ارتش آمریکا در بن‌بست مهار قدرت روزافزون پهپاد‌های ایران
- مشرق نوشت: مسئله دفاع در برابر حملات بدون سرنشین خصوصا نمونه‌های با طراحی پنهانکار یا موارد حملات دسته جمعی، بدل به یکی از چالش‌های بزرگ برای اکثر نیرو‌های نظامی و دولت‌های جهان در سال‌های اخیر شده و در مقابل، از توسعه سیستم‌های جنگ الکترونیکی تا استفاده از شات گان‌ها و بحث به کارگیری حتی پرنده شکاری مثل عقاب، توسعه توپ‌های ضد هوایی با مهمات ویژه و استفاده از فناوری تسلیحات انرژی مستقیم مثل لیزر و هواپیما‌های جنگنده همه از جمله گزینه‌هایی است که در سال‌های اخیر در کشور‌های مختلف برای مقابله با تهدید پرنده‌های بدون سرنشین استفاده می‌شود.
یکی از سناریو‌هایی که باعث نگرانی بسیاری از فرماندهان نظامی در دنیا امروز شده، حمله پرنده‌های بدون سرنشین به پایگاه‌های هوایی خصوصا در مناطق نزدیک به میدان نبرد و حمله به هواپیما‌های موجود روی زمین است. در بسیاری از موارد هواپیما‌های رزمی، ترابری یا پشتیبانی در آشیانه‌های مستحکم قرار نداشته و در بسیاری از اوقات یک پوشش موقت از صفحات فلزی کم قطر یا حتی آشیانه‌های پیش ساخته بر پایه ترکیبات پارچه‌ای یا پلاستیکی برای حفظ ان‌ها استفاده شده یا اینکه این پرنده‌های گران قیمت و راهبردی صرفا در نزدیکی باند پروازی و بدون هیچ پوششی پارک شده اند.
بمب افکن بی ۵۲ آمریکایی در پایگاه هوایی در قطر
سوخت رسان‌های KC-۱۳۵ آمریکایی در قطر
در این شرایط حتی نیازی به انهدام کامل یک هواپیمای سرنشین دار نیست و صرفا ایجاد آسیب و غیر عملیاتی کردن آن می‌تواند نقش مهمی در کاهش توان رزمی طرف مقابل داشته باشد. قبل از این که به ماجرای جدید و برآورد بالای تهدید در این خصوص توسط آمریکا بپردازیم بد نیست اشاره‌ای کوتاه داشته باشیم که اصولا چرا به طور خاص، اخیرا ارتش آمریکا نگران این بحث شده است؟
به چالش کشیدن سلطه هوایی آمریکا توسط پهپاد‌های ایرانی
از زمان جنگ کره به این سو، نیرو‌های مسلح آمریکا همیشه عادت داشته اند در شرایطی مبارزه کنند که برتری کامل هوایی به آن‌ها تعلق داشته باشد. این مسئله از همان دوران جنگ کره تا به امروز تقریبا یک حقیقت بوده، اما به نظر می‌رسد بنا به اعتراف خود آمریکایی این مسئله در حال تغییر است. در اوایل اردیبهشت ماه بود که صحبت‌های ژنرال مکنزی فرمانده نیرو‌های تروریستی سنتکام به نکته‌ای بسیار سنگین و مهم در معادله جدید قدرت در منطقه غرب آسیا اشاره کرد.
ژنرال فرانک مکنزی - فرمانده نیرو‌های تروریستی سنتکام
"ژنرال فرانک مکنزی فرمانده ستاد مرکزی آمریکا در غرب آسیا (سنتکام)، در جلسه استماع کمیته خدمات نیرو‌های مسلح مجلس نمایندگان آمریکا، صراحتا به از دست رفتن برتری هوایی ارتش آمریکا در برابر ایران اعتراف کرد. مکنزی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا آمریکا برتری هوایی خود را در خاورمیانه از دست داده، گفت: استفاده گسترده ایران از پهپاد‌های کوچک و متوسط برای عملیات‌های شناسایی و هجومی بدین معناست که برای اولین بار از زمان جنگ شبه جزیره کره [اوایل دهه ۱۹۵۰ میلادی]ما بدون برتری کامل هوایی، عملیات انجام می‌دهیم. "
تحویل تعداد قابل توجهی از پهپاد‌های ابابیل ۲ به نیروی دریایی سپاه در سال ۱۳۹۹
آمریکا دست به دامان استارتاپ‌ها برای مقابله با پهپاد‌ها
در سال‌های اخیر حجم زیادی از سیستم‌های برخورد نرم و برخورد سخت برای مقابله با تهدید پرنده‌های بدون سرنشین نه فقط در آمریکا و بلکه در تمام دنیا توسعه پیدا کرده است. اما مسئله اینجاست که در بسیاری از موارد مهاجمین یک قدم از مدافعین جلوتر بوده و از طرف دیگر با روی کار آمدن بحث حملات موجی پرنده‌های بدون سرنشین و همچنین احتمال اخلال سیستم‌های دفاعی با سامانه‌های غیر نظامی در نزدیکی فرودگاه‌ها و پایگاه‌های نظامی، مشکلات دفاع در برابر این گونه تهدیدات هر روز سخت‌تر شود.
