدی حفظ شده و حتی افزایش داشته باشد.
رونمایی از سامانه «همدم» با حضور رئیس مجلس
رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به اهمیت نهاد خانواده، گفت: زن، ستون محبت در خانواده است و اگر خواستار تحول در جامعه هستیم و خانواده پایدار می‌خواهیم باید به زنان توجه کنیم.
به گزارش ایسنا، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در آیین بهره‌برداری از پلتفرم (سامانه) همدم که از سوی مؤسسه تبیان در راستای انتخاب آگاهانه و ازدواج پایدار در سالروز ازدواج امام علی (ع) و حضرت فاطمه زهرا (س) برگزار شد، ضمن تبریک این روز گفت: زمانی که مطلع شدم چنین برنامه‌ای تدبیر شده است دو نگاه شکل گرفت، یکی اینکه این برنامه در شأن حضور رئیس قوه است یا خیر، که بنده احساس کردم در کنار تمام اقداماتی که سازمان تبلیغات انجام داده است، این اقدام یک کار ماندگار بوده و برای حل یکی از مشکلات اساسی جامعه است، لذا حضور در این مراسم را وظیفه دانستم.
رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان ادامه داد: پیش از انقلاب تنها ۳۰ درصد زنان سواد داشتند و بعد از آن این میزان به بالای ۸۰ درصد رسید؛ همچنین در حال حاضر بالای ۴۵ درصد دانشجویان را بانوان تشکیل می‌دهند، اما آیا ثمره‌ای که از خانواده می‌خواستیم، گرفته‌ایم.
وی افزود: زمانی که فعالیت کارخانه‌ای را دنبال می‌کنیم، زنجیره تولید مهم است لذا خانواده را نیز باید همچون یک پروژه نگریست که زنجیره تشکیل آن نیز مهم است و صرف تحصیل زنان در آن کفایت نمی‌کند و نقش زن آنقدر مهم است که مردان در هر بخشی از زمان زندگی خود به محبت متفاوت ۴ زن شامل مادر، خواهر، همسر و دختر نیاز دارند.
وی در ادامه با بیان اینکه پلتفرم همدم، چهار رویکرد شفاف‌سازی، هوشمندسازی، مردمی‌سازی و کارآمدسازی را با هم در‌بر دارد، عنوان کرد: هر مجموعه‌ای که این ۴ رویکرد را داشته باشد می‌تواند مجموعه موفقی باشد ضمن اینکه باید به ۴ موقعیت مکانی که در زندگی انسان تأثیرگذار است، توجه کرد که این مکان‌ها شامل منزل، مسجد، مدرسه و محله است که اگر این مکان‌ها به‌درستی و مثل ساعت با هم کار کنند، در تمامی امور حتی امور اقتصادی می‌توانیم موفق باشیم.