تقویم تاریخ؛ از قتل قائم مقام فراهانی تا قیام مردم تبریز

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (یکشنبه ششم تیر سال ۱۴۰۰) به شرح زیر است:

۱۱۱۶ سال پیش بنا بر روایات تاریخی، درچنین روزی، شانزدهم ذیقعده سال ۳۲۶ هجری قمری «اسماعیل بن عباد»، وزیر معروف سلسله پادشاهی آل بویه، ملقّب به صاحب و مشهور به صاحب بن عباد در خانواده‌ای ایرانی متولد شد.

 

او پس از کسب علوم رایج زمان و مطالعه دقیق ادبیات عرب در این رشته‌ها به استادی رسید. ابن عباد به سبب علاقه فراوان به ادبیات فارسی و عربی، شعرا و ادیبان را گرد خود جمع می‌کرد و با آن‌ها به بحث و گفتگو می‌پرداخت و آن‌ها را مورد تشویق قرار می‌داد. از این وزیر ادب دوست ایرانی، دیوان اشعار و چندین کتاب دیگر بر جای مانده است.

 

۱۸۶ سال پیش در چنین روزی ششم تیر سال ۱۲۱۴ هجری شمسی "قائم مقام فراهانی" از رجال نامدار دوره قاجار و صدر اعظم محمدشاه قاجار به قتل رسید.

 

محمدشاه قاجار، چون به پادشاهی رسید، وزارت خود را به پیشکارش میرزاابوالقاسم فراهانی داد. او وزیری با تدبیر و با نفوذ بود. اما محمدشاه مردِ ضعیف ‏النفسی بود در اداره امور مملکت به رأی او کمتر توجه داشت. وی در مقام صدارت اعظمی، شاهزادگان خودسر قاجار را رام ساخت. قائم مقام با همه هوش و کفایت و کاردانی، مردی خودپسند و مغرور بود که در پیشبرد مقاصد خود از کشتن و کور کردن مخالفان و دروغ و نیرنگ خودداری نمی ‏کرد و در این راه، دوست و دشمن نمی‏ شناخت. این روش موجب شد قائم مقام در میان طبقات مردم، محبوبیتی چندانی نداشته باشد و حسودان و دشمنان قائم مقام، سرانجام موافقت محمدشاه را با اعدام قائم مقام به دست آوردند و با کمک حاج میرزا آقاسی فرمان قتل قائم مقام را از شاه گرفتند. او را در شب آخر صفر ۱۲۵۱ ق برابر با ششم تیرماه ۱۲۱۴ ش با دستمالی خفه کردند. قائم‏ مقام فراهانی علاوه بر مقام سیاسی، دارای تبحّر علمی در بسیاری از فنون، مخصوصاً علوم و فنون ادبی و ساده ‏نویسی بود و سبکی جدید در نثر فارسی به وجود آورد. از آثار مشهور این سیاست‏مدار و نویسنده ایرانی می ‏توان به کتاب‏‌های منشات، جلایر نامه و دیوان اشعار او، اشاره کرد.

 

 

۱۶۱ سال پیش در چنین روزی ۲۷ ژوئن سال ۱۸۶۰ میلادی جنگ دوم تریاک میان چین و انگلستان پایان یافت.

 

در قرن نوزدهم میلادی، مخالفت امپراتوری چین با سیاست دروازه ‏های باز برای بنادر، باعث نارضایتی انگلستان شد. با توقیف محموله تریاک انگلستان در چین در سال ۱۸۳۹ م، جنگ اول چین و انگلیس به وقوع پیوست که به شکست چین منجر شد. پس از پایان جنگ اول تریاک، علی‏رغم اینکه انگلیسی ‏ها امتیازات فراوانی از چینی ‏ها گرفته بودند، از این مصالحه رضایت نداشتند و به دنبال بهانه‏‌ای برای گرفتن امتیازات بیشتر بودند. از اینرو به بهانه توقیف یک کشتی انگلیسی توسط چین، روابط دو طرف دوباره تیره شد. نخست ‏وزیر انگلیس که مردی بهانه ‏جو و مغرور بود خواستار عذرخواهی رسمی دولت چین شد. وی بر این عقیده بود که منافع استعمار انگلیس در هر نقطه از عالم، باید به هر قیمتی حفظ شود. او این امر را نشانه ‏ای از قدرت و اعتبار انگلستان تلقی می‏ کرد. در این حال علی‏رغم رفع توقیف کشتی انگلیسی، چون چینی ‏ها حاضر به عذرخواهی نشدند، این بار نیرو‌های انگلیسی به این بهانه واهی، با کمک فرانسه جنگی را در سال ۱۸۵۶ م آغاز کردند که به جنگ دوم تریاک شهرت یافت. در نهایت پس از چهار سال، هنگامی که قوای مهاجم در سال ۱۸۶۰ م به پکن، پایتخت چین نزدیک شد، چینی‏‌ها تسلیم شدند و پس از انعقاد قرارداد صلح و گرفتن امتیازات دیگر، تجارت تریاک بار دیگر آغاز شد.

