تقویم تاریخ در ۱۷ تیر ماه

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (هفدهم تیر) به شرح زیر است:

 

۱۴۱ سال پیش، در چنین روزی، هشتم ژوئیه سال ۱۸۸۰ میلادی «پیر پل بروکا» (Pierre Paul Broca) دانشمند فرانسوی و بانی علم جمجمه‏ شناسی در چنین روزی درگذشت.

 

وی در در ۲۸ ژوئن سال ۱۸۲۴ در فرانسه به دنیا آمد و پس از طی تحصیلات مقدماتی وارد دانشگاه شد و در رشته‌ی پزشکی فارغ‌التحصیل گردید و آن‏گاه به جراحی اشتغال ورزید. بروکا هم‏زمان به امور تحقیقاتی و مطالعاتی پرداخت تا این‏که برای اولین‌بار برای درمان یک دمل مغزی، با استفاده از مته و اره‌ی جراحی، کاسه سر انسان را سوراخ کرد. این پزشک فرانسوی با ادامه تحقیقات بر روی جمجمه‌ی مردگان، کشفیات مهمی انجام داد. بروکا به این نتیجه دست یافت که مرکز تکلم در نیمکره چپ مغز است و هر ضایعه‏‌ای که بر این قسمت از مخ وارد آید، موجب ناتوانی در حرف زدن خواهد شد. بدین‏ ترتیب برای اولین‌بار، ارتباط میان یکی از توانایی‌های جسمی انسان با نقطه‌ی کنترل آن در مغز به‌طور واضح و مسلم آشکار گردید. بروکا در زمان حیات خویش، از نظریات چارلز داروین، طبیعی‏دان انگلیسی درباره نظریه تکاملْ، دفاع و حمایت کرد و با ارائه آثار و اندیشه‏‌های خود، موجب توسعه نظریه تحول و تکامل شد. پل بروکا سرانجام در هشتم ژوئیه ۱۸۸۰ م در ۵۶ سالگی درگذشت.

 

۸۴ سال پیش در چنین روزی برابر با هفدهم تیر ماه ۱۳۱۶ هجری شمسی پیمان "سعد آباد" در تهران منعقد شد.

 

سعدآباد، نام پیمانی است که در تاریخ ۱۷ تیر ۱۳۱۶ (۸ ژوئیه ۱۹۳۷) میان ۴ کشور ایران (رضا شاه پهلوی)، عراق (ملک غازی اول)، افغانستان (محمد ظاهرشاه) و ترکیه (مصطفی کمال آتاترک) با تحریک انگلیسی‌ها و با هدف محاصره شوروی به امضا رسید. به موجب این پیمان، این دولت‏ها متعهد شدند که سیاست خارجی هماهنگی داشته باشند و در مقابله با خطر کمونیسم که هر یک از دولت ‏های آنان را تهدید کند، همدیگر را مورد حمایت قرار دهند. همچنین دولت‏‌های عضو ضمن این که نباید در امور داخلی هم دخالت کنند، باید در کلیه اختلافات بین المللی که با منافع آنان مربوط است، مشورت نمایند و علیه هم، عملیات تجاوزکارانه نداشته باشند. اما درعمل، این پیمان، توخالی و پوچ بود و ایران خود همکاری وسیعی با آلمان که شریک شوروی بود، داشت و کارشناسان آلمانی در مؤسسات بسیاری در ایران خدمت می ‏کردند.

 

۲۷ سال پیش، در روز هشتم ژوئیه سال ۱۹۹۴ میلادی «کیم ایل سونگ» (Kim Il-sung)، رهبر سابق کره شمالی و دبیرکل حزب کمونیست این کشور درگذشت.

 

وی درسال ۱۹۱۲ میلادی متولد شد. او در سال ۱۹۴۵ میلادی با درجه سروانی، همراه با ارتش این کشور به قسمت شمالی کره بازگشت. کیم ایل سونگ خیلی زود رهبری کمونیست‌های کره را به دست گرفت و در سال ۱۹۴۸، هنگامی که جمهوری دموکراتیک خلق کره تأسیس شد، به مقام نخست وزیری رسید. کیم ایل سونگ در جنگ کره فرمانده کل قوا بود و در سال ۱۹۷۲ رئیس جمهوری مادام العمر کره شمالی شد. وی در شرایط دشوار تجزیه کره و مداخله کشور‌های خارجی، بویژه آمریکا در شبه جزیره کره، رهبری کره شمالی را در دست داشت. وی در عین حال تلاش کرد استقلال عمل خود را از دو کشور بزرگ کمونیستی آن روز، یعنی شوروی و چین حفظ کند. اعلامیه معروف چوچه (Chuche) از او است که از سال ۱۹۵۵ در کره شمالی رعایت می‌شود طبق این اعلامیه، کره‌ای‌ها باید از هویت ملی خود دفاع کنند، غرور ملی خود را از دست ندهند و تنها به خود متکی باشند.

