تقویم تاریخ؛ از روز استقلال آمریکا تا درگذشت سید محمد حسین فضل الله

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (یکشنبه سیزدهم تیر سال ۱۴۰۰) به شرح زیر است:

۲۴۵ سال پیش در چنین روزی، چهارم ژوئیه سال ۱۷۷۶ میلادی نمایندگان ۱۳ ایالت اولیه آمریکا در شهر فیلادلفیا اعلامیه استقلال این کشور را امضا کردند.

 

سرزمین آمریکا طی هزاران سال، محل زندگی سرخپوستان بود تا آنکه از اواخر قرن پانزدهم میلادی کاشفان اروپایی قدم بر این سرزمین نهادند و کشور‌های مختلف اروپایی هر کدام قسمتی از آمریکا را تصرف کردند. به تدریج مهاجرت اروپائیان به آمریکا افزایش یافت و آن‌ها به همراه خود میلیون‌ها برده آفریقایی را نیز برای کار در مزارع و کارخانه ها، به آمریکا آوردند. از اوایل قرن هجدهم، نهضت استقلال طلبی در آمریکا آغاز شد و مهاجرنشینان با کمک نیرو‌های انگلیسی، سربازان فرانسوی را از آمریکا بیرون راندند. پس از این پیروزی، مهاجران به مخالفت با انگلیس برخاستند و از سال ۱۷۷۵ میلادی، جنگ میان دوطرف آغاز شد. پس از صدور اعلامیه استقلال، جنگ همچنان در آمریکا ادامه یافت تا آنکه در سال ۱۷۷۸ انگلیس شکست خورد و عملاً استقلال آمریکا را پذیرفت. در پی کشتار سرخپوستان که از سال ۱۸۱۴ میلادی آغاز شد و جنگ‌های داخلی که از سال ۱۸۶۱ تا ۱۸۶۵ میلادی طول کشید، به تدریج موقعیت آمریکا تثبیت شد و این کشور از سال‌های پایانی قرن نوزدهم، سیاست توسعه طلبی خود را در آمریکای مرکزی و جنوبی شروع کرد. آمریکا در دو جنگ جهانی اول و دوم به نفع متحدین وارد جنگ شد و پس از جنگ جهانی دوم، سلطه گری، تجاوز و دخالت در امور سایر کشور‌ها را آغاز کرد. کشور آمریکا در آمریکای شمالی و درمیان اقیانوس‌های اطلس و آرام قرار دارد. این کشور با بیش از ۹ میلیون و ۳۰۰ هزار کیلومتر مربع مساحت، از شمال با کانادا و از جنوب با مکزیک همسایه است.

 

۱۷۳ سال پیش، در روز چهارم ژوئیه سال ۱۸۴۸ میلادی «فرانسوا رنه دو شاتوبریان» (François-René de Chateaubriand)، شاعر، نویسنده و سیاستمدار فرانسوی درگذشت.

 

وی در سال ۱۷۶۸ متولد شد و به زودی استعداد شاعری خود را نشان داد. شاتوبریان ابتدا تحت تأثیر خانواده مذهبی خود قصد داشت کشیش شود، اما از این کار منصرف شد و به ارتش پیوست. دوران جوانی این شاعر فرانسوی مصادف با انقلاب فرانسه بود که وی با آن مخالفت می‌ورزید. به همین دلیل چند سالی به آمریکا رفت و پس از روی کار آمدن ناپلئون بناپارت به کشورش بازگشت. اما پس از چند سال با او نیز به مخالف برخاست. پس از سقوط ناپلئون، شاتوبریان تا مقام وزارت خارجه فرانسه نیز ارتقا یافت، ولی با حکومت لوئی فیلیپ پادشاه وقت نیز سازگاری نداشت و کنار گذاشته شد. این نویسنده و سیاستمدار فرانسوی بقیه عمر خود را به شعر و ادبیات پرداخت. از جمله آثار او می‌توان از «رنه»، «مناظرات پس از مرگ» و «عشق و عفت» را نام برد.