 

۱۴۱ سال پیش در چنین روزی، بیست و هفتم ژوئن سال ۱۸۸۰ میلادی «هلن کلر» (Helen Keller)، نویسنده و محقق نابینا در آمریکا متولد شد.

 

او در کودکی به علت بیماری، بینایی و شنوایی خود را از دست داد و از هفت سالگی به تحصیل پرداخت و سه سال بعد الفبای نابینایان را آموخت. در همین زمان هلن کلر کم کم شنوایی اش را بازیافت و با کوشش‌های معلم خود، سخن گفتن را آموخت و بدین ترتیب دریچه‌ای نو به جهان پیرامون خود گشود. هلن کلر پس از پایان تحصیلات دانشگاهی، کتب و مقالات فراوانی منتشر کرد. او همچنین در محافل و مجامع مختلف به ایراد سخنرانی پرداخت و از درآمد آن‌ها، آموزشگاه‌های متعددی در آمریکا و دیگر کشور‌ها برای نابینایان تاسیس کرد. از آثار مهم او «داستان زندگی من» نام دارد. هلن کلر معتقد بود "هر چیز شگفتی‏‌های خود را دارد حتی تاریکی و سکوت. من با لطف خدای خود آموختم در هر حالتی که هستم از آن خشنود باشم". هِلِن کلر سرانجام در سال ۱۹۶۸ م در هشتاد و هشت سالگی درگذشت در حالی که او را دانشمندترین کور و کر دنیا لقب داده بودند.

 

۱۱۳ سال پیش در چنین روزی ششم تیر سال ۱۲۸۷ هجری شمسی قیام مردم تبریز یکی از شهر‌های مهم ایران به رهبری ستارخان و باقرخان علیه استبداد محمدعلی شاه قاجار آغاز شد.

 

بی ‏اعتنایی محمدعلی شاه قاجار به مشروطیت و مخالفت او با مشروطه‏ خواهان و سرکوب آنان و نیز به توپ بستن مجلس شورای ملی، مردم ایران را به شورش واداشت و در این راه، مردم تبریز از دیگران پیشی گرفتند. دو تن از مردان بزرگ تبریز به نام‏‌های ستارخان (سردار ملی) و باقرخان (سالار ملی) به جمع مردم پیوستند و رهبری قیام مردمی را به عهده گرفتند. این دو با همراهی مردم، در مقابل قشون عظیم محمدعلی شاه قاجار، یازده ماه مقاومت و از ورود نیرو‌های دولتی به شهر ممانعت‏ کردند. در اواخر، چون کار اهالی تبریز به خاطر محاصره و نرسیدن آذوقه سخت شده بود، پس از مذاکره با نمایندگان روس و انگلیس و تصویب آن دو دولت، قرار بر این شد که عده ‏ای از نیرو‌های روس وارد تبریز شوند. با ورود نیرو‌های روسیه به تبریز، محاصره این شهر پایان یافت و قشون غارتگر محمدعلی شاه از اطراف تبریز متفرق شدند. در عین حال، چون به دلیل حضور قوای روس در تبریز، موقعیت خطرناکی برای ستارخان و باقرخان ایجاد شده بود، این دو به همراه تعداد دیگری از آزادی خواهان به سفارت عثمانی در تبریز پناهنده شدند.

 

 

۴۰ سال پیش، در روز ششم تیر سال ۱۳۶۰ هجری شمسی حضرت آیت ا... خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی که در آن زمان نماینده امام خمینی (ره) در شورای عالی دفاع و امام جمعه تهران بود، هدف سوء قصد عوامل گروهک تروریستی منافقین قرار گرفت.

 

تروریست‌ها با انفجار یک بمب آیت ا... خامنه‌ای را که در یکی از مساجد تهران در حال سخنرانی بود، به شدت مجروح کردند. دست راست آیت ا... خامنه‌ای به مقدار زیادی در اثر این حادثه آسیب دید. امام خمینی (ره) در بخشی از پیام خود به مناسبت ترور آیت ا... خامنه‌ای چنین فرمود: «اکنون دشمنان انقلاب با سوء قصد به شما که از سلاله رسول اکرم (ص) و خاندان حسین بن علی (ع) هستید و جرمی جز خدمت به اسلام و کشور اسلامی ندارید و سربازی فداکار در جبهه جنگ و معلمی آموزنده در محراب و خطیبی توانا در جمعه و جماعات و راهنمایی دلسوز در صحنه انقلاب می‌باشید، میزان تفکر سیاسی خود و طرفداری از خلق و مخالفت با ستمگران را به ثبت رساندند.»