کرونای «دلتا پلاس» یک پله بالاتر از «دلتا»

_ فارس نوشت: بیش از یک‌سال و نیم از شیوع ویروس کرونا‌ می‌گذرد، برخی کشور‌ها واکسیناسیون سراسری را به پایان رسانده و شماری از کشور‌ها در حال انجام آن هستند، بیماری کووید ۱۹ که این روز‌ها براساس آمار رسمی، بیش از ۱۸۰ میلیون نفر را در دنیا مبتلا و جان چندین میلیون نفر را گرفته است، با انجام واکسیناسیون سراسری در کشور‌ها نور امید به پایان این کابوس تلخ را روشن کرده است، امری که گرچه هنوز با فرضیات متعددی روبه‌رو است. اطمینان از پایان همه‌گیری به کمک واکسیناسیون گسترده با بروز جهش‌های جدید در ویروس کرونا در ابهامات بسیار قرار گرفته و در روز‌هایی که جهان در تلاش است به کمک واکسن همه‌گیری گونه هندی کرونا را مهار کند، مسئولان بهداشتی هند از شناسایی یک گونه جدید ویروس کرونا موسوم به «دلتا پلاس» خبر دادند که در این گزارش به جزئیات آن می‌پردازیم:

 

از زمانی که سازمان جهانی بهداشت تصمیم گرفت بجای نام کشور‌ها از الفبای یونانی برای نامگذاری گونه‌های کرونا استفاده کند، نام کرونا دلتا در صدر اخبار قرار گرفت. نوع جهش‌یافته دلتای ویروس کرونا با نام علمی B.۱.۶۱۷.۲ اولین بار در اکتبر ۲۰۲۰ در ایالت مهاراشترای هند دیده شد و به سرعت در سراسر هند و تمام دنیا پخش شد. به همین دلیل ابتدا این نوع ویروس، جهش هندی ویروس کرونا نامیده می‌شد.  

 

مسئولان بهداشتی هند از شناسایی یک گونه جدید ویروس کرونا موسوم به دلتا پلاس خبر دادند که  موجب نگرانی شده است. دولت این کشور با دقت گونه «دلتا پلاس» ویروس کرونا با نام علمی AY.۱ را زیرنظر دارد که شبیه گونه دلتای ویروس است، اما یک جهش اضافی دارد. به گفته دولت هند، گونه AY.۱ برای نخستین بار در ۵ آوریل (۱۶ فروردین) در هند کشف شد. تا به حال ۴۰ مورد تایید شده عفونت با این گونه جدید در بیش از ۴۵۰۰۰ آزمایش توالی‌یابی ژنتیکی ویروس در سه ایالت ماهراشترا،  کرالا و مادهیا پرادش شناسایی شده است. مقامات دولت فدرال هند به این سه ایالت توصیه کرده‌اند که میزان آزمایش‌ها را افزایش دهند و «اقدامات بهداشت عمومی متناسب» را تشدید کنند.

 

جدیدترین گزارش سازمان جهانی بهداشت حکایت از آن دارد که گونه هندی ویروس کرونا در ۹۲ سرزمین ثبت شده است. ماریا فن‌کرک‌هوفه، رئیس بخش تکنیک کووید ۱۹ در سازمان جهانی بهداشت این آمار را ارائه کرده است؛   ۱۰ کشور شامل کانادا، ژاپن، نپال، لهستان، پرتغال، روسیه، سوئیس و آمریکا نیز شناسایی دلتا پلاس را گزارش کرده‌اند.  این سازمان نگران است که امکان دارد نوع دلتا بسیار بیشتر از آنچه  که در کشور‌های در حال توسعه بدون سیستم‌های نظارت قوی گزارش شده است، گسترش یابد.

 

انگلیس از افزایش صعودی عفونت با نوع دلتا خبر داده است، در حالی که مقام ارشد بهداشت عمومی آلمان پیش بینی می‌کند که علی رغم افزایش میزان واکسیناسیون، گونه دلتا به سرعت به نوع غالب در آنجا تبدیل شود. روسیه نیز افزایش موارد جدید کرونا در این کشور را به دلیل شیوع گونه دلتا دانسته است و این درحالیست روسیه برنامه واکسیناسیون خود را با سرعت زیادی پیاده‌سازی کرده است.

 

سازمان جهانی بهداشت هشدار داده که گونه دلتا (هندی) کرونا، به عنوان سریع‌ترین و آماده‌ترین سویه شناسایی شده، این ویروس با توانایی یافتن و نابود کردن ضعیف‌ترین افراد، در بسیاری از کشور‌های جهان به گونه غالب تبدیل می‌شود. این سازمان در ماه مه سویه دلتا را نیز همانند انواع جهش‌یافته دیگر؛ آلفا، بتا و گاما در دسته «نگران‌کننده» طبقه‌بندی کرد.

 

بر اساس نتایج اولیه در انگلیس، علائم ابتلا به سویه دلتا با علائم سایر انواع جهش‌یافته ویروس کرونا متفاوت هستند. مبتلایان به نوع دلتا اغلب از سردرد، خشکی گلو، آب‌ریزش بینی و تب شکایت می‌کنند. در برخی موارد نیز سرفه وجود دارد.

 

در این ویروس جهش دوگانه صورت گرفته است. این ویژگی ورود سارس-کو۲ به بدن و ابتلا به عفونت را آسان‌تر می‌کند و گفته می‌شود توانایی دور زدن آنتی بادی‌هایی را که سیستم ایمنی یا واکسن در بدن ساخته‌اند دارد؛ به همین دلیل می‌تواند در بدن با سرعت بیشتری پخش شود.

