حل پدیده کودکان زباله گرد نیازمند رویکرد اجتماعی است

فرشید یزدانی مدیرعامل پیشین انجمن حمایت از حقوق کودکان درباره ارزیابی عملکرد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در رابطه با کودکان زباله گرد به میزان گفت: این وزارتخانه در این مورد هیچ اقدامی نداشته که حالا بخواهد مطلوب یا نا مطلوب باشد. البته گاهی برخورد‌هایی که صورت گرفته و آسیب‌های گوناگونی که برای این کودکان پیش آمده باعث ایجاد حساسیت‌هایی شده است. از این جنبه در سازمان بهزیستی ایده‌هایی را مطرح کردند، اما هیچ اتفاقی نیفتاد و هیچ کاری نتوانستند بکنند. در کنار این شهرداری هم اقداماتی را امسال و سال گذشته داشته است. اما هیچ نوع مکانیسم نظارتی نیرومندی برای این موضوع وجود ندارد. به خاطر اینکه حجم گردش مالی زیادی که در این حوزه هست باعث شده تا در بدنه مدیریت شهری تمایلی برای حل مساله به صورت جدی وجود نداشته باشد. ولی به طور مشخص وزارتخانه تعاون کار و رفاه اجتماعی به طور جدی وارد این موضوع نشده و رها شدگی و بی مسوولیتی کامل در این حوزه اتفاق افتاده است.

وی در واکنش به انتقاد‌ها از شهرداری برای واگذاری مدیریت پسماند‌ها به بخش خصوصی که عامل اصلی بهره کشی از کودکان زباله گرد شده گفت: چنین بحثی به هر حال وجود دارد. یعنی وقتی صحبت از وجود کودکان زباله گرد می‌شود این مساله به ذهن متبادر می‌شود که چرا اصلا زباله به این شکل وجود دارد و چرا نظام جمع آوری زباله ما به این صورت است که عده‌ای نه فقط کودکان بلکه افراد بزرگسال دست به زباله گردی می‌زنند. وقتی نگاه منافع محور بر مدیریت پسماند حاکم بشود آن هم نه منافع عمومی بلکه منافعی که در حوزه خصوصی شکل می‌گیرد چنین فضایی حاکم می‌شود. به این ترتیب چند پیمانکار کار را دست می‌گیرند و مدیریت زباله‌های شهری به صورت عمده در اختیار آنهاست و بخش بزرگی از سود مرتبط با جمع آوری زباله را هم این مجموعه و حلقه‌های مرتبط با این مجموعه به دست می‌آورد.

 

این فعال حقوق کودکان خاطرنشان کرد: در بحث جمع آوری زباله انواع زباله گرد از جمله جنسی، چرخی، وانتی در این کار دخالت دارند. در کنار این‌ها صاحبان گود‌ها و مراکز تفکیک و ارباب‌ها و پیمانکار‌هایی که متولی این کار هستند هم نقش آفرین هستند. درواقع گردش مالی در این مجموعه آنقدر چشمگیر است که هرکسی تمایل دارد وارد این عرصه بشود. اما درباره اینکه چرا مدیریت پسماند به بخش خصوصی واگذار شده به نظر من بخش خصوصی هم درگیر همین چرخه شده است. یعنی اگر مدیریت پسماند اصلاح بشود طبیعتا مشکلات این حوزه مرتفع می‌شود.

 

 

وی با بیان اینکه عده‌ای بحث تفکیک از مبدا را مطرح می‌کنند اظهار داشت: این مساله در بعضی از شهر‌های کشور مثل اصفهان اتفاق هم افتاده است. بخشی از مساله کودکان زباله گرد به این بر می‌گردد که چرا از اساس زباله به این شکل وجود دارد که عده‌ای مشغول زباله گردی بشوند. از این بابت تصور می‌کنم حتما باید شیوه جمع آوری زباله‌ها اصلاح شود. اما به نظرم نکته مهمتر این است که اولا چرا کودکان وارد این چرخه می‌شوند. این مساله نیازمند وجود نگاه اجتماعی است. نباید فقط از منظر فنی مرتبط با مدیریت شهری این قضیه را بررسی کرد و فقط به این توجه کرد که باید نحوه مدیریت پسماند باید درست شود.

 

وی ادامه داد: البته این اتفاق باید بیفتد چون این یکی از الزامات این حوزه است که شیوه مدیریت پسماند‌ها اصلاح بشود. ولی در کنار این یک مساله مهم دیگری هم وجود دارد که آن بحث نگاه اجتماعی به مدیریت پسماند است. اینکه اصلاح مدیریت پسماند با چه رویکردی قرار است انجام بشود اهمیت قابل توجهی دارد. برای همین من فکر می‌کنم نگاه فنی صرف کافی نیست و نیازمند وجود رویکرد اجتماعی هستیم. حمایت از افرادی که وارد این چرخه شده اند و اقشار فقیر و حاشیه نشین با نگاه اجتماعی میسر می‌شود؛ بنابراین نیاز هست تا شهرداری نگاه اجتماعی به این مقوله داشته باشد، ولی تا به امروز اساسا نگاه فنی و مهندسی به اداره شهر نگاه غالب بوده است.