راه و رسم نگهداری از گل بنجامین

- روزنامه جام جم نوشت: بنجامین گلی آپارتمانی و زیباست. برگ‌هایش چرمی و ریز است. هم نوع سبز دارد هم ابلق. بومی مناطق گرمسیر آسیا، آمریکا و آفریقا و اهل خانواده انجیر و یکی از فیکوس‌هاست. در بعضی کشور‌ها نماد مذهبی است، چون معتقدند بودا در سایه آن به روشنگری رسید. از دسته گیاهان تصفیه‌کننده هوا هم هست. وقتی آن را می‌خرید پربرگ و شاداب است، ولی بعد از مدتی برگ‌هایش می‌ریزد؛ چراکه نگهداری آن برای تازه‌کار‌ها بسیار مشکل است. به تنش‌های محیطی خیلی حساس است و با تغییر وضعیت جزیی برگ‌هایش می‌ریزد. درباره ویژگی‌های فیکوس بنجامین (ficusbenjamina) یا بنجامین حرف می‌زنیم. در واقع در گزارش امروز می‌خواهیم به شرایط مناسب رشد این گل بپردازیم تا دوستداران آن راحت‌تر بتوانند از ریزش برگ‌هایش جلوگیری کنند.

نا امیدم نکن

بسیاری از افراد وقتی بنجامین را می‌خرند ذوق پر برگ‌وباری‌اش را دارند، اما کمی بعد از آن ناامید می‌شوند، چون برگ‌هایش می‌ریزد. این گل در شرایط سرد مستعد ریزش برگ بوده و دوست ندارد جابه‌جا شود. بنجامین همچنین در برابر کنه‌ها، مگس‌های سفید و شته‌ها آسیب‌پذیر است. این گل به عنوان گیاهی گرمسیری کاملا به نور، گرما و رطوبت نیاز دارد تا بتواند در بهترین حالت رشد باشد.

نکته جالب این که تولیدکنندگان بونسای به آن علاقه‌مند شده‌اند و آن‌را به‌صورت بونسای درآورده‌اند و با گیس‌باف‌کردن تنه‌اش شکل زیبایی به آن داده‌اند.

یک مشکل رایج در بنجامین این است که با ازدست‌دادن برگ‌های خود به استرس‌های محیطی پاسخ می‌دهد. استرس می‌تواند در اثر موارد زیادی ازجمله کم و زیادشدن آبیاری، نور کم، رطوبت کم، تغییر دما یا آفات ایجاد شود.

نور: این گل به نور زیادی نیاز دارد، اما نه نور مستقیم و شدید آفتاب. نور تابستان برای آن‌ها باید فیلتر شده باشد یا گلدان را از کنار شیشه جابه‌جا کنید. آن‌ها علاقه‌مندند در تابستان بیرون نگهداری شوند، اما به شرطی که در معرض تابش مستقیم آفتاب قرار نگیرند. نور مستقیم و شدید باعث سوختگی برگ‌ها و از بین رفتن آن‌ها می‌شود.

خاک: فیکوس به خاک خوب و حاصلخیز زراعی نیاز دارد. خاک گلدان باید خاک مقوی‌ای باشد که مواد مغذی مورد نیاز گیاه را تأمین کند. کمپوست یکی از خاک‌های مناسب برای آن است.

نکته: از خاک گل رز یا آزالیا برای آن استفاده نکنید، چون خاک این گل‌ها اسیدی است.

آب: بهتر است آب آبیاری این گیاه فاقد املاح باشد و سرد نباشد. استفاده از آب ولرم برای گیاه مطلوب‌تر است. نکته بسیار مهم آبیاری یکنواخت آن است. کم‌وزیاد کردن میزان آب یا تغییر فاصله آبیاری به آن تنش وارد می‌کند، اما به‌طور منطقی در تابستان آب بیشتر و در زمستان آب کمتری می‌خواهد. یادتان باشد اگر هوای خانه‌تان خشک است با اسپری‌کردن آب، رطوبت محیط را تأمین کنید و اجازه ندهید ریشه خشک شود و قبل از آبیاری حتما رطوبت خاک را بررسی کنید. بررسی رطوبت خاک هم چشمی نیست. با انگشت یا به وسیله یک تکه چوب این کار را انجام دهید.

دما: بنجامین نمی‌تواند درجه حرارت کم را تحمل کند. دمای بیش از ۱۵درجه سانتیگراد را همیشه حفظ کنید. این گل در دمای بالاتر از ۲۱درجه سانتیگراد عملکرد بهتری خواهد داشت. پس حداقل دما در زمستان ۱۵ و حداکثر دما در تابستان ۲۴درجه باشد، اما اگر در محیط‌های گرم آبیاری روزانه انجام شود تا ۳۰درجه را هم می‌تواند تحمل کند. نفوذ هوای سرد از پنجره‌ها، در‌ها یا واحد‌های تهویه هوا به آن آسیب می‌رساند بهتر است آن را از این نقاط دور نگه‌دارید.

نکته: این گل به جابه‌جایی بیشتر از سرما حساس است.

رطوبت: درست است که گل بنجامین به دلیل برگ‌های چرمی و نسبتا ضخیمش به خشکی هوا مقاوم است، ولی این گل تاحدودی محیط مرطوب را دوست دارد. پس برگ‌هایش را به‌طور مرتب غبارپاشی کنید تا گل همیشه شاداب و سرحال بماند. همچنین در زیر گلدان یک زیرگلدانی قرار دهید، داخل آن سنگریزه بریزید و آن را پر از آب کنید تا محیط اطراف گل مرطوب بماند.

