توصیه‌های مهم برای کاهش استرس داوطلبان کنکور
- بنا بر اعلام پایگاه خبری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، امیرسام کیانی مقدم، عضو هیئت علمی گروه روانشناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، استرس را کاملا طبیعی و باعث افزایش اکسیژن رسانی مغز، افزایش تمرکز و توجه و بهبود عملکرد وعزم فرد دانست.
اهمیت نگرش داوطلب نسبت به استرس
وی با اشاره به اهمیت نگرش افراد نسبت به استرس، بیان کرد: برداشت داوطلب از استرس بسیار اهمیت دارد؛ اگر به استرس و اضطراب ناشی از کنکور به عنوان یک چالش بنگرد، باعث بهبود عملکرد وی می‌شود و درصورتی که آن را یک تهدید ببیند و احساس کند مهارت و توانایی کافی برای مقابله با آن ندارد، منجر به کاهش عملکرد وی در امتحان می‌شود.
کیانی مقدم با بیان این نکته که تبعات استرس ناشی از کنکور صرفا مختص داوطلب نیست و بر روی سایر اعضای خانواده نیز تاثیرگذار است، افزود: این فشار‌های روانی می‌تواند منجر به ایجاد تعارض و تنش بین والدین یا بین والد و فرزند شود و حتی به کاهش سلامت روان خانواده بینجامد؛ بنابراین والدین و سایراعضای خانواده باید ضمن ایجاد جو آرام در منزل از داوطلب حمایت کنند تا این آزمون سرنوشت ساز را پشت سر بگذارد.
عوامل موثر در کنترل استرس داوطلبان
به گفته وی، خواب کافی و تغذیه مناسب در کنترل استرس داوطلبان کنکور بسیار اهمیت داشته و برنامه خواب داوطلب باید با ساعت برگزاری آزمون هماهنگ شود به خصوص در مورد داوطلبانی که امتحان آنان صبح برگزار می‌شود.
کیانی مقدم ایجاد محیط آرام و حمایتگر توسط خانواده را عامل دیگری در کاهش استرس داوطلب عنوان کرد تا با آمادگی و آرامش کامل عازم محل آزمون شده و تمام توجه و تمرکزش بر روی آزمون معطوف شود.
توصیه‌های پیش از کنکور به والدین
استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، والدین را از هرگونه مقایسه و صحبت در مورد نتایج کنکور به دلیل اینکه باعث ایجاد استرس در داوطلب می‌شود برحذر داشت و گفت: به احساسات فرزندتان بها دهید و با وی در این خصوص گفتگو کنید. زیرا وقتی فرد از هیجانات خود صحبت می‌کند، تخلیه هیجانی رخ می‌دهد و راحت‌تر می‌تواند با یک واقعه سنگین نظیر کنکور کنار بیاید.
وی افزود: در مورد کنکور، انتخاب رشته و دانشگاه در منزل اصلا صحبت نشود و مقایسه‌ای صورت نگیرد، زیرا باید از هرگونه تنش بیرونی و درونی اجتناب کنید. در عوض به دانش آموز اطمینان دهید که تلاش خود را کرده و تلاش وی قابل تقدیر و ستایش است.
به گفته وی، برای آرامش داوطلبان اجتناب از هرگونه تنش و تعارض و موضوعات اضطراب آور در خانه مانند مهمانی دادن و مهمانی رفتن الزامی است و محیط منزل باید آرام باشد.
کیانی در ادامه، تشویق زحمات یکساله داوطلب توسط والدین را نکته مهمی برشمرد و تقدیر از تلاش وی، پرهیز از صحبت درخصوص نتیجه کنکور را از راهکار‌های موثر برای ایجاد آرامش در داوطلبان عنوان کرد.
استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: نگاه فرایندی به فرزند خویش داشته باشید و فارغ از هر نتیجه‌ای به وی افتخار کنید؛ این مولفه در ایجاد آرامش داوطلب بسیار مهم است و بهتر است حتما روز کنکور انجام دهید.
وی به والدین توصیه کرد: روز آزمون دغدغه و اتفاقات جدیدی برای فرزندتان رقم نزنید و با صحبت‌های آرامش بخش و حمایتگرانه به وی یادآوری کنید کنکور یک چالش در پیش روی اوست و یک تهدید نیست و این آزمون مرحله‌ای از زندگی وی محسوب می‌شود که باید از آن بگذرد، اما همه زندگی وی نیست.
توصیه‌های شب قبل از کنکور به داوطلبان برای دستیابی به نتیجه مطلوب‌تر
استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، به داوطلبان توصیه کرد که حتما شب قبل از آزمون حداقل هفت ساعت خواب را داشته باشند و به نحوی برنامه ریزی شود که اگر ساعت ۸ صبح امتحان دارد، دو تا سه ساعت زودتر بیدار شود. نرمش مختصری انجام دهد و وقت کافی برای صرف صبحانه مناسب و رفتن به محل آزمون داشته باشد.
به گفته وی، داوطلبان می‌توانند از تکنیک‌های آرام سازی و برنامه مدیریت استرس استفاده کنند تا حداقل استرس را برای آزمون داشته باشند.
کیانی مقدم توکل به خدا را یکی از مولفه‌های مهم در آرامش و کاهش استرس در داوطلب برشمرد و تاکید کرد که داوطلبان به هیچ وجه مطالعه کتب درسی و مطالب جدید نداشته باشند، زیرا می‌تواند تاثیر منفی در عملکرد آن‌ها داشته باشد.
تغذیه و فعالیت داوطلب در روز قبل از آزمون
وی درخصوص تغذیه و فعالیت داوطلب در روز قبل از آزمون، گفت: روز قبل از کنکور داوطلب می‌تواند صبحانه مفصل و ناهار کامل صرف کند، اما برای شام بهتر است غذای چرب نخورد. بهتر است تمامی اعضای خانواده هنگام صرف وعده‌های غذایی کنار هم باشند، با یکدیگر صحبت کنند و همدیگر را تایید کنند و محیط آرام بخشی ایجاد شود.
انجام فعالیت‌های ورزشی سبک
استادیار گروه روانشناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه، فعالیت‌های ورزشی سبک را برای داوطلب بلامانع دانست و افزود: داوطلب باید روز قبل از آزمون از هرگونه فعالیت سنگین دوری کند، زیرا منجر به خستگی وی می‌شود و در هنگام خوابیدن دچار مشکل می‌شود. خواب عصر را حذف کند تا شب بتواند به راحتی بخوابد و حتما حداقل هفت ساعت خواب در شب قبل از کنکور داشته باشند.
وی تاکید کرد: برای ایجاد یک محیط آرام و ایمن برای داوطلب به منظور حضور در کنکور باید از مهمانی رفتن و مهمانی دادن و معاشرت با سایر افراد خانواده در شب قبل از کنکور اجتناب کنیم، زیرا حضور افرادی غیر از اعضای خانواده می‌تواند نتیجه عکس دهد و باعث افزایش نگرانی شود و اضطراب دانش آموز را بالا ببرد.
توصیه‌های لازم به داوطلبان در روز برگزاری کنکور
وی همچنین به داوطلبان توصیه کرد: در روز کنکور آرامش خود را حفظ کنید. توکل به خدا یکی از مولفه‌های مهم در کاهش استرس است و بسیار به شما کمک می‌کند. با خود تکرار کنید من تمام تلاشم را کردم و الان وقت نتیجه گرفتن است. از بازکردن کتاب اجتناب کنید. دو سه ساعت قبل از امتحان از خواب بیدار شوید. صبحانه کامل مصرف کنید و حتما تغذیه همراه خود به سر آزمون ببرید.
به گفته کیانی مقدم، بهتر است والدین همراه داوطلبان باشند تا احساس امنیت بیشتری برای آنان ایجاد کنند. این حمایت باعث کاهش استرس داوطلبان می‌شود.
تشریح راهکار‌های افزایش توجه و تمرکز در سر آزمون
این استادیار دانشگاه توکل به خدا و نفس عمیق کشیدن را در ایجاد تمرکز و آرامش بیشتر داوطلب موثر دانست و گفت: پس از توکل به خداوند، داوطلب برای آرامش و تمرکز بیشتر بهتر است چند تنفس عمیق سه مرحله‌ای انجام دهد به این صورت که ۵ ثانیه دم، ۵ ثانیه نگه داشتن نفس و۵ ثانیه نیز بازدم وی به طول بینجامد و چندین بار این کار را انجام دهد.
وی افزود: داوطلب در هنگام شروع آزمون با خود تکرار کند قرار نیست به همه سوالات پاسخ دهد و اگر سوالی سخت است برای همه دشوار است. همچنین، زمان خویش را مدیریت کند و ابتدا به سوالاتی که پاسخ آن‌ها را می‌داند جواب دهد و وقت باقیمانده را به سوالاتی اختصاص دهد که دشوارتر بوده و نتوانسته پاسخ دهد.
توصیه‌های لازم برای حفظ سلامت روان داوطلبان پس از کنکور
کیانی مقدم برای حفظ سلامت روان داوطلبان پس از برگزاری آزمون سراسری به خانواده‌ها توصیه کرد: از هرگونه پیش بینی نتیجه کنکور، مقایسه فرزندشان با دیگران و حتی صحبت درمورد دانشگاه مدنظرشان اجتناب کنند. در صورت امکان با تفریحات سالم باعث بازیابی روحیه فرزندشان شود. مرتبا در منزل تلاش فرزندشان را مورد تحسین قرار دهند، نه نتیجه‌ای که قرار است بگیرد.
کنکور بخشی از زندگی است و همه زندگی نیست
وی در پایان سخنانش ضمن آرزوی موفقیت برای تمامی داوطلبان، خاطرنشان کرد: والدین بهتر است روی ارزش‌ها به ویژه ارزش‌های اخلاقی فرزند خویش بیشتر تاکید کنند و به وی یادآور شوند که کنکور بخشی از زندگی است و همه زندگی نیست.