سهم حاشیه‌ها در نا به سامانی شهر

- چندگونگی بافت قومی و عدم تجانس سطح اجتماعی و اقتصادی بخش‌های مختلف جامعه شهری یک خصیصه عمومی برای کلانشهرهاست. برای یک شهر پرجمعیت که گروه‌های اجتماعی متنوعی را درون خود جای داده است بالا رفتن حجم رفتار‌های نابهنجار و گسترش محیطی جرم و جنایت به موازات رشد جمعیت و گسترش فضای شهری امر اجتناب ناپذیری است. از این جنبه داشتن اطلاع جامع و روشن از ویژگی گروه‌های اجتماعی ساکن در این بافت‌ها ضرورتی گریزناپذیر برای فهم و کنترل آسیب‌های اجتماعی است.

هم زمان با افزایش جمعیت و گسترش فضای محیطی یک شهر که خود در حکم اصلی‌ترین کانون اجتماعی و اقتصادی عمل می‌کند رشد شتاب زده فن آوری‌های پیشرفته اطلاعاتی هم به تسهیل دسترسی‌های ارتباطی گوناگون می‌انجامد. چنین وضعیتی بر کیفیت فضا‌های شهر‌ی، کیفیت زندگی شهروندان و اوضاع اقتصادی و اجتماعی آن‌ها اثر قابل ملاحظه‌ای می‌گذارد. چون محیط یک شهر عرصه‌ای برای فراهم آمدن خصیصه‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جامعه است که به ماحصل تکاپوی گروه‌های اجتماعی و رفتار نیرو‌های فرهنگی و اجتماعی اتکا دارد.

پدیداری و بسط رفتار‌های مجرمانه به عنوان واقعیتی ملموس در قالب معضلاتی نظیر اعتیاد، رفتار‌های خشونت بار یا انواع بزه کاری‌ها و جرایم در بستر شهر‌های بزرگ هم خود می‌تواند به زمینه‌ای برای سر و شکل دادن به انواع دیگری از آسیب‌های اجتماعی دامن بزند.

اما آن عاملی که می‌تواند در پیدایی و رشد انواع جرایم و خشونت‌ها نقشی بدیع به خود بگیرد وجود فضا‌ها و بافت‌های حاشیه‌ای در محیط‌های شهری است. این فضا‌ها که در نتیجه فقدان شبکه توزیع عادلانه خدمات اجتماعی شکل گرفته اند خود به کارآمدنی‌ترین ابزار برای به تعلیق درآوردن ثبات اجتماعی هستند.

عجین شدن فضا‌های حاشیه‌ای کلانشهر‌ها با انواع نا به سامانی‌ها و محرومیت‌ها محیط‌های مستعدی برای ظهور انواع رفتار‌های مجرمانه را به وجود می‌آورند. در چنین وضعی ناگفته پیداست وجود نهاد‌های امنیتی و انتظامی برای نظم دهی به چنین فضا‌هایی تا چه اندازه ضروری خواهد بود.

 

قتل زن سالخورده به دست دختر خدمتکار

علیرضا ناصری نژاد جانشین پلیس پیشگیری پایتخت وجود گلایه‌ها درباره فقدان وجود کلانتری در مناطق حاشیه‌ای تهران را ناشی از تعریف نادرست حاشیه‌های شهری می‌داند. او در پاسخ به میزان از تقسیم بندی‌های جدید انتظامی در این شهر خبر می‌دهد: این موضوع بستگی به این دارد که ما حاشیه را در کجا تعریف کنیم. از زمانی که تهران از نظر انتظامی به سه قسمت تقسیم شد و فرمانده انتظامی غرب تهران، فرمانده انتظامی شرق تهران و فرمانده انتظامی تهران بزرگ تشکیل شد درواقع بخشی از مناطق حاشیه‌ای غرب و شرق تهران از فرماندهی بزرگ تهران جدا شد. تا پیش از انجام این تقسیم بندی مثلا شهریار و شهر قدس جزوی از تهران بود، اما الان چند سالی هست که فرماندهی ویژه و مخصوص برای آن نقاط تشکیل شده است. بنا به همین علت و برای اینکه نیروی پلیس بتواند تجهیزات و تاسیسات بیشتری را در اختیار مردم آن مناطق قرار بدهد این فرماندهی‌های مستقل تشکیل شده است. همینطور باید اشاره کنم به مناطقی مثل ورامین و قرچک در شرق تهران که در آن نقاط هم فرماندهی انتظامی مستقل تشکیل شده است. با این تمهیدات نیرو‌های پلیس خواهند توانست با استعداد و تجهیزات و تاسیسات بیشتری در خدمت مردم باشند.

جانشین پلیس پیشگیری پایتخت البته تاثیر کمبود کلانتری بر افزایش جرم و جنایت در فضا‌های شهری را رد نمی‌کند: وجود این مساله به هر حال تاثیرگذار خواهد بود و نمی‌توان آن را نادیده گرفت. به خصوص در حوزه پلیس پیشگیری که وظایفی که برای این نیرو تعریف شده به موضوع جلوگیری از جرم و جنایت بر می‌گردد.