نگاهی به عملکرد دیوان عالی کشور طی یک سال اخیر/ افزایش بیش از ۶ هزار فقره‌ای پرونده‌های مختومه‌ای نسبت به پرونده‌های ورودی
- هفته قوه قضاییه فرصت مغتنمی است تا به برخی دستاوردهای بخش‌های مختلف دستگاه قضا طی یک سال اخیر بپردازیم. در این گزارش به موضوع دستاوردهای دیوان عالی کشور اشاره می‌کنیم.
به روز شدن آراء وحدت رویه در دیوان عالی کشور
اقدامات و آرای صادره از جانب دیوان عالی کشور در دوره تحول قضایی، چشمگیر بوده است. طبق گفته حجت‌الاسلام‌والمسلمین مرتضوی‌مقدم رئیس دیوان عالی کشور، طی دو سال اخیر صدور آراء وحدت رویه در دیوان به روز شده و آراء معارض به صورت فوق‌العاده در هیأت عمومی دیوان مطرح و سریعاً تعیین تکلیف می شوند.
رشد ۶۰ درصدی عملکرد دیوان عالی کشور در دوره تحول قضایی
غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضاییه، در جریان نشست خبری خود به ارائه آماری از عملکرد دیوان عالی کشور در سال ۹۹ پرداخت و گفت: در سال گذشته، قریب به ۹۴ هزار پرونده در دیوان عالی کشور رسیدگی شده است که این رقم به نسبت سال ۹۸ رشد ۳۳ درصدی و نسبت به سال ۹۷، رشد ۶۰ درصدی داشته است؛ البته این در حالی است که در سال‌های اخیر نه تنها شعب دیوان عالی کشور را افزایش نداده‌ایم بلکه تعدادی از شعب فعال دیوان به شعب غیرفعال مبدل شده؛ اما قضات دیوان عالی کشور که در زمره عالیرتبه‌ترین قضات هستند و به اقتضای جایگاه، از قضات مسن کشور به حساب می‌آیند کاری جهادی کردند و توانسته‌اند عملکرد بسیار متمایزی نسبت به سال‌های قبل از خود ارائه دهند.
صدور ۸۴ رأی در دیوان عالی کشور در سال گذشته
اسماعیلی با بیان اینکه افزایش جلسات هیات عمومی دیوان عالی کشور و صدور آرای وحدت رویه نیز علیرغم وضعیت کرونایی رشد چشمگیری داشته است، بیان داشت: در سال ۹۷، بالغ بر ۸ رأی هیات عمومی، در سال ۹۸ چهارده رأی و در سال ۹۹، ۲۱ رأی وحدت رویه هیات عمومی دیوان عالی کشور صادر شده است. البته هیات عمومی دیوان عالی علاوه بر رای وحدت رویه، آرای اصراری، کیفری و حقوقی هم صادر می‌کند که مجموعه این آرا در سال ۹۹، بالغ بر ۸۴ رأی و در سال ۹۸، بالغ بر ۶۱ رأی بوده است.
بازرسی‌ها و نظارت‌های میدانی دیوان عالی کشور
ناگفته نماند که بازرسی‌ها و نظارت‌های میدانی دیوان عالی کشور از واحد‌های قضایی استانی و اعزام هیات‌ها به دورترین نقاط کشور - حتی دادگاه‌های بخش در استان‌های محروم - و نظارت بر عمکرد دادگاه‌ها، در زمره عملکرد دیوان عالی در سال ۱۳۹۹ قرار دارد که این رویه در سال جاری نیز ادامه دارد و استان استان چهارمحال و بختیاری آخرین مقصد سفرهای استانی حجت‌الاسلام‌والمسلمین مرتضوی مقدم رئیس دیوان عالی کشور و هیئت نظارت و بازرسی این دیوان بوده است.
نوع پرونده‌هایی که به دیوان عالی کشور ارجاع می‌شود
غلامرضا انصاری معاون نظارت و بازرسی دیوان عالی کشور در گفت‌وگو با میزان به بیان نوع و میزان پرونده‌های ارجاعی به این دیوان پرداخت و گفت: نوع پرونده‌هایی که به دیوان عالی کشور ارجاع می‌گردد عبارت است از پرونده‌هایی که وفق مقررات فرجام پذیرند همچنین درخواست‌های اعاده دادرسی در خصوص آراء قطعی کیفری مستند به ماده ۴۷۴ قانون آیین دادرسی کیفری و ماده ۴۷۷ قانون مذکور دیگر پرونده‌هایی که به دیوان عالی کشور ارجاع می‌گردد پرونده‌هایی است که در راستای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی بین شعب دادگاه‌ها حاصل می‌گردد و همچنین پرونده‌هایی که مستند به ماده ۵۱۰ قانون آیین دادرسی کیفری جهت تجمیع احکام دادگاه‌ها به دیوان ارسال می‌گردد.
افزایش بیش از ۶ هزار فقره‌ای پرونده‌های مختومه‌ای نسبت به پرونده‌های ورودی در دیوان عالی
بنا به گفته انصاری، در سال گذشته کل پرونده‌های ارجاعی به دیوان اعم از فرجامی و اعاده دادرسی و پرونده‌های تعیین صلاحیت و تجمیع احکام که در سوال قبل توضیح دادم تعداد ۸۳۱۱۹ فقره پرونده بوده و در همین مدت یعنی دوازده ماه سال ۱۳۹۹ تعداد ۸۹۲۴۶ فقره پرونده در شعب دیوان رسیدگی و منتهی به صدور رای گردیده است پس می‌توان گفت در سال گذشته میزان مختومه در شعب به تعداد ۶۱۲۷ فقره پرونده بیشتر از ورودی پرونده‌ها بوده است یعنی علاوه بر رسیدگی به پرونده‌های وارده تعداد ۶۱۲۷ فقره پرونده از موجودی و مانده پرونده‌های دیوان عالی کشور کسر گردیده است.
تفکیک نوع پرونده‌های ورودی به دیوان عالی کشور
طبق گفته معاون نظارت و بازرسی دیوان عالی کشور از کل پرونده‌های مختومه سال گذشته (تعداد ۸۹۲۴۶ فقره پرونده) تعداد ۳۷۵۹۹ فقره پرونده‌های فرجامی بوده، تعداد ۵۳۵۶ فقره پرونده درخواست‌های اعاده دادرسی ناظر به ماده ۴۷۷ قانون و تعداد ۱۹۷۳۴ فقره پرونده ناظر به ماده ۴۷۴ قانون آیین دادرسی کیفری بوده همچنین تعداد ۲۳۳۷۰ فقره پرونده مربوط به تعیین صلاحیت و تعداد ۳۱۸۷ فقره پرونده تجمیع احکام بوده است.