جنگ پنهان عربستان و امارات؛ «بن سلمان» و «بن زاید» به دنبال چه هستند؟

عربستان و امارات که در گذشته نه چندان دور به عنوان زوج شبه جزیره عربستان، تلاش‌های مشترکی علیه رقبای منطقه‌ای و دشمنان ایدئولوژیک را در دستور کار خود داشتند، اکنون به دشمنانی با مشکلات لاینحل تبدیل شده‎اند.

 

«ریاض» و «ابوظبی» در ماه‌های اخیر با تنش‌ها و اختلاف‌هایی مواجه شده‎اند که روابطشان را به شدت تیره کرده است.

 

این اختلاف‌ها در طیف گسترده‌ای از موضوع‌ها از جنگ یمن تا تولید نفت، از روابط با همسایگان تا نحوه تعامل با واشنگتن قابل مشاهده هستند.

 

این ۲ کشور تنها چند روز پس از بروز اختلاف بر سر تولید نفت، اقدام به تعلیق کلیه پرواز‌های خود به مقصد طرف مقابل به بهانه شیوع بیماری کرونا، کردند.

 

البته جنگ پنهان ۲ شریک قدیمی به عرصه تجاری نیز کشیده شده و عربستان با تغییر قوانین واردات کالای خود، موقعیت تجاری امارات در میان کشور‌های حوزه خلیج فارس را به چالش کشید.

 

یک محقق در شورای روابط خارجی اروپا بر این باور است که تنش‌های میان عربستان و امارات در حال افزایش است؛ زیرا طرفین در حال ارزیابی توازن قوا در روابط دوجانبه خود هستند و نتیجه این ارزیابی را در صحنه منطقه‌ای و بین المللی اعمال می‌کنند.

 

در سال‌های گذشته «محمد بن سلمان»، ولیعهد عربستان و «محمد بن زاید»، همتای اماراتی‎اش، تحت حمایت آمریکا همکاری‌هایی در زمینه‌های استراتژیک و اقتصادی داشتند؛ هر دوی آن‌ها با وجود رقابت پنهان میان خود، جاه طلبی‌های متناقضی را در سر می‌پروراندند.

 

در عین حال عربستان و امارات در زمره بزرگ‌ترین خریداران تسلیحات جهان هستند که در دسترسی به کریدور‌های قدرت در واشنگتن با هم رقابتی ظاهرا دوستانه دارند.

موضع این ۲ کشور در قبال گروه‌های ایدئولوژیک در منطقه همواره متفاوت بوده است و ریاض برخلاف ابوظبی وجود چنین گروه‌هایی را برای حل و فصل درگیری‌ها در کشور‌های منطقه ضروری می‌داند.

اما رویکرد عربستان و امارات در ماه‌های اخیر به شدت تغییر کرده و در مسیر‌های مختلف و گا‌ها متضادی پیش می‌رود.

 

بن سلمان، در چارچوب تلاش برای ارتقای اعتبار دیپلماتیک و تلاش برای مهیا کردن بستر به تخت نشستن خود، روابط با ترکیه و قطر را از سر گرفته و مناسبات خود با عمان را بهبود داده است.

اما ریشه و دلیل اصلی درگیری و اختلاف اخیر میان عربستان و امارات، نگاه امارات به خود به عنوان رقیبی همتراز با عربستان است.

 

این موضوع به نوعی یادآور تنش‌های عربستان و قطر است که در نهایت به محاصره ۳ ساله قطر توسط عربستان و متحدانش منجر شد.

 

امارات پیشتر در پی مشاهده وضعیت خود در ائتلاف سعودی به سرکردگی یمن در جریان جنگ ۶ ساله علیه فقیرترین کشور غرب آسیا، تلاش کرد تا مسیر خود را از عربستان جدا کند.

 

البته ائتلاف این ۲ کشور با در نظر داشتن نگاه‌ها و رویکرد‌های متضادشان به یمن از همان آغاز کار باعث تعجب شده بود.

 

امارات با مشاهده تغییر در معادلات و تعاملات منطقه، احساس می‌کند که در حال به حاشیه رفتن است؛ به همین دلیل مخالفت هایش را با عربستان علنی می‌کند.

 

این اختلاف‌ها اگرچه در ماه‌های اخیر همواره وجود داشته و دیده می‌شد، اما در زمینه تولید نفت به شکلی خاص خود را نمایان کرد.

 

کارشناسان دلیل اصلی علنی شدن اختلاف عربستان و امارات را به تغییر قدرت در واشنگتن مرتبط می‌دانند.

 

از این منظر، هر ۲ کشور حامی بزرگ خود یعنی «دونالد ترامپ» را از دست داده‎اند و این امر رقابت میان کشور‌های حاشیه خلیج فارس را برای نزدیکی به دولت جدید آمریکا افزایش داده است.

اختلاف میان امارات و عربستان می‌تواند تاثیرات قابل توجهی در زمینه‌های مختلف بر جای بگذارد که عبارتند از:
- فروپاشی اوپک
- آغاز جنگ قیمت نفت
- فروپاشی شورای همکاری خلیج فارس
- فروپاشی اقتصادی عربستان و امارات