آخرین خبرها از روند رو به کاهش قیمت کاغذ/برقراری تعرفه‌های فرهنگی برای ناشران
- بازار کاغذ در طی سه ماه اخیر اگرچه در سکون قرار داشت، اما افزایش قیمت آن در طی دو سال اخیر صنعت نشر را با چالش‌ها و گسل‌های بسیاری همراه کرد به نحوی که بسیاری از فعالان عرصه نشر معتقد بودند این رکود ناشران ضعیف را برای همیشه از چرخه فعالیت کنار گذاشته است.
تصمیمات اخیر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر حل مشکل کاغذ در سال جاری آخرین تصمیماتی است که از سوی مسئولان فرهنگی مطرح شده این تصمیمات پیرو برقراری تعرفه‌های فرهنگی برای دفاتر نشر و کتابفروشیهای کشور در امور مربوط به تعرفه های آب، برق، گاز، خدمات پستی و همچنین صدور پروانه ساختمان است، بنا بر تاکید مسئولان فرهنگی این اقدام پس از سال‌ها گفت‌وگو و پیگیری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در هیات دولت به تصویب رسیده تا در آخرین روز‌های دولت دوزادهم جان دوباره‌ای به رگ‌های خشک صنعت نشر ببخشد.
اما آخرین خبرها از بازار کاغذ نشان می‌دهد قیمت کاغذ در بازار آزاد بر اساس هر بند کاغذ تحریر ۷۰ در ۱۰۰ با گرماژ ۷۰ گرم بندی ۵۷۰ هزار تومان مبادله می‌شود، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت‌ها در طی این روز‌ها کاهش ملایمی را در پیش گرفته اگرچه این کاهش بسیار محدود و ناچیز است، اما می‌تواند بر روند تصمیم گیری‌های مسئولان فرهنگی در مورد قیمت کاغذ در بازار تاثیر داشته باشد، در عین حال بررسی‌ها نشان می‌دهد کاهش قیمت کاغذ تحریر در بازار تنها به برند چینی اختصاص ندارد، بلکه در برند اندونزی نیز قیمت‌ها تا ۷۵۰ هزار تومان برای هر بند کاغذ ۷۰ در ۱۰۰ با گرماژ ۸۰ گرم پایین آمده است.
نکته قابل تامل این است که کاهش قیمت‌ها در بازار تنها مختص کاغذ تحریر بوده و کاغذ روزنامه نیز با افزایش قیمت روبرو بوده لذا هر کیلو کاغذ روزنامه بین ۱۸ هزار و ۵۰۰ تا ۲۲ هزار تومان داد و ستد شده است.
***ضرورت وجود کاغذ دولتی
این تحولات در حالی شکل گرفته است که هومان حسن‌پور رئیس اتحادیه ناشران در گفت‌وگو با میزان گفت: برای ناشران مهمترین اصل در حال حاضر دسترسی به کاغذ یارانه‌ای است، اگر مسئولان فرهنگی نتوانند وضعیت کاغذ را مشخص کنند، نشر وضعیتی مبهم پیدا می‌کند چرا که با کاغذ بندی ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومانی نمی‌توان کتاب چاپ کرد.
حسن پور تصریح کرد: اقتصاد نشر و قیمت کتاب اجازه خرید کاغذ از بازار آزاد را به ناشران نمی‌دهد و ناشران در ماه‌های گذشته ترجیح داده‌اند، منتظر تصمیم گیری دولت در خصوص کاغذ یارانه‌ای باشند.
***حضور واسطه‌ها در بازار کاغذ
حمید خلیلی مدیر مسئول انتشارات شهید کاظمی در گفت‌وگو با در مورد قیمت کاغذ گفت: نوسانات قیمت کاغذ و اتفاقات حوزه نشر به ضرر ناشران تمام می‌شود. پیگری پیرامون چرایی افزایش قیمت کاغذ در بازار آزاد وجود ندارد و گویی مسئولان امر اهمیتی برای علل افزایش قیمت کتاب و کاغذ قائل نیستند همین عدم وجود دغدغه است که دست واسطه‌ها را باز گذاشته و زمینه افزایش قیمت را فراهم کرده از سوی دیگر نظارتی بر قیمت کاغذ در بازار وجود ندارد و دست‌های پنهان به افزایش قیمت کاغذ در باز می‌پردازد.
*** تسهیلات تحفه برای ناشران
اما علیرضا اسماعیلی مشاور اجرایی معاونت امور فرهنگی در سخنان خود تاکید کرده بود برخی پیشنهاد‌ها در خصوص ارائه تسهیلات تحفه به ناشران در پی شرایط کرونا در نظر گرفته شده و مبالغ تصویب شده برای ناشران بین ۵۰ تا ۲۵۰ میلیون تومان خواهد بود که رقم این تسهیلات پس از بررسی پروندهها و درخواست ناشران در کمیته ای متشکل از اعضای صنف نشر و معاونت فرهنگی برای ناشران مقرر شد.
وی تاکید کرد: از این رو تسهیلات برای هیچ ناشری فراتر از این سقف در نظر گرفته نشد در عین حال تسهیلات بر اساس ملاکهای مشخص مانند میزان تولید کتاب و یا کیفیت آثار تولیدی در کمیته ای متشکل از نمایندگان صنف و معاونت امور فرهنگی تعیین شده است.
*** خروج کاغذ از ارز یارانه‌ای
پیش از این محسن جوادی معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز اعلام کرده بود: پیگیری‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای اختصاص ارز سال ۹۹ کاغذ از دولت تاکنون به دلیل اعلام خروج کاغذ از ارز یارانه‌ای از سوی دولت امکان‌پذیر نبوده است و از همین رو دولت نتوانست به تعهد خود مبنی بر اختصاص ارز به کاغذ عمل کند.
*این تحولات در حالی رخ می‌دهد که بازار کاغذ همچنان دست خوش نوسانات است و افزایش قیمت کاغذ ادامه فعالیت برای ناشران را سخت و دشوار کرده است و بعد از مدتی سکون تنها درصد مختصری روند نزولی به خود می‌گیرد و در نهایت بار دیگر پله‌های افزایش قیمت را یکی پس از دیگری طی می‌کند.
از سوی دیگر ناشران فعالیت‌های خود را محدود کرده اند به حدی که از ابتدای امسال تعداد کمی کتاب آن هم از چند ناشر انگشت شمار منتشر شده که بیشتر این کتاب‌های چاپ‌های دوم و سوم بوده اند و کتاب‌های چاپ اولی در حد انگشت شمار منتشر شده؛ ادامه این روند در کنار کاهش شدید سرانه مطالعه در آینده نچندان دور آسیب‌های فرهنگی را به دنبال دارد.