نکته: غبارپاشی روزانه دوبار در صبح و عصر از ریزش برگ‌ها جلوگیری می‌کند، اما حواس‌تان باشد اگر روی برگ‌ها نقاط قهوه‌ای ایجاد شد غبار پاشی را متوقف کنید.

نکته: غبارپاشی برای تمیزشدن برگ‌ها کافی است و به هیچ‌وجه از مواد براق‌کننده شیمیایی برای این کار استفاده نکنید.

کود: در ابتدای فصل رشد در بهار می‌توانید تغذیه این گل را شروع کنید. هر دو هفته یک‌بار کود‌های شیمیایی را طبق دستور مندرج روی بسته در آب حل کنید و پای گل بریزید.

تعویض گلدان: تا وقتی گیاه جوان است و سرعت رشد آن بالاست نیاز به تعویض هر سال گلدان دارد. اگر گلدان به حداکثر اندازه خود رسید خاک رویی را با خاک نو تعویض کرده و حتما از خاک باکیفیت بالا استفاده کنید.

هرس:گل بنجامین خود را هرس کنید تا شکل آن حفظ شود. هرس باید در زمستان انجام شود که گیاه رشد فعالی ندارد. برای هرس دستکش بپوشید و از یک قیچی تیز استفاده کنید. هرس را درست قبل از یک گره انجام دهید تا جوانه جدید از بالای آن گره رشد کند.

تکثیر: بهترین زمان برای قلمه‌گیری فیکوس اواخر بهار است. در این زمان ساقه‌های چوبی تازه تولیدشده کمی سفت و به‌اصطلاح نیمه‌سبز می‌شوند به‌طوری که قطر آن‌ها به اندازه یک مداد باشد. قلمه باید حتما یک برگ هم داشته باشد. موقع قلمه‌گیری، ساقه را اریب برش بزنید و در یک ظرف دارای پرلایت یا ماسه بکارید و آن را آب بدهید. استفاده از هورمون ریشه‌زایی باعث ریشه‌دهی سریع‌تر آن خواهد شد. وقتی قلمه‌ها سفت و چوبی شوند این روش دیگر جوابگو نیست و باید از روش خوابانیدن هوایی استفاده کرد. در این روش در بهار با چاقو یک زخم روی ساقه ایجاد کنید و دور آن را با خزه مرطوب ببندید و روی آن را با نایلون بپوشانید. تا یک ماه روزانه این خزه را مرطوب کنید تا از آن قسمت ریشه بزند. بعد از ریشه قلمه را از پایین نقطه زخمی ببرید و در ماسه یا پرلایت بکارید.

نکته: بنجامین‌هایی را که بخش عمده‌ای از پایین ساقه آن‌ها لخت و بی‌برگ است نخرید و موقع جابه‌جایی گلدان از فروشگاه تا منزل، گلدان را در معرض هوای سرد یا باد قرار ندهید. این مساله مانند ایجاد تنش بوده و باعث ریزش برگ‌های گل می‌شود.

مشکلات پیش‌روی بنجامین

برگ‌ها زرد می‌شوند: بنجامین به کم و زیادشدن آبیاری حساس است. عامل مهم ریزش برگ در این گل آبیاری بیش‌ازحد است. به محض مشاهده زردی و ریزش فاصله بین دو آبیاری را زیاد کنید. بسیار دقت کنید گلدان دارای زهکش باشد، چون باتلاقی‌شدن خاک گلدان هم دلیلی مهم برای ریزش برگ گل است.

ریزش برگ‌های سالم و سبز: هر وقت چنین مشکلی برای گل پیش آمد شک نکنید این واکنش گیاه به کم‌نوری است. گلدان را به جای نورگیرتری ببرید.

‌البته تشنگی هم می‌تواند دلیل رخ‌دادن این اتفاق باشد. پس گل را تشنه نگذارید و آبیاری آن‌را تنظیم کنید. همان‌طور که اشاره شد با انگشت یا به وسیله یک تکه چوب این کار را انجام دهید. اگر به اندازه یک بند انگشت خاک خیس بود یعنی آب نمی‌خواهد وگرنه آن را آبیاری کنید.

بعضی مواقع سردشدن ناگهانی هوای اتاق و آبیاری با آب سرد دلیل ریزش برگ سبز است. راهکار هم که مشخص است یا دمای اتاق را تنظیم یا آن را جابه‌جا کنید. آب آبیاری هم بهتر است آب شیر باشد به‌خصوص در زمستان حواس‌تان باشد آب آبیاری سرد نباشد.

برگ‌ها سیاه می‌شوند: این اتفاق معمولا در فصل سرد می‌افتد. در چنین مواقعی گل دارد هشدار می‌دهد سردش است به همین دلیل باید گل را از شیشه سرد پنجره دور کنید.

برگ‌های خشک و شکننده: این نشانه گرم و خشک‌بودن هوای محیط نگهداری گل است. راه برون‌رفت از آن هم آبیاری بیشتر و غبارپاشی روزانه است. در فصول گرم روزی دو بار غبارپاشی انجام دهید.

برگ‌های جدید و کوچک: در درجه‌اول ریشه‌های گل را بررسی کنید. ممکن است جای گل تنگ باشد و نیاز به تعویض گلدان داشته باشد. یک نشانه برای تعویض گلدان آمدن ریشه‌ها به سطح خاک است؛ البته همزمان با رشد سطحی ریشه‌ها نوک برگ‌ها هم سوخته و قهوه‌ای می‌شود.

علاوه براین ممکن است گل دچار کمبود موادغذایی شده و به کود نیاز داشته باشد. کوددهی هر دو هفته یک‌بار مشکل را برطرف می‌کند.