بنا‌هایی که جزو نفایس ملی باشند به بخش خصوصی واگذار نمی‌شوند

مرتضی ادیب زاده معاون میراث فرهنگی استان تهران درخصوص اهدافی که در واگذاری و تغییر کاربری بنا‌های تاریخی دنبال می‌شود به میزان گفت: آن بنا‌هایی که قبلا از طرف میراث فرهنگی استان تهران در اختیار صندوق حفظ و احیا قرار داده شده را آن‌ها به بخش خصوصی واگذار می‌کنند. بخش خصوصی هم موظف است تا این بنا‌ها را مورد مرمت قرار دهد و مسوولیت حفاظت این بنا‌ها را در مدتی که مورد بهره برداری قرار می‌گیرند را بر عهده می‌گیرد. از این جهت باید کاربری در شان اثر را برای یک بنای تاریخی تعریف کنند و طبق آن کاربری مجوز‌های لازم را دریافت کنند.

وی در پاسخ به اینکه آیا نداشتن امکان مالی کافی عامل واگذاری این بنا‌ها از سوی میراث فرهنگی می‌شود گفت: خیر. چون در سال‌های گذشته هم خود میراث فرهنگی بسیاری از این بنا‌ها را مرمت کرده است. اما از آنجایی که بعضی از این بنا‌ها استفاده اداری برای ادارات کل ندارند در دوره‌ای به صندوق واگذار شده اند و صندوق هم آن‌ها را به بخش خصوصی واگذار کرده است. اما آن دسته از بنا‌هایی که جزو نفایس ملی باشند به بخش خصوصی واگذار نمی‌شوند و تغییر کاربری داده نمی‌شوند.

معاون میراث فرهنگی استان تهران درباره اینکه آیا واگذاری بنا‌ها باعث سلب مسوولیت میراث فرهنگی در قبال آسیب دیدگی احتمالی این بنا‌ها نمی‌شود گفت: خیر؛ اینگونه نیست. ما باید اول ببینیم مالکیت این بنا‌ها با چه شخص یا نهادی است. قانونگذار مشخص کرده که شرح وظایف مربوط به این بنا‌ها باید به چه صورتی باشد. از این رو دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های داخلی وزارت میراث فرهنگی را هم باید در نظر گرفت که روی چنین مسایلی نظارت دارد. این دستورالعمل‌ها به نوعی تکلیف را مشخص می‌کنند.

 

وی افزود: ما بر روی پروژه‌های مرمتی آن دسته از بنا‌هایی که مالک خصوصی دارند  مربوط به آن‌ها نظارت می‌کنیم و اگر بنایی ثبتی باشد و مالک در آن اشتغال نیز ایجاد کند، کمک‌های سالانه‌ای را هم بابت حفظ و نگهداری بنا به مالک عرضه می‌کنیم. اگر هم آسیبی به بنا برسد تذکر‌های لازم به آن‌ها داده خواهد شد و در نهایت هم اگر دخل و تصرفی در بنا اتفاق بیفتد اقدامات حقوقی لازم را انجام خواهیم داد. اما آن دسته از بنا‌های تاریخی که ثبت ملی نشده باشند یعنی بنا‌هایی که واجد ارزش تاریخی هستند و در اختیار بخش خصوصی قرار دارند باز هم ما مشاوره‌های حفاظتی و مرمتی لازم را به مالکان آن‌ها ارائه می‌کنیم. اما ممکن است مالکان این بنا‌ها در نگهداری بنا کوتاهی کنند. همچنانکه بعضا هم دیده شده که چنین اتفاقاتی پیش آمده است.

 

تعاملات حوزه میراث فرهنگی باید شکل واقعی خود را حفظ کند

ادیب زاده درباره اینکه اگر بنای تاریخی ثبت ملی نشده‌ای آسیب ببیند میراث فرهنگی ورود پیدا می‌کند یا مسوولیت نمی‌پذیرد گفت: قانون به طور مشخص بنا‌های ثبتی را خطاب قرار می‌دهد. یعنی وقتی یک بنای تاریخی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت می‌رسد زیر چتر حمایتی قانون قرار می‌گیرد. در این صورت مالک بنا چه بخش خصوصی باشد یا بخش دولتی و نیمه دولتی موظف خواهد بود که از بنا حفاظت کند و آسیب‌های بنا را جبران کند. 

معاون میراث فرهنگی تهران درباره بنا‌هایی که در شرف ثبت ملی شدن بوده اند، اما در زمانی که هنوز فرایند ثبت انجام نشده مورد آسیب واقع شده اند گفت: بناهایی که در شرف ثبت هستند طی ابلاغیه ای مراتب ثبت بنا به مالک و همچنین به شهرداری طی نامه ای اعلام می شود و ممنوعیت هرگونه تخریب و نوسازی در آن بنا اطلاع داده می شود. گاه پیش می آید که بنایی در این مرحله آسیب ببیند که در این موارد با هماهنگی یگان حفاظت میراث فرهنگی و واحد حقوقی اقدامات لازم انجام خواهد شد.

وی در ادامه افزود: ساخت و ساز در حریم بنا‌های تاریخی نیز تابع ضوابطی است. ما در محدوده بنا‌های تاریخی دستورالعملی را داریم که ضابطه عمومی حریم است و شامل بنا‌های ثبت شده در فهرست آثار ملی می‌شود. این ضابطه عمومی حریم مشخص می‌کند که تا چه فاصله‌ای چه تعداد پلاک به چه به چه ارتفاعی می توانند ساخته شوند. 

 

وی ادامه داد: اثر ثبتی شهری می‌تواند به صورت تک بنا باشد یا به صورت مجموعه‌ای از بناها، میدانگاه یا یا گذر و جداره واجد ارزش باشد. هر کدام از این‌ها یک حریم اختصاصی دارند و در دستورالعمل مربوط به حریم اختصاصی نحوه ساخت و ساز، فعالیت‌های عمرانی و هرگونه طرح توسعه ای، محدودیت‌ها و ضوابطی در آن مشخص شده و به تصویب رسیده است. این دستورالعمل های اختصاصی ابلاغ شده و شهرداران مناطق مختلف هم اهتمام لازم و پایبندی را در روند صدور مجوزها و اخذ استعلام درباره این ضوابط را داشته اند.