نقش اندیشکده‌ها در سیاست خارجی روسیه نزدیک به صفر است
نقش اندیشکده‌ها در سیاست خارجی روسیه نزدیک به صفر است؛ زیرا مقالات اصولاً براساس اطلاعات پنهان تصمیم‌گیری می‌کنند و متقابلاً این پنهانکاری به ابزاری برای تحت کنترل درآوردن قدرت تبدیل شده است.
- با ترسیم نمودار تحول نگرش روسیۀ پساشوروی به ایران، جابه جایی‌هایی با شدت نوسان گسترده قابل مشاهده است که در یک سوی آن، ایران به مثابه «متحدی مطمئن و قابل اتکا در منطقه و جهان» و «متحدی در برابر دشمان مشترک» و در سوی دیگر به عنوان «تهدید جنوبی و به منزله ابزاری برای تنظیم روابط با غرب» مورد شناسایی قرار گرفته است.
یکی از جلوه‌های عملی این نوسان، در ارائه دو رای متفاوت و مهم در شورای امنیت سازمان ملل متحد در قبال ایران مشاهده می‌شود، مخالفت و وتوی قطعنامه ضد ایرانی شورای امنیت در ۲۶ فوریه ۲۰۱۸ و موافقت و رای به قطعنامه ضد ایرانی ۱۹۲۹ در ۹ ژوئن ۲۰۱۰ است.
«ایران در هندسه سیاست خارجی روسیه» عنوان کتابی به قلم محمد شاد است که وی در این اثر کوشیده است تصویری منطبق با واقعیت، از نحوه سیاستگذاری خارجی روسیه در مقابل ایران و عناصر دخیل در شکل‌گیری این سیاست‌ها ارائه دهد. در نظر دارد هر روز برشی از این کتاب را با خوانندگان خود به اشتراک بگذارد.
اندیشکده کارنگی مسکو
اندیشکده کارنگی نقش مؤثری در فرایند تصمیم‌سازی در نظام کنونی روسیه ندارد؛ اما از این حیث که نظریات طیف آتلانتیست‌ها را در روسیه به خوبی نمایندگی می‌کند شایان بررسی است.
اندیشکده کارنگی نقش مؤثری در فرایند تصمیم‌سازی در نظام کنونی روسیه ندارد؛ اما از این حیث که نظریات طیف آتلانتیست‌ها را در روسیه به خوبی نمایندگی می‌کند شایان بررسی است.
دیمیتری ترنین، مدیر و مؤسس اندیشکده کارنگی مسکو، به صورت کلی نقش اندیشکده‌های غیردولتی را در روسیه نزدیک به صفر می‌داند. او می‌گوید: قدرت در روسیه حلقه بسته‌ای دارد و تمایلی نیز برای اتکا به نظریات نخبگان و نهاد‌های برون دولتی وجود ندارد.
نقش اندیشکده‌ها در سیاست خارجی روسیه نزدیک به صفر است؛ زیرا مقالات اصولاً براساس اطلاعات پنهان تصمیم‌گیری می‌کنند و متقابلاً این پنهانکاری به ابزاری برای تحت کنترل درآوردن قدرت تبدیل شده است.
این وضعیت باعث شده است که اندیشکده‌های غیردولتی در روسیه چندان نقش قابل توجهی در فرایند سیاست‌سازی نداشته باشند و برخلاف ایالات متحده که در آن ۱۸۳۵ اندیشکده مشغول فعالیت‌اند.
در روسیه فقط ۱۲۲ اندیشکده فعال‌اند؛ یعنی در قیاس با تعداد کل اندیشکده‌های جهان، آمریکا ۲۷ درصد و روسیه فقط دو درصد از تعداد اندیشکده‌ها به خود اختصاص داده‌اند.