 

ماریا فن‌کرک‌هوفه، رئیس بخش تکنیک کووید ۱۹ در سازمان جهانی بهداشت در توییتی نگرانی در مورد سویه دلتا را به‌جا دانسته و نوشته، ویروس «سارس کوو ۲» خطرناک است و واریانت‌های سرایت‌پذیرتر این ویروس حتی خطرناک‌ترند.

آنتونی فاوچی، متخصص ارشد بیماری‌های عفونی ایالات متحده می‌گوید، شدت سرایت گونه دلتا بدون شک بیشتر از نسخه اصلی کووید ۱۹ است و افزود که با افزایش شدت بیماری همراه است. فاوچی گفت، گونه دلتا اکنون حدود ۲۰ درصد از کل موارد جدید در ایالات متحده را تشکیل می‌دهد، در حالی که این رقم  ۱۰ درصد در حدود دو هفته پیش بود و افزایش موارد ابتلا به ویروس درباره اثربخشی واکسن کرونا در مقابل گونه دلتا ابهاماتی ایجاد می‌کند که به تحقیق بیشتر احتیاج است.

 

سرپرست فنی کووید ۱۹ سازمان جهانی بهداشت می‌گوید: داشتن دو مورد از این جهش‌ها که در انواع دیگر در سراسر جهان دیده شده‌اند نگران کننده است، زیرا یک شباهت در این جهش‌ها وجود دارد که باعث افزایش انتقال می‌شود و برخی از این جهش‌ها همچنین منجر به کاهش خنثی سازی می‌شوند که ممکن است بر اقدامات کنترل همه‌گیری مانند واکسن تأثیر منفی بگذارند؛ ضمن اینکه این سویه در حال گسترش به سایر کشورهاست و در سراسر آسیا و آمریکای شمالی گزارش شده است. کارشناسان باور دارند،  رعایت دقیق و سرسختانه‌تر شیوه نامه‌های بهداشتی و افزایش سرعت واکسیناسیون تنها راه رهایی از جهش‌های ویروس کروناست.  

 

سومیا سوامیناتان، مسئول بخش علمی سازمان جهانی بهداشت و متخصص اپیدمیولوژی در اظهاراتی  هفته پیش گفت: واکسن‌های کووید ۱۹ نشانه‌هایی از کاهش اثربخشی در برابر سویه دلتا کروناویروس از خود نشان داده‌اند هرچند واکسن‌های موجود همچنان در پیشگیری از ابتلا به نوع شدید بیماری و مرگ ناشی از آن موثر هستند.

 

با استناد به چندین آزمایش آزمایشگاهی به نظر می‌رسد نوع دلتا مقاومت بیشتری نسبت به سایر گونه‌ها در برابر واکسن‌ها دارد. یک مطالعه انگلیسی در اوایل ماه ژوئن در مجله پزشکیلنست منتشر شد که در آن سطح پادتن‌های خنثی کننده تولید شده در افراد واکسینه شده در معرض انواع دلتا، آلفا (اولین بار در انگلیس شناسایی شد) و بتا (اولین بار در آفریقای جنوبی شناسایی شد) بررسی شد.

 

این مطالعه نشان داد، سطح آنتی بادی در افراد با دو دز واکسن فایزر/بیون‌تک در حضور نوع دلتا شش برابر کمتر از وجود سویه اصلی کووید ۱۹ است که واکسن بر اساس آن ساخته شده است.

 

یک مطالعه فرانسوی از انستیتوی پاستور نتیجه گرفت، آنتی بادی‌های خنثی کننده حاصل از واکسیناسیون با تزریق فایزر/بیون‌تک سه تا شش برابر در برابر نوع دلتا کمتر از نوع آلفا است. کارشناسان تأکید می‌کنند، مشاهدات در دنیای واقعی نیز برای اندازه گیری اثربخشی واکسن بسیار مهم است.

 

طبق داده‌های منتشر شده توسط بهداشت عمومی انگلیس، واکسن‌های  فایز و آسترازنکا در جلوگیری از بستری شدن در بیمارستان  افراد مبتلا به گونه دلتا موثر هستند، اما به طور کلی و  با توجه به جهش مجدد گونه دلتا که دلتاپلاس نامیده می‌شود، تحقیقات بسیاری باید در زمینه واکسن صورت بگیرد که نتایج آن‌ها به طور تدریجی منتشر می‌شود.  

 

چین نیز مانند بسیاری از کشور‌های جهان در حال مبارزه با گونه هندی کروناست؛ «ژونگ نانشان» پزشک و متخصص چینی کاشف سارس اعلام کرده: واکسن‌های چینی در برابر ویروس «دلتا» که برای اولین بار در هند کشف شد، موثر هستند و افراد بیشتری را به واکسیناسیون ترغیب می‌کند.

 

ولادمیر گوشچین، متخصص بیماری‌های عفونی در مرکز تحقیقات ملی گامالیا نیز گفته، واکسن اسپوتنیک وی در برابر گونه هندی ویروس کرونا موثر است و در فرد ایمنی ایجاد می‌کند. این متخصص افزوده که واکسن اسپوتنیک وی در برابر اشکال متفاوت ویروس کرونا و احتمال مرگ ناشی از ابتلا به آن مقاومت ۱۰۰ درصدی ایجاد می‌کند و این مساله در مورد افرادی که شش ماه قبل این واکسن را تزریق کرده اند، کاملا مشهود است.

 

با این حال سازمان جهانی بهداشت باور دارد برای شناسایی دقیق گونه دلتا به تحقیقات بیشتری نیاز است و تا زمانی که پژوهش‌ها تکمیل نشود نمی‌توان به طور قطع از اثربخشی واکسن سخن گفت.