 

۲۲ سال پیش در چنین روزی برابر با هفدهم تیرماه ۱۳۷۸ هجری شمسی فیلسوف شهیر معاصر ایران؛ آیت اللَّه دکتر "مهدی حائری یزدی" درگذشت.

 

مهدی حائری یزدی درسال ۱۳۰۱ ش (۱۳۴۱ ق) در بیت علم و تقوا و فضیلت، از صُلب آیت اللَّه العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، مؤسس عالی قدر حوزه علمیه قم، به دنیا آمد. وی پس از گذراندن مقدمات و سطوح عالیه در این شهر نزد برادر بزرگوارش، آیت اللَّه مرتضی حائری و آیت اللَّه سید محمدرضا گلپایگانی، در محضر پر فیض حضرت امام خمینی (ره)، به آموختن متون کلامی و فلسفی و دروس خارج فقه و اصول پرداخت و مبانی علمی خویش را استوار ساخت. آیت اللَّه مهدی حائری، در سال ۱۳۲۹ ش، با تصویب آیت اللَّه بروجردی، برای نظارت بر متون درسی دینی و فرهنگ کشور به تهران رفت و در سال ۱۳۳۹ ش، به نمایندگی آیت اللَّه بروجردی، رهسپار آمریکا شد و رسیدگی به امور شیعیان آنجا را برعهده گرفت. این عالم بزرگوار، در آمریکا به تالیف، تدریس و انجام وظایف دینی و نیز تحصیل فلسفه غرب اشتغال ورزید و دوره دکترای خود را در دانشگاه میشیگان و تورنتو با درجه ممتاز گذرانید. آیت ‏اللَّه مهدی حائری در سال‏‌های اقامت در آمریکا ضمن تدریس فقه، فلسفه و ادبیات فارسی در دانشگاه‏‌های آمریکا، در ده‏ها سمینار و کنفرانس علمی و فلسفی شرکت جُست و با ایراد سخنرانی‏‌های متعدد، استواری و عظمت فلسفه و کلام اسلامی را در محافل غرب به همگان نمایاند. ایشان در سال ۱۳۵۸ به ایران بازگشت و به کار‌های علمی خود ادامه داد. کاوش‏‌های عقل نظری، علوم قرآن، متافیزیک و حکمت و حکومت، برخی از آثار این استاد فرهیخته به شمار می‏روند. سرانجام آن فیلسوف بزرگ در ۱۷ تیرماه ۱۳۷۸ برابر با ۱۴ ربیع الاول ۱۴۲۰ ق در ۷۷ سالگی بدرود حیات گفت و در حرم مطهر حضرت معصومه (س) در قم- یکی از شهر‌های مذهبی ایران-به خاک سپرده شد.

 

۶ سال پیش در چنین روزی، ۲۷ ذی القعده ۱۴۳۶ هجری قمری یک دستگاه جرثقیل در قسمت شرقی مسجد الحرام سقوط کرد و باعث مرگ تعدادی از حجاج بیت الله الحرام در شهر مکه شد.

 

در این حادثه که در روز جمعه ۲۷ ذی القعده (۲۰ شهریور۱۳۹۴ و ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۵) و در ساعت ۱۷:۱۰ به وقت مکه رخ داد، یک دستگاه جرثقیل در محوطه مسجدالحرام سقوط کرد که باعث مرگ ۱۰۷ نفر و جراحت ۲۳۸ نفر شد. اکثر جانباختگان از حجاج کشور‌های هند، پاکستان، اندونزی و ایران بودند. باد شدید و طوفان عامل سقوط جرثقیل از سوی دو‌لت سعودی اعلام شد. این حادثه که نشانه‌های بسیاری دال بر سهل انگاری دولت عربستان در وقوع آن وجود داشت به همراه حادثه فاجعه منا در عید قربان همین سال یکی از تلخ‌ترین مراسم حج را رقم زد.