کارنگی به عنوان مؤسسه‌ای با تبار آمریکایی طبعاً تاثیر مستقیم و قابل توجهی بر حاکمیت روسیه ندارد و به طریق اولی محل رجوع مقامات روس نیز نخواهد بود؛ اما می‌توان گفت این مؤسسه مستقر در مسکو، نسخه روسی لیبرالیسم غربی را بازتولید می‌کند و محل نشر و بازنشر افکار غرب‌گرایانه در حوزه سیاست خارجی کشور محسوب می‌شود و از این‌رو، بررسی این اندیشکده به عنوان یکی از حلقه‌های اصلی نردیک غرب در روسیه واجد اهمیت است.
گرچه طیف حاکم بر روسیه در حال حاضر قرابتی با اندیشه اوروآتلانتیسم ندارد، این روند لزوماً تداوم ابدی نخواهد داشت و محتمل است روند تاریخی گذشته، بازتعریف و تکرار شود.
این‌گونه محافل نظری پیشران اصلی تولید فرضیات رقیب و نظریات جایگزین در قبال نظم موجود در ساختار عمومی قدرت در روسیه محسوب می‌شوند، ضمن اینکه در نهاد‌های حاکمیتی کنونی نیز بعضاً برخی عناصر و افراد وجود دارند که تمایلاتی به این موضع دارند. باتوجه به جهات یادشده، مطالعه نحوه نگرش این اندیشکده در قبال روابط روسیه با ایران امری مفید و لازم است.
بنیاد کارنگی شعبه مسکو بخشی از بنیاد معروف و آمریکایی کارنگی است که در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، و اجتماعی با تمرکز بر روسیه فعالیت پژوهشی دارد.
مرکز مسکو بنیاد کارنگی در واقع یکی از بازو‌های این مؤسسه در کنار شعبه‌های بیروت، پکن، واشنگتن، دهلی‌نو و بروکسل است. گسترش بنیاد مذکور از سال ۲۰۰۶ و با هدف تبدیل کردن این موقوفه قدیمی به بنیادی جهانی عنوان شده است.
یکی از اساسی‌ترین نکاتی که در گزارش‌ها و تحقیقات این مؤسسه و شعبه‌های جهانی آن وجود دارد ناظر بر استفاده از اشخاص بومی هر منطقه و تدوین گزارش‌ها بر مبنای ارزش‌ها و نظریات غربی است.
ترنین یکی از کلنل‌های روس، باسابقه خدمت ۲۱ ساله در ارتش روسیه است و به زبان‌های انگلیسی و آلمانی تسلط دارد. جالب توجه است که برخی از مهم‌ترین چهره‌های غرب‌گرا در روسیه نیز در حلقه عناصر نظامی-امنیتی قرار دارند.
ترنین یکی از این افراد است که گرچه واجد نقوذی در ساختار کنونی قدرت نیست، به جناح نظامیان تعلق دارد. پس از ترنین، اصلی‌ترین افراد در شورای کارشناس اندیشکده کارنگی آلکساندر بائونوف، آلکساندر گابوئف، آندری کولسیتیکوف، آندری موچان، ماکسیم ساموروکوف، و پتر توپیچکانوف هستند.
در مطلب پیش‌رو، علاوه بر سابقه علمی و اجرایی افراد تأثیرگذار در مورد موضوعات مربوط به ایران، مقالات و مواضع آن‌ها در این خصوص تحلیل و بررسی خواهد شد.
در ارزیابی مواضع این نویسندگان تلاش می‌شود نگاه آن‌ها به مسائل ایران و روسیه مورد توجه قرار گیرد؛ زیرا در فهرست موضوعات اصلی این پژوهشکده، موضوع پرونده هسته‌ای نیز ذکر شده است که اهمیت این موضوع را برای دست‌اندرکاران کارنگی روسیه نشان می‌دهد.
اکثر کارشناسان این مجموعه روس‌ها غرب‌گرا هستند؛ ولی در این میان، برخی از مقالات کارنگی شعبه آمریکا نیز به تناسب موضوعات دراین شعبه نیز انعکاس پیدا می‌کنند.
انتهای پیام/
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *