پشت پرده اختلال اینترنت با قطعی برق؛ کسی متوجه سرقت یا فاسد شدن باتری دکل‌ها نشد؟
_ روزنامه خراسان نوشت: بدون برق، بدون تلفن، بدون اینترنت! قطعی برق در یک روز داغ تابستانی به قدر کافی کلافه کننده و زجرآور است، حالا تصور کنید که به این مورد، قطعی گهگاه اینترنت و از دست رفتن شبکه تلفن همراه هم اضافه شود. شدت گرفتن گرمی هوا، رکوردشکنی مصرف و قطع مکرر برق طی چند روز گذشته باعث شده که بخش قابل توجهی از کاربران نه تنها از اینترنت سیار محروم شوند، بلکه در مکالمات موبایلی هم با مشکل مواجه باشند. مخصوصا این که این روز‌ها بیشتر دانشجویان در شرایط آموزش مجازی در حال سپری کردن امتحانات آنلاین هستند و قطعی اینترنت هم بر شدت استرس امتحانات اضافه کرده است. روز گذشته وزیر ارتباطات، در حاشیه جلسه هیئت دولت، دزدیده شدن یا فاسدشدن باتری سایت‌های مخابراتی را دلیل قطع آنتن در زمان بی برقی اعلام کرد. می‌دانید این باتری‌ها چیست که این روز‌ها روی اعصاب مردم رفته است و همزمان با قطع، دسترسی به تلفن و اینترنت را مختل می‌کند؟ پس این گزارش را بخوانید.
بیشتر باتری‌های دکل‌ها فاسد شده یا به سرقت رفته است!
بیایید ابتدای این گزارش، اظهارات روز گذشته وزیر ارتباطات درباره علت قطع اینترنت و شبکه تلفن همراه در زمان قطع برق را مرور کنیم. آذری جهرمی گفت: «قطع برق باعث می‌شود سایت‌های مخابراتی توان ارسال و دریافت سیگنال خود را از دست بدهند. آن‌ها بر اساس استاندارد ۲ ساعت ظرفیت باتری دارند که در صورت قطع برق بتوانند خدمات خود را ارائه کنند. در برخی نقاط کشور متأسفانه باتری‌ها سرقت شده‌اند و در برخی دیگر هم اپراتور‌ها رسیدگی خوبی انجام نداده‌اند و باتری‌ها فاسد شده‌اند.» جهرمی این را هم گفت که در بیشتر موارد، قطع برق بیشتر از ۲ ساعت است و باتری‌ها توان ادامه دادن ندارند. نکته دیگری که باید به آن توجه کنیم این جمله وزیر ارتباطات است: «فاصله بین قطعی برق، آن قدر نیست که باتری سایت‌های مخابراتی به طور کامل شارژ شود. در شهر تهران ۷ هزار سایت مخابراتی داریم و تعداد سایت‌ها زیاد است. همچنین در برخی مناطق، قطع برق بیش از ۲ ساعت است و فاصله بین قطعی‌ها به‌اندازه‌ای نیست که باتری‌ها شارژ شوند. این دو مسئله، اینترنت و شبکه مخابراتی کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد.»
آیا آنتن‌های بی تی اس، بازدید دوره‌ای ندارند؟
برای تهیه این گزارش با چند نفر از مقامات مسئول وزارت ارتباطات و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تماس گرفتیم، ولی موفق به تهیه مصاحبه نشدیم. اما یک منبع آگاه که نخواست نامش فاش شود، اطلاعاتی را درباره این آنتن‌های مخابراتی در اختیارمان گذاشت که جالب است. او گفت: بازدید از این آنتن‌های مخابراتی برعهده وزارت ارتباطات نیست. هرکدام از سایت‌های مخابراتی در اختیار اپراتور‌های تلفن همراه است و آن‌ها با توجه به ظرفیتی که دارند از این آنتن‌ها بازدید می‌کنند. هرکدام از این سایت‌های مخابراتی با توجه به میزان منطقه‌ای که تحت پوشش دارد ابزار و وسایل ارزشمندی دارد که می‌تواند سرقت شود؛ بنابراین هرکدام از این‌ها به یک نگهبان نیاز دارند، اما به دلیل گستردگی و تعداد بسیار زیاد این آنتن‌ها استخدام نگهبان برای اپراتور‌ها مقدور نیست. ما تا سال گذشته قطعی برق طولانی مدت نداشتیم و حالا که با قطعی برق مواجه هستیم این مشکل خودنمایی می‌کند. چون تا سال گذشته کسی به اهمیت این باتری‌ها توجه نمی‌کرد. یعنی آنتن‌ها به طور کلی سرکشی و بازدید دوره‌ای می‌شدند که این بازدید شامل ابزار‌ها و وسایل مختلف آنتن‌ها بوده است، اما به دلیل این که تاکنون مشکل قطعی برق نداشتیم باتری‌های آنتن‌ها احتمالا کمتر مورد توجه قرار می‌گرفتند.
از فرسوده بودن دکل‌ها خبر نداشتیم
بی تی اس‌ها انواع مختلفی دارند. در نقاط مسکونی و تجاری، دکل‌ها با برد ۵۰۰ متر نصب می‌شوند، در شهر‌ها برخی دکل‌ها برد یک کیلومتری و در خارج از شهر‌ها دکل‌ها تا ۳۵ کیلومتر را تحت پوشش خود دارند. با احتساب این اعداد و ارقام ببینید چه تعداد آنتن بی تی اس در کشور وجود دارد. مخصوصا این که اکنون همه شهر‌ها تحت پوشش شبکه هستند. به ویژه طی چند سال گذشته تقریبا حدود ۹۷ درصد مناطق روستایی بالای ۲۰ خانوار هم تحت پوشش مخابراتی قرار گرفتند. معمولا برای هر سه روستا یا برای هرچند روستا دکل نصب شده است.
هر دکل با توجه به میزان وسعتی که تحت پوشش دارد از ابزار و وسایل مختلفی مانند سیم‌های فیبر نوری، باتری، بدنه و. استفاده می‌کند که هرکدام قیمت بالایی دارند؛ بنابراین می‌توان گفت که در طول این سال ها، باتری‌ها در دکل‌های مخابراتی از اهمیت کمتری برخوردار بودند. در سال‌های گذشته مشکل برق چندانی وجود نداشت و دکل‌ها کار می‌کردند و اگر هم برق قطع می‌شد اینترنت به صورت مقطعی و در حد چند دقیقه ضعیف یا مختل می‌شد؛ بنابراین گلایه آن چنان زیادی وجود نداشت که مشخص شود مشکل از کجا بوده است. در همین مدت بسیاری از باتری‌ها هم به مرور زمان فاسد می‌شدند و کسی متوجه نمی‌شد.
چرا از پنل خورشیدی برای دکل‌ها استفاده نمی‌شود؟
شاید بپرسید که چرا در کشورمان برای آنتن‌های مخابراتی از پنل خورشیدی استفاده نمی‌شود؟ اول توجه کنید که هر پنل خورشیدی تقریبا یک دهم مصرف، دکل مخابراتی را شارژ می‌کند. دوم این که این پنل‌ها آسیب پذیری زیادی دارند و در بسیاری از مناطق به صورت عمدی یا سهوی هدف حمله قرار می‌گیرند و می‌شکنند و با توجه به هزینه بالایی که دارند استفاده از آن‌ها اصلا به صرفه نیست.
اینترنت ضعیف می‌شود تا تلفن‌ها آنتن داشته باشد!
علاوه بر مواردی که ذکر شد باید به چند نکته دیگر هم توجه کرد. طبق خبری که روزنامه دنیای اقتصاد چند روز پیش منتشر کرده آمار‌ها نشان می‌دهد که چند ماه پیش بیش از ۲هزار دکل مخابراتی از دسترس خارج شدند و به تبع آن دسترسی تعداد قابل توجهی از کاربران به اینترنت همراه (دیتا) قطع یا با اختلالات جدی همراه شده است. از طرف دیگر نیز آمار‌های سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نشان می‌دهد حدود ۱۰ میلیون اشتراک پهن باند ثابت در کشور فعال هستند که با قطع شدن برق و خاموش شدن مودم‌ها دسترسی این قشر به اینترنت خانگی به صورت کامل قطع می‌شود. در بسیاری از مواقع که مشخص است یک قطعی برق طولانی مدت در کار است، مسئولان اینترنت را غیرفعال یا ضعیف می‌کنند تابتوانند مصرف برق این دکل‌ها را کاهش دهند تا حداقل حفظ سیگنال تلفن همراه برای مدت طولانی تری میسر شود.