حضور فاجعه بار آمریکا در منطقه؛ در افغانستان چه می‎گذرد؟

– حضور نظامی ۲ دهه‌ای کشور‌های غربی در افغانستان پس از حمله‌ای به سرکردگی آمریکا در سال ۲۰۰۱، روز‌های پایانی خود را می‌گذراند، در حالی که رویای پایان اشغال مردم افغانستان اکنون به چالشی دیگر تبدیل است.

 

حمله نظامی آمریکا به افغانستان در سال ۲۰۰۱ پس از حادثه ۱۱ سپتامبر و به بهانه مبارزه با گروه‎های مسلح، پس از ۲۰ سال جنگ مرگبار و ۲ دهه کشتار و قتل عام غیرنظامیان افغانستانی، فقط آینده‌ای نامشخص را برای افغانستانی‌ها به ارمغان آورده است.

در حال حاضر، افغانستان شاهد گسترده‌تر شدن حملات زیر سایه توافق فوریه با آمریکا از یک سو و نبود توافق مبنی بر صلح، تقسیم قدرت، آتش بس داخلی از سوی دیگر است.

 

تلفات غیرنظامیان افغانستان از ماه ژانویه تا ماه مارس ۲۰۲۱ در مقایسه با مدت مشابه در سال ۲۰۲۰، حدود ۲۹ درصد افزایش یافته است.

 

براساس آمار دولت افغانستان در ماه می‌ سال جاری، ۴ هزار و ۳۷۵ مورد مرگ ناشی از تروریسم در افغانستان ثبت شد در حالی که در ماه آوریل، هزار و ۶۴۵ مورد تلفات ناشی از ترور ثبت شده بود.

خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان اگرچه رسوایی بزرگی مانند فرار انگلیس در سال ۱۸۴۲ و ارتش سرخ در سال ۱۹۸۹ نیست و زیر آتش رخ نمی‌دهد، اما تلاشی برای فرار از رسوایی به موازات حمایت مردمی از پایان سریع جنگ محسوب می‌شود.

پیامد‌های جنگ آمریکا در افغانستان را از جهات مختلفی می‌توان مورد بررسی قرار داد:

 

- در حالی که یکی از ادعا‌های آمریکا در افغانستان ارائه آموزش نظامیان این کشور بود، در ماه گذشته ۲۶ پایگاه نظامی در افغانستان با وجود عملیات نظامیان این کشور به دلیل کمبود مهمات و تجهیزات، تسلیم طالبان شد.
- استان‌های محل استقرار نظامیان انگلیسی از وضعیت به مراتب بدتری رنج می‌برند.
- براساس ارزیابی‌های سیا و اطلاعات نظامی آمریکا، حتی خود کابل نیز از امنیت با دوامی برخوردار نیستند.
- افزایش خشونت‌ها در افغانستان، به بی ثباتی، گرسنگی، آوارگی، خشکسالی، تغییرات آب و هوایی به موازات پیامد‌های شیوع کرونا دامن می‌زند و امید‌ها برای دستیابی به عدالت در مورد جنایات جنگی را نابود می‌کند.
- سقوط بیش از ۸۰ منطقه از ۳۷۰ منطقه تحت کنترل دولت افغانستان در کمتر از ۲ ماه گذشته
- سیطره طالبان بر ۱۸ منطقه استراتژیک و تلاش برای تداوم جنگ فرسایشی
- فقر گسترده در میان مردم افغانستان که تغییری در زندگی خود در ۲۰ سال گذشته ندیده‎اند.
- توقف مذاکرات بین الافغانی
- تقویت موضع طالبان در پی مذاکرات آمریکا

 

نبود برنامه امنیتی معتبر برای دوره پس از خروج نظامیان غربی از افغانستان، چشم انداز صلح و امنیت در این کشور را کاملا نابود کرده است.

 

براساس قاعده‌ای کلی، حضور در جنگ دشوار است، اما ترک جنگ گاهی از آن دشوارتر است.

 

این دشواری سبب می‌شود تا تلاش نیرو‌های امنیتی و دفاعی افغانستان، امنیت را محقق نکند و تنها به مقابله با طالبان پس از آغاز درگیری محدود شود.