عصیانگری جرم علیه اجتماع

- پدیدار آسیب‌های اجتماعی و مابه ازا‌های واقعی اش در عرصه عمومی که در عریان‌ترین صورت در قالب فقر، اعتیاد، طلاق و انواع خشونت‌ها و بزه کاری‌ها نمایان می‌شود خود می‌تواند شاخص راهگشایی باشد که مانند دماسنجی دقیق وضع سلامت جامعه را اندازه گیری می‌کند.

در شرح آنچه از معبر سنجش فعل و انفعالات درونی فضا‌های زندگی جمعی بر بالا رفتن روند شیوع معضلات جامعه رفته و می‌رود به کرات مساله عدم توزیع عادلانه خدمات اجتماعی پیش کشیده شده است. بر این اساس در گرفتن موج پر شتاب افزایش جمعیت ساکن در محیط‌های شهری، برهم خوردن توازن ناحیه‌های مختلف یک شهر و از هم گسیختگی نظم اجتماعی را در پی خواهد آورد. از این حیث رشد فضایی آکنده از نابرخورداری و فروبستگی که ماحصل وجود فقر و محرومیت است با برون داده‌هایی که خود را در صورت انواع جرایم و نابهنجاری‌ها نشان می‌دهد به مثابه عصیانی علیه ناکارکردی‌های اجتماع عمل می‌کند.

این میان، اما از دیدی فراگیرتر می‌توان بر توسعه نابرابر سرزمینی به عنوان گرانیگاه اصلی تشنج‌های اجتماعی در جامعه ایرانی انگشت تاکید گذاشت. در فضای نامتوازن ناشی از این نابرابری، شهروند بی بهره مانده از مزیت‌های کمیاب برای بهینه کردن وضع زیستی اش ناچار از حومه‌های جامعه راهی کانون‌های اصلی زندگی شهری می‌شود، اما آنچه در محیط جدید در انتظار اوست چیزی جز مشکل مسکن، اشتغال و هزینه‌های کمرشکن نخواهد بود. از همین رو برای چنین شهروندانی که از حومه نشینی و برکنار ماندن از مواهب زیست شهری به تنگ آمده بودند، آمدن به محیط‌های بزرگ شهری حاصلی جز حاشیه نشینی دوباره در بر نداشته است. از چنین چشم اندازی ابتلائات شهری در تهران را می‌توان به خوبی به نظاره نشست. چون آنچه برای این کلانشهر در ظاهر کلاف پیچیده‌ای بازنمایانده شده وجود گروه‌های پرشماری است که با آمدن و اقامت گزیدنشان در این محیط پر ازدحام، مرز حاشیه‌های شهری پایتخت را به نقطه اضطرار فرا برده اند.

بی تعادل ماندن تهران در اثر این مهاجرت‌های بی رویه از نقطه نظر جرم خیز بودن هم حالت نامتجانسی به نقاط مختلف پایتخت داده است. علیرضا ناصری نژاد جانشین پلیس پیشگیری تهران، اما در پاسخ به میزان قائل به وجود نسبتی مستقیم میان شمار جمعیت در یک منطقه با حجم بروز جرایم در آنجا می‌شود: توزیع فراوانی نیرو، امکانات و تجهیزات در مناطق مختلف تهران یکسان است. یعنی بر اساس جغرافیای جرم که پلیس تعریف می‌کند این توزیع اتفاق می‌افتد. ولی یکی از موثرترین عوامل در این زمینه مساله فراوانی جمعیت است. یعنی هرچه جمعیت در منطقه‌ای متراکم‌تر باشد بدیهی است که جرم هم در آن منطقه افزایش پیدا خواهد کرد.