رئیس دانشگاه علوم قضایی: مطابق سند تحول، همه داوطلبان خدمت قضایی باید از مسیر دانشگاه علوم قضایی بگذرند/ پذیرش دانشگاه در سال آینده در مقطع کارشناسی ارشد پیوسته، ارشد ناپیوسته و دکتری انجام میشود
- دکتر فرید محسنی، رئیس دانشگاه علوم قضایی در گفت‌وگو با میزان به تاثیر سند تحول در دانشگاه علوم قضایی اشاره کرده است که در ادامه می‌خوانید:
- مقرره سند تحول در خصوص دانشگاه علوم قضائی چیست؟
برای اطلاع از ارزش و آثار سند تحول در خصوص دانشگاه مناسب است باید اشاره ای به سابقه تاریخی دانشگاه گردد.
قانون مربوط به تاسیس دانشکده علوم قضایی در سال ۱۳۵۶ به تصویب رسید و در سال ۱۳۶۰ با درایت شهید مظلوم آیت الله دکتر بهشتی معمار نظام قضایی جمهوری اسلامی و مقدمات اجرای آن فراهم شد. در واقع دانشگاه علوم قضایی در مدت ۴۰ سال فعالیت خود به عنوان یک منبع مطمئن برای تامین بخشی از نیروی انسانی قوه قضاییه در بخش قضایی عمل نمود و هزاران نفر از قضات و مدیران قضایی را به دستگاه قضایی تقدیم کرده است.
حدود سی سال اول تاسیس دانشکده عمده دانشجویان از طریق آزمون سراسری سازمان سنجش با داشتن مدرک دیپلم تحصیل خود را آغاز کرده و با مدرک کارشناسی علوم قضایی و پس از طی دوره کارآموزی وارد قوه قضاییه می‌شدند. با پذیرش دانشجو در مقاطع تحصیلات تکمیلی و نیز مقطع کارشناسی ارشد پیوسته تمام یا بخشی از دانشجویان بورسیه قوه قضاییه می شدند و به این ترتیب فارغ التحصیلان دانشگاه وارد خدمت قضایی می‌شوند.
این فارغ التحصیلان از تنوع در مقطع و رشته تحصیلی برخوردار بوده و می‌توان آن را در چهار گروه دسته بندی نمود.
1- دانشجویان کارشناسی علوم قضایی که بخش عمده دانشجو یا بورسیه را تشکیل می دادند
2- دانشجویان کارشناسی ارشد پیوسته علوم قضایی که از سال ۱۳۹۲ پذیرش شده و در ۶ گرایش تحصیل نموده اند
3- دانشجویان دکتری در رشته های حقوق خصوصی حقوق جزا که دو دوره بورسیه شدند ، ولی بعداً به دلایلی پذیرش بورسیه دکترا متوقف شد.
4- دانشجویان کارشناسی ارشد ناپیوسته در ۱۶ رشته تخصصی که بورس آن ها کماکان ادامه دارد
در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ، رهبر معظم انقلاب گفتمان تحول را مطرح کردند. در دیدار اخیر با دانشجویان در اواخر ماه مبارک رمضان ایشان به مسئله تحول در رویکردها و سیاست ها تاکید کردند و از دانشجویان این مهم را به عنوان یک مطالبه درخواست کردند که دانشجویان پیگیری کنند.
با ابلاغ سند تحول قضائی که دارای بخش های مختلفی است.یکی از قسمت های مهم این سند که حقیقتاً تحول عظیمی به شمار می آید و در عین حال تحول بزرگی را در قوه قضائیه پدید می آورد مربوط به چگونگی تامین نیروی انسانی است که ماموریت دانشگاه علوم قضائی در این بخش ذکر شده است و چنین آمده که دانشگاه علوم قضائی به عنوان منبع منحصر تامین نیروی انسانی قوه قضائیه در مورد کادرقضائی و قضات باشد.
در سال های اخیر که پذیرش قاضی در قوه قضائیه افزایش داشته است آزمون های استخدامی قضات هر ساله برگزار شده است و سالانه چیزی حدود 800 نفر از بین شرکت کنندگان انتخاب می شوند و در مجموع قوه قضائیه به این نتیجه رسیده است که نیروی انسانی خود را باید در دانشگاه علوم قضائی تربیت کند. و این است که کلیه داوطلبان به خدمت قضائی چه از حوزه های علمیه و چه از دانشگاه های دیگر باید از مسیر دانشگاه علوم قضائی بگذرند.تا ضمن فراگیری دانش قضائی،مجموعه مهارت ها و دوره کارآموزی و موارد لازم دیگر برای تصدی شغل قضاء را کسب نمایند. مسلماً جذب و تربیت نیروی انسانی در هر سازمانی از مهمترین وظایف سازمان است ، که در تحقق اهداف سازمان نقش تعیین کننده دارد.عزم جدیقوه قضاییه پس از ۴۰ سال تجربه مبنی بر آنکه جز قاضی به طورمتمرکز از طریق دانشگاه علوم قضایی و بر اساس برنامه طراحی شده نقطه عطفی برای قوه قضاییه است.
