تقویم تاریخ؛ از تاسیس بنیاد نوبل تا روز مبارزه با سلاح‌های شیمیایی و میکروبی

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (سه شنبه هشتم تیر سال ۱۴۰۰) به شرح زیر است:

 

۱۵۸ سال پیش در چنین روزی ۲۹ ژوئن سال ۱۸۶۳ میلادی "جِیمز هاروی رابینسون" (James Harvey Robinson) مورخ امریکایی متولد شد.

 

وی پس از گذراندن دوران تحصیل، از ۲۹ سالگی به عنوان استاد تاریخ دانشگاه کلمبیا مشغول به تدریس شد و ۲۷ سال در این شغل خدمت کرد. رابینسون، تاریخ را وسیله ‏ای برای درک و فهم مجموع زندگی می‏دانست و تاریخ یک ملت را تنها فصلی از تاریخ و داستان جهان می‏شمرد. او ضمن اشاره به گذشته تاریخ بشری و آینده قابل پیش‏بینی با توجه به امکانات موجود، مسئله خودبینی و برتری یک ملت را امری سخیف و خنده‏ دار می‏خوانْد و به طور کلی و به صورت طبیعی، خودبزرگ‏ بینی و برتراندیشی فرد را نیز مضحک می ‏پنداشت. از دیدگاه فلسفی، رابینسون معقتد بود که وحدت قومی سرانجام به وحدت جهانی می ‏انجامد. به سخن دیگر، قدرت فلسفی او در پیوسته و واحدْ دیدنِ زندگی تبلور پیدا می‏ نمود. از رابینسون آثار متعددی بر جای مانده که مقدمه‏‌ای بر تاریخ اروپای غربی، بشری کردن دانش و آزمایش تمدن از آن جمله است. جِیمز هاروی رابینسون سرانجام در شانزدهم فوریه ۱۹۳۶ م در هفتاد و سه سالگی درگذشت.

 

 

۱۲۱ سال پیش در چنین روزی ۲۹ ژوئن سال ۱۹۰۰ میلادی بنیاد نوبل جهت نحوه تقسیم و اعطاء جوایز نوبل تشکیل شد.

 

آلفرد نوبل، شیمی‏دان و مخترع سوئدی در ۲۱ اکتبر ۱۸۳۳ م به دنیا آمد. وی تحصیلات ابتدایى را در استکهلم و تعلیمات عالی را در سن ‏پترِزْبورگ گذرانید و علاوه بر فراگیری رشته ‏های زبان و شیمی توانست گواهینامه ‏هایى در زبان سوئدی، روسی، انگلیسی، فرانسوی و آلمانی دریافت نماید. وی پس از سفری به کشور‌های اروپایى، در سال ۱۸۶۳ م به سوئد بازگشت و سال بعد از آن در پی آزمایش‏‌های مکرر موفق شد تا دینامیت را به عنوان مهیب‏‌ترین مواد منفجره اختراع نماید. این ماده انفجاری گرچه انقلاب بزرگی در کشف معادن، راه‏سازی و حفر تونل به وجود آورد، ولی علی‏رغم میل نوبل، در راه تهیه سلاح‏های جنگی و کشتار و تخریب نیز به کار گرفته شد. آلفرد نوبل علاوه بر آن در زمینه ‏های گوناگون موفق به ثبت ۳۵۵ امتیاز نامه از اختراعات و ابتکارات خود شد و با بهره ‏برداری سریع از این اختراعات به ایجاد ۹۰ کارخانه و شرکت در ۲۰ کشور جهان دست زد. کسب درآمد‌های فراوان و گسترش سرمایه نوبل از یک طرف و بهره برداری از اختراع اصلی وی، دینامیت، در جنگ و خون‏ریزی باعث شد تا وی در وصیت نامه ‏ای به تاریخ ۲۷ نوامبر ۱۸۹۵ م سود ناشی از سرمایه‏ گذاری و دارایى‏ هایش را، به افراد و دانشمندان رشته ‏های فیزیک، شیمی، پزشکی، ادبیات و صلح اختصاص دهد. در ۲۹ ژوئن ۱۹۰۰ م، پادشاه سوئد تأسیس بنیاد نوبل را اعلام نمود. در نهایت، جایزه نوبل که مبلغ آن، یک میلیون دلار است، از سال ۱۹۰۵ م به فیزیک‏دانان، شیمی‏دانان، پزشکان، نویسندگان برجسته و ادیبان و منادیان صلح در سراسر جهان اهداء شد. هرچند جوایز نوبل در طی یک‏صد سال گذشته، از بزرگان بسیاری تجلیل به عمل آورده و کار‌های علمی و خدمات آنان به عالم بشریت را ستوده است، ولی در برخی موارد، آلت دست سیاست‏مداران و گروه‏های فشار بین ‏المللی قرار گرفته و اعتبار آن زیر سؤال رفته است.

