هدف اصلی «پیامبر اکرم (ص)» از حجة‌الوداع چه بود؟
محمد هادی هدایت در گفت‌وگو با پیرامون هدف «پیامبر اکرم (ص)» از حجة الوداع گفت: حجة الوداع آخرین حجی است که «پیامبر اکرم (ص)» به همراه سایر مسلمانان در آخرین روز‌های زندگی مبارکشان به جا آوردند، اما هدف و تاکید «خاتم النبیین (ص)» برای حضور همه جانبه خیل مسلمان تنها وحدت امت اسلام بود.
وی در همین راستا اظهار کرد: خداوند متعال نیز در آیه ۱۰۳ سوره آل عمران بر وحدت امت اسلام تاکید کرده و می‌فرماید: «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا ۚ وَاذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَکُنْتُمْ عَلَىٰ شَفَا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَکُمْ مِنْهَا ۗ کَذَٰلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ آیَاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ، و همگی به رشته دین خدا چنگ زده و به راه‌های متفرّق نروید، و به یاد آرید این نعمت بزرگ خدا را که شما با هم دشمن بودید، خدا در دل‌های شما الفت و مهربانی انداخت و به لطف و نعمت خدا همه برادر دینی یکدیگر شدید، و در پرتگاه آتش بودید، خدا شما را نجات داد. بدین گونه خدا آیاتش را برای راهنمایی شما بیان می‌کند، باشد که هدایت شوید»؛ این مهم نشان می‌دهد که وحدت تا چه اندازه برای دین اسلام لازم و ضروری است و در عین حال این وحدت توسط چه کسانی به جامعه بازگردانده می‌شود.
هدایت به جایگاه «ائمه معصومین (ص)» در وحدت جامعه اسلامی اشاره و اظهار کرد: وحدت جامعه اسلامی براساس تاکیدات «پیامبر اکرم (ص)» تنها در امامت «امیرالمومنین (ع)» و «ائمه معصومین (ص)» مطرح و به اجرا گذاشته می‌شود لذا در حجة الوداع «پیامبراکرم (ص)» به وضوح «امیرالمومنین (ص)» را ولی بعد خود معرفی می‌کنند این امر با حدود ۱۱۰ کاتب ثبت شده و روایتی کاملا مستند برای همه است.
وی د رهمین راستا اظهار کرد: از آنجا که این حج در آخرین سال عمر حضرت «محمد مصطفی (ص)» صورت گرفته لذا ایشان در آن با مسلمانان وداع کردند به همین خاطر به حجة الوداع مشهور است. در این مسیر «پیامبراکرم (ص)» به هنگام بازگشت از حج، در غدیر خم، به دستور خداوند متعال امامت و ولایت «امام علی (ع)» را به صورت عمومی اعلام کردند و از مردم برای پذیرش ولایت «امیرالمومنین (ع)»، بیعت گرفتند؛ از این رو این حج، اهمیتی ویژه دارد.
این کارشناس علوم قرآنی اجتماع عظیم مردم در حجة الوداع را مورد بررسی قرار داد و ابراز کرد: درخواست «پیامبراکرم (ص)» و علاقه مردم برای بجا آوردن حج به همراه مردم زمینه را برای شکل گیری خیل عظیم حاجیان فراهم کرد لذا هنگامی که ایشان در منطقه غدیر خم ایستادند تا کسانی که پیشتر رفته اند بازگردند و کسانی که نرسیده اند برسند تا آخرین دستور پروردگار را به آنان ابلاغ کنند.
هدایت معرفی ولایت «امیرالمومنین (ع)» را به عنوان جانشین بعد از «پیامبراکرم (ص)» مورد بررسی قرار داد و بیان کرد: «پیامبر اکرم (ص)» بار‌ها و در زمان‌های مختلف پیرامون ولایت «امیرالمومنین (ع)» سخن گفته بودند نمونه تاکید «خاتم النبیین (ص)» بر ولایت را می‌توان در جنگ تبوک نیز دید، در این جنگ «پیامبراکرم (ص)» «امیرالمومنین (ع)» را با خود همراه نکردند و این امر سبب شد حضرت «علی (ع)» ناراحتی خود را به عنوان فرمانده لشکر اسلام به «پیامبراکرم (ص)» اعلام کنند و بگویند چرا ایشان را به همراه کودکان و زنان در شهر باقی گذاشته است. «پیامبر اکرم (ص)» نیز در پاسخ فرمودند: جایگاه تو ای «علی (ع)» برای من همانند هارون برای موسی است، هنگامی که «حضرت موسی (ع)» به کوه طور برای مناجات رفت برای هدایت جامعه هارون را جانشین و ولی بعد از خود قرار داد، اگر «پیامبراکرم (ص)»، «امیرالمومنین (ع)» با همراه نکرد جایگاه ایشان را، ولی خود در نزد مردم قرار داده بودند.
وی به رویکرد «پیامبر اکرم (ص)» در مورد حجة الوداع اشاره و خاطرنشان کرد: شهید مطهری در کتاب مجموعه ۶ مقاله خود به هدف و رویکرد «پیامبر اکرم (ص)» پرداخته و وحدت امت اسلامی را عامل دعوت ایشان به حضور در آخرین حج «خاتم النبیین (ص)» دانسته است.