- اجرای سند تحول چه تغییری در روند فعالیت دانشگاه علوم قضایی پدید می آورد؟
یکی از مهم ترین اتفاقات سند تحول این است که هر کسی که قصدورود به منصب قضا را دارد چه دارای مدرک دانشگاهی (در هر مقطعی) و چه مدرک حوزی باشد، راساً از طریق آزمون های جذب عمومی و جذب اختصاصی نمی تواند وارد دستگاه قضا شود و به این صورت خواهد بود که باید تمام آن ها در رشته کارشناسی ارشد تربیت قاضی تخصصی در دانشگاه علوم قضائی تحصیل کنند. این مهم مستلزم فراهم شدن امکاناتی نظیر زیر ساخت های مختلف چون فضای فیزیکی،کلاس و زیر ساخت هایی همچون فناوری اطلاعات و فضای خوابگاهی مناسب و .....خواهد بود.
طبق این سند اگر سالانه هزار قاضی جذب دستگاه قضائی بشوند تمام آنان باید در دانشگاه علوم قضائی و خدمات اداری تحصیل کنند و بایستی تمام امکانات این امر فراهم شود.
لازم به توضیح است که اجرای سند ، مستلزم تحول در برنامه های آموزشی دانشگاه بوده است.
پیش از این محتوای رشته علوم قضایی تفاوت چندانی با رشته حقوق در دانشگاه سراسری نداشته است. حال آنکه هدف از رشته علوم قضاییاین بوده که فارغ التحصیل این رشته بتوانند مجموعه دانش و توانایی های لازم برای احراز شغل قضاوت را کسب نماید . برای تحقق ماموریت دانشگاه بر اساس سند تحول ضرورت داشت تا در محتوای دوره و برنامه آموزشی دانشگاه تحول ایجاد شود . بر این اساس چند کارگروه تخصصی متشکل از اساتید و قضات باتجربه تشکیل گردید و برنامه جامع آموزشی ، تربیتی ، کارآموزی و حوزوی دوره تربیت قاضی طراحی گردید.
کار در این خصوص به نحو متراکم با جدیت پیگیری گردیده به گونه‌ای که حتی در ایام تعطیلات نوروز نیز جلساتی برقرار شد. فعالیت این کارگروه ها همچنان ادامه دارد و طراحی و یا بازنگری در خصوص دروس رشته در حال نهایی شدن است و تلاش بر این است که انشاالله برای مهرماه ۱۴۰۰ این برنامه برای ورودی‌های جدید اجرا شود.
- با اجرای سند تحول پذیرش دانشگاه در مقاطع مختلف چگونه خواهد بود؟
دانشگاه در سه مقطع دکتری، کارشناسی ارشد ناپیوسته و کارشناسی ارشد پیوسته همچنان پذیرش دانشجو خواهد داشت ابتدا بحث هایی بود که دانشجو مقطع کارشناسی به صورت بورسیه پذیرش نشود و البته این از نظر دانشگاه یک نقطه آسیب بود به همین دلیل دانشگاه مصمم بود تصمیم گیران را در قوه قضائیه متقاعد کند که پذیرش از کنکور سراسری از دیپلم مزایایی دارد که یکی از آن ها ماندگاری بیشتر در دانشگاه است و قوه قضائیه هر اندازه لازم بداند از برنامه های نظری و عملی مورد نیاز می تواند در مورد دانشجویان اجرا کند. در حال حاضر پذیرش دانشگاه در سال آینده در مقطع کارشناسی ارشد پیوسته ، ارشد ناپیوسته و دکتری انجام میشود. البته کلیه مجوزهای دانشگاه از جمله جذب در مقطع کارشناسی به قوت خود باقی است اما در سال آینده در این مورد جذب صورت نمی گیرد.
- در سال آینده پذیرش بورسیه در دانشگاه چگونه است؟
ابتدا قرار بود برای سال آینده فقط برخی از گرایش در مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته پذیرش بورس انجام شود و در مقاطع دیگر دانشجو به صورت غیر بورس و به صورت محدود پذیرفته شود . با تلاش و پیگیری دانشگاه نهایتاً نظر مسئولان قوه و هیئت امنا بر این شد که در برخی از رشته های کارشناسی ارشد ناپیوسته بورس انجام شود و در مقطع کارشناسی ارشد پیوسته ، تعداد ۹۰ دانشجو پذیرفته شوند که بعد از گذراندن واحدهای درسی کارشناسی در صورت داشتن شرایط استخدام قوه قضاییه برای دوره ارشد به عنوان بورس ادامه تحصیل دهند.