۸۷ سال پیش در چنین روزی، چهارم ژوئیه ۱۹۳۴ میلادی "مادام کوری" فیزیک‏دان برجسته فرانسوی درگذشت.

 

بانو مانیا اسکولودوسْکا کوری (Marie Skłodowska Curie) معروف به ماری کوری، فیزیک‏دان شهیر فرانسوی در هفتم نوامبر ۱۸۶۷ م در ورشو پایتخت لهستان به دنیا آمد. وی پس از پایان تحصیل، مدتی به تدریس اشتغال یافت و سپس ساکن پاریس شد. ماری در ۲۸ سالگی با پیِر کوری ازدواج کرد و در دانش‏سرای عالی دختران در شهر سور فرانسه به تدریس فیزیک پرداخت. او در سال ۱۸۹۶ با کمک هانری بکرل دانشمند فرانسوی، خواص رادیو اکتیویته را در اورانیوم و با یاری شوهرش، خواص رادیو اکتیویته توریوم و پولوتونیم را نیز کشف کرد. ماری کوری، در سال ۱۸۹۸ نیز فلز رادیوم که بیش از تمام فلزات، خاصیت رادیواکتیویته دارد را با کمک یکی از همکارانش کشف نمود و به سبب این کشف بزرگ در سال ۱۹۰۳، جایزه نوبل گرفت. پس از چندی در ۱۹ آوریل ۱۹۰۶ م، همسر دانشمندش پیرکوری، در اثر یک سانحه تصادف درگذشت و این واقعه تاسف آور، روح آرام مادام کوری را سخت منقلب و ناراحت ساخت. با این حال از فعالیت‏های علمی خود دست نکشید و به مدارج علمی بالاتری رسید. مادام کوری در سال ۱۹۱۱ نیز جایزه نوبل شیمی را به مناسبت تجزیه رادیوم دریافت کرد. ماری کوری با این کشف، دنیا را تکان داد، اما هرگز حاضر نشد از آن بهره مالی ببرد. وی در این زمان به عنوان اولین زن، به استادی دانشگاه سوربُن فرانسه رسید و کار‌های علمی خود را تا آخر عمر ادامه داد. سال‏های پایانی زندگانی ماری‏ کوری که به سبب کار مداوم در آزمایشگاه، سلامتی ‏اش به خطر افتاده بود، اگرچه با بیماری، اما همچنان به کار و فعالیت گذشت. ماری‏ کوری، به عنوان یکی از بزرگ‏ترین زنان دانشمند جهان، سرانجام در چهارم ژوئیه ۱۹۳۴ م در حالی که سلول‏های بدنش بر اثر تماس با تابش رادیوم کاملاً فرسوده شده بود، در ۶۷ سالگی درگذشت.

 

۷۵ سال پیش، در روز چهارم ژوئیه سال ۱۹۴۶ میلادی مجمع الجزایر فیلیپین استقلال خود را از آمریکا اعلام کرد.

 

همراهان ماژلان، کاشف پرتغالی که در خدمت دولت اسپانیا بود، اولین اروپائیانی بودند که درسال ۱۵۲۱ میلادی بر خاک فیلیپین گام نهادند. اسپانیا تا نیم قرن بعد، تمام فیلیپین را تصرف و به مدت سه قرن آن را غارت کرد. برانگیخته شدن احساسات استقلال طلبی در فیلیپین باعث ضعف اسپانیا در این کشور و شکست نیرو‌های اسپانیایی از ناوگان آمریکا درسال ۱۸۹۸ شد و در نتیجه اسپانیا، فیلیپین را به قیمت ۲۰ میلیون دلار به آمریکا فروخت. با این حال، قیام‌های استقلال طلبانه مردم فیلپین ادامه یافت تا آنکه در سال ۱۹۴۱، درجریان جنگ دوم جهانی، ژاپن این کشور را اشغال کرد. اما در اواخر جنگ، فیلیپین باردیگر تحت تسلط آمریکا درآمد و در سال ۱۹۴۶ با حکومت جمهوری مستقل شد. فیلپین با ۷۱۰۷ جزیره، ۳۰۰ هزار کیلومتر مربع مساحت دارد و در جنوب شرقی آسیا و آب‌های اقیانوس آرام قرار دارد.