نکته قابل توجه در اینجاست که در چند سال اخیر چندین مورد از پرواز بی اجازه پرنده‌های بدون سرنشین ناشناس در نزدیکی پایگاه‌های مختلف نظامی آمریکا حتی در داخل خاک خود این کشور ثبت شده و حتی در چندین مورد در سال ۲۰۱۹ میلادی پرواز‌های موجی چندین فروند پرنده بدون سرنشین در نزدیکی چندین ناوشکن آمریکایی در سواحل جنوب کالیفرنیای آمریکا ثبت شده و تا به امروز نیز نیروی دریایی آمریکا هنوز از هویت مالک این پرنده و قصد اصلی آن‌ها برای این پرواز‌های نزدیک اطلاع دقیقی ندارد.
هر کدام از این برخورد‌ها می‌تواند به راحتی بدل به یک حمله کامل شده و بسته به قصد و نیت مهاجمین، میزان قدرت آتش آن‌ها و سطح دفاعی مدافعین و غافلگیری آن‌ها به راحتی به یک فاجعه نظامی بدل شده و حتی یک شناور بزرگ رزمی را نیز از کار انداخته و یا حتی غرق کند. یک مسئله مهم و قابل توجه در اینجا این است که دکترین دفاع هوایی نیرو‌های مسلح آمریکا سال‌های زیادی بر پایه مقابله با دشمنی مجهز به هواپیما‌های جنگی، بالگرد‌ها و در نهایت موشک‌های کروز بوده است. تهدید جدید می‌تواند تقریبا از هر نقطه‌ای و هر زاویه‌ای و توسط هر شخص با دسترسی داشتن به یک پهپاد ارزان قیمت حتی دست ساز می‌تواند به قولی از جایی که طرف مقابل حتی تصور آن را هم ندارد ضربه را وارد کند.
در سال‌های اخیر هم به لطف شیطان‌های دست ساز خود آمریکا در منطقه غرب آسیا، حجم بسیار زیادی از آموزش‌ها و تجربیات عملی و تئوریک در بستر فضای مجازی در این حوزه وجود دارد که به نظر حالا گریبان باعث و بانی وضع امروز منطقه ما را نیز گرفته است. اگرچه نیروی زمینی ارتش آمریکا بحث توسعه سیستم دفاع هوایی کوتاه برد متحرک روی شاسی زره پوش‌های سری استرایکر را آغاز کرده، ولی مشخصا سطح تهدید بسیار بالاتر از آن است که این زره پوش یا هم کلاس‌های آن بتوانند در فاز مقابله برآیند.
زره پوش استرایکر در مدل دفاع هوایی
حالا و با وجود همه سامانه‌های دفاعی توسعه یافته و شرکت‌های بزرگ دفاعی، نیروی هوایی آمریکا به صورت خاص تحت برنامه‌ای موسوم به AFWERX به دنبال ایده‌های خلاقانه و خارج از سیستم و پیشنهادات مرسوم غول‌های بزرگ اسلحه سازی این کشور یعنی مراجعه به دانشگاه ها، استارت آپ‌ها و اصولا هر شخص یا سازمانی رفته که بتواند راه حلی را برای تامین امنیت پایگاه‌های هوایی این نیرو نه فقط خارج از آمریکا بلکه در داخل این کشور در برابر پرنده‌های بدون سرنشین ارائه کند. البته این درخواست در مرحله اولیه خود بوده و هنوز از وضعیت این طرح و پاسخ‌ها به آن خبری در دسترس نیست.
پرنده‌های بدون سرنشین به عنوان یک سلاح جدی و واقعی در میدان نبرد شاید به صورت جهانی و همه گیر سابقه‌ای حتی کمتر از دو دهه داشته باشند، ولی در این زمان به لطف کمک‌های بزرگ دانشگاه‌ها و استارتاپ‌ها به نیرو‌های مسلح کشورمان-که اکنون به تازگی ارتش آمریکا سراغ آن‌ها رفته-، حالا ابرقدرت پرمدعای جهان هم تهدید را نه تنها به صورت ملموس و دقیق لمس کرده و علنا به زبان می‌آورد، بلکه به دنبال راه حل‌هایی غیر معمول و در جایی بیرون از کمپانی‌های اسلحه سازی مشهور برای رفع آن است.