- آیا برای اجرای سند تحول دانشگاه زیر ساخت های مختلف اعم از امکانات سخت افزاری و نرم افزاری لازم را دارد؟ چه تدابیری برای آن اندیشیده اید؟
این موضوع اکنون از مهم ترین مباحث بین دانشگاه و قوه قضائیه است ، در زمینه سخت افزاری، با پیگیری های مسئولین دانشگاه بعد از سالیان سال سند مالکیتِ افرازی زمین دانشگاه علوم قضائی واقع در دشت بهشت صادر گردید و دانشگاه در حال پیگیری است که پروژه احداث مجتمع دانشگاهی علوم قضائی را در آن محل کلنگ زنی و آغاز نماید.
البته تا به نتیجه رسیدن آن دانشگاه باید امکانات آموزشی و خوابگاهی لازم را تدارک ببیند. در زمینه نرم افزاری،همانگونه که اشاره شد در خصوص محتوای رشته ، تحول بزرگی در حال انجام است.
کل دروس کارآموزی و کارورزی و دروس فرهنگی و حوزوی به صورت واحدهای درسی در دوره قرار گرفته و طول دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته حدود سه سال و نیم می باشد . همین موضوع در دوره کارشناسی ارشد پیوسته نیز طراحی گردیده و کارگروه‌های تخصصی در حال تنظیم عناوین و سرفصل دروس هستند و مسئولین مربوطه در دانشگاه در تعامل با وزارت علوم برای امور مربوطه می باشند .
همچنین کارگروه‌های تخصصی دیگری در حال طراحی رشته های جدید مورد نیاز قوه قضاییه هستند ، که این رشته‌ها در حال طراحی و تدوین می باشند و مراوده مطلوبی با وزارت علوم برای تصویب این رشته ها برقرار است .
امید است با اجرای این برنامه که بر اساس سند تحول شکل گرفته است فارغ التحصیلان دوره افراد فرهیخته، توانمند و دارای کلیه صلاحیت های علمی، اخلاقی و حرفه‌ای برای تصدی شغل قضاء باشند .
لازم به توضیح است که همسو با اهداف سند از یک سو دانشگاه در حال جذب اساتید شایسته و توانمند است و از سوی دیگر برنامه های بسیار جذابی برای جذب مطلوب دانشجویان مستعد تدارک دیده است که البته توضیح هر یک از این موارد نیازمند توضیحات مستقل میباشد .
- آیا با اجرای سند تحول نیازهای قوه در خصوص قضات واجد شرائط به نحو مطلوب برآورده می شود؟
با اجرای سند تحول انشاء الله شاهد تحول عظیم در شیوه جذب قاضی خواهیم بود به گونه ای که تفاوت بسیار چشمگیری با وضع سابق به وجود خواهد آمد و قطعاً نیازهای قوه قضاییه در استخدام قاضی تراز جمهوری اسلامی به بهترین نحو مرتفع خواهد شد. اما نکته مهم، حمایت از دانشگاه و ارائه امکانات لازم برای اجرای طرح است به گونه ای که بتواند ظرف زمان محدود ظرفیت خود را افزایش دهد .
- اگر نکته ای به نظر شما میرسد که در سوال ها نبود بفرمائید.
با توضیحات ارائه شده مشخص شد که سند تحول قضائی دارای محتوا و طرح بسیار ارزشمندی است . هرچند این دانشگاه از ابتدا مأموریت با مسئولیت تربیت نیروی انسانی برای قوه قضائیه مواجه است ، اما بر اساس سند تحول تلاش بر این است که از تمام ظرفیت های آن استفاده کامل گردد و جذب تمامی قضات از این طریق صورت پذیرد و محتوای دوره آن به گونه ای باشد که قضات تراز جمهوری اسلامی که واجد شرایط علمی ، اخلاقی و حرفه ای لازم برای تصدی شغل قضا میباشد تربیت شوند.
از سوی دیگر تلاش گردد تا با طراحی رشته های جدید نیازهای نوین دستگاه قضایی در زمینه های گوناگون بر آورده شود.
همچنین تلاش گردد تا دامنه فعالیت‌های آن صرفاً محدود به امر قضاء نباشد بلکه در زمینه سایر رشته ها و نیازهای سازمان ها و زیرمجموعه های قوه قضاییه نیز ، نیروی انسانی شایسته را جذب و آموزش دهد . امید است به لطف خداوند متعال و همکاری مطلوبی که مسئولین مختلف قوه قضاییه برای اجرای بخشی از سند تحول (که مرتبط با دانشگاه باشد) دارند ، بتوانیم بهترین خدمت ممکن را به نظام مقدس جمهوری اسلامی ارائه نمائیم و در مسیر تربیت نیروی انسانی و قضات شایسته و متعهد برای اجرای عدالت و موازین اسلامی موفق باشیم .