 

۵۰ سال پیش در چنین روزی، سیزدهم تیر سال ۱۳۵۰ هجری شمسی دکتر «محمد معین»، استاد ارزنده ادبیات ایران، پس از سال‌ها تلاش خالصانه در زمینه فرهنگ و ادب فارسی درگذشت.

 

وی درسال ۱۲۹۳ هجری شمسی در شهر رشت ـ در شمال ایران ـ و در خانواده‌ای روحانی متولد شد. او در جوانی ادبیات عرب را آموخت و پس از اتمام تحصیلاتش در مدرسه دارالفنون، به دانشکده ادبیات دانشسرای عالی تهران راه یافت و در رشته ادبیات و فلسفه ادامه تحصیل داد. استاد معین درسال ۱۳۲۱ هجری شمسی به عنوان نخستین فارغ التحصیل دوره دکترای زبان و ادبیات فارسی به تدریس و تحقیق در دانشگاه تهران مشغول شد. دکتر معین از سال ۱۳۲۵ هجری شمسی، با آغاز چاپ و نشر لغت نامه دهخدا توسط علامه دهخدا، به همکاری با وی پرداخت. این ادیب گرانمایه از دانشگاه‌ها و مجامع علمی و ادبی معتبر جهان، جوایز ارزنده‌ای دریافت کرد. ازجمله آثار دکتر معین می‌توان به کتب «ستاره ناهید یا داستان خرداد و امرداد»، «حکمت اشراق»، «فرهنگ ایران»، «آئینه اسکندر» و دوره شش جلدی «فرهنگ فارسی» اشاره کرد.

 

 

۱۱ سال پیش در چنین روزی، چهارم ژوئیه سال ۲۰۱۰ میلادی آیت الله «سید محمد حسین فضل الله» از علمای برجسته و مراجع تقلید شیعیان لبنان درگذشت.

 

وی در سال ۱۹۳۵ در شهر نجف اشرف در عراق در خانواده‌ای روحانى لبنانی الاصل دیده به جهان گشود. علامه فضل‌الله از خردسالی فراگیری علوم دینی در حوزه علمیه نجف را آغاز کرد. ایشان از محضر اساتید بلندپایه آن زمان همچون سید ابوالقاسم خوئی، سید محسن حکیم استفاده نمود و درس فلسفه را نزد ملاصدرا بادکوبه ای، فرا گرفت. آیت الله فضل الله به مدت ۶ سال به نگارش مقاله و تالیف کتاب پرداخت و در کنار سید محمد باقر صدر در تشکیل جنبشى شیعى در عراق با نام "حزب الدعوة الاسلامیه" ایفای نقش کرد. وى در سال ۱۹۶۶ به دعوت جمعی از مردم و علمای لبنان، به این کشور رفت و فعالیت‌هاى علمى، فرهنگى و اجتماعى گسترده‌اى در لبنان انجام داد که امروزه آثار آن در نقاط مختلف لبنان مشهود است. علامه فضل الله از حامیان انقلاب اسلامی ایران و جنبش مقاومت اسلامی لبنان بود و به همین دلیل مورد خشم آمریکا و رژیم صهیونیستی قرار داشت و چند بار مورد سوء قصد قرار گرفت. آیت الله سید محمد حسین فضل الله علاوه بر آنکه عالمی پرکار بود، طبع شعر لطیفی نیز داشت و چند دیوان شعر نیز از خود به یادگار گذاشت. تالیفات این فقیه مجاهد به یکصد جلد می‌رسد که از میان آن‌ها می‌توان به تفسیر ۲۵ جلدی «من وحی القرآن»، «المسائل الفقهیه»، «الفتاوى الواضحه»، «الاسلام و منطق القوه» و «یا ظلال الاسلام» (رباعیات) اشاره کرد.