 

۱۰۸ سال پیش، در روز بیست و نهم ژوئن سال ۱۹۱۳ میلادی جنگ دوم بالکان میان بلغارستان با مجموعه کشور‌های صربستان، یونان، مونته نگرو، رومانی و عثمانی آغاز شد.

 

حدود یک سال قبل از آن در جنگ اول بالکان، بلغارستان، صربستان، یونان و مونته نگرو که جزو قلمرو عثمانی بودند، علیه این امپراتوری شورش کردند و حدود ۸۰ درصد از متصرفات عثمانی در اروپا از کنترل این امپراتوری خارج شد. اما فاتحین جنگ اول بالکان نتوانستند درمورد تقسیم سرزمین‌های به دست آمده، به توافق برسند و به همین دلیل، جنگ دوم بالکان آغاز شد. در این جنگ، بلغارستان که خود را تنها می‌دید، پیشنهاد صلح داد و بر اساس معاهده صلح بخارست، قسمت‌هایی از سرزمین‌های عثمانی را که تصرف کرده بود به صربستان، رومانی، یونان و مونته نگرو واگذار کرد. جنگ‌های بالکان، زمینه ساز آغاز جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴ بود.

 

۶۹ سال پیش در چنین روزی، هجدهم ذیقعده سال ۱۳۷۳ هجری قمری آیت ا... شیخ «محمد حسین کاشف الغِطاء»، عالم و ادیب بزرگ مسلمان درگذشت.

 

او دروس عالی فقه و اصول فقه را نزد اساتید بزرگ عصر خود آموخت و در علوم کلام، فلسفه و حدیث دانش بسیار کسب کرد و علاوه بر توانایی در علوم دینی، در سرودن شعر نیز مهارت داشت و در این زمینه دیوان شعری نیز از خود برجای گذاشت. این دانشمند بزرگ مسلمان از جوانی در مبارزات سیاسی حق طلبانه شرکت فعال داشت و در مبارزه با استعمار انگلیس نقش موثری ایفا کرد. از کاشف الغطاء متجاوز از هشتاد اثر به جای مانده است که می‌توان به کتاب‌های «الفردوس الاعلی»، «الآیات البینات» و «السیاست الحسینیه» اشاره کرد.

 

۴۵ سال پیش در چنین روزی، بیست و نهم ژوئن سال ۱۹۷۶ میلادی مجمع الجزایر سیشل به استقلال دست یافت و چنین روزی به عنوان روز ملی این کشور نامگذاری شد.

 

تا اواسط قرن هیجدهم میلادی که پرتغالی‌ها بر این سرزمین مسلط بودند، بیشتر جزایر سیشل کشف نشده و غیرمسکونی بود. از همین ایام، نفوذ فرانسوی‌ها در سیشل آغاز شد. در اواخر قرن هیجدهم میلادی به هنگام اوجگیری انقلاب فرانسه - نیرو‌های انگلیسی مستقر در منطقه آفریقا- سیشل را تصرف کردند. از سال ۱۹۶۰ میلادی به بعد، موج استقلال طلبی در سیشل اوج گرفت و شانزده سال بعد این مجمع الجزایر به استقلال دست یافت. سیشل با مساحت ۲۸۰ کیلومتر مربع، متشکل از چند جزیره است که در شرق آفریقا در اقیانوس هند واقع شده و نزدیکترین همسایه آن ماداگاسکار است.

 

هشتم تیر در سالنمای ایرانی، روز مبارزه با سلاح‏های شیمیایی و میکروبی است.

 

هشتم تیر هر سال، به مناسبت بمباران شیمیایی شهر سردشت، روز مبارزه با سلاح‌های شیمیایی و میکروبی نام گذاری شده است. در سال ۱۳۶۶ در زمان جنگ ایران و عراق، نیرو‌های عراقی پس از اینکه در خوزستان و مناطق مرزی سرپل ذهاب، کردستان و قصر شیرین شکست‌هایی خوردند، به کاربرد گاز‌های سمی اقدام کردند و با استفاده از گاز اعصاب از نوع "تابون" تلفات زیادی را به نیرو‌های ایرانی در "جزایر مجنون" تحمیل کردند. در تاریخ ۷ و ۸ تیرماه ۱۳۶۶، هواپیما‌های بمب افکن عراقی با بمب‌های شیمیایی به ۴ نقطه پر ازدحام و متراکم جمعیتی شهر سردشت حمله کردند و شهر سردشت و اطراف آن را آماج گاز‌های کشنده شیمیایی قرار دادند. بمباران شهر سردشت در تیر ۱۳۶۶ یکی از جنایات جنگی مهم عراق علیه نیرو‌های ایرانی و غیر نظامیان بود.