کشتار دام‌های مولد چه آسیبی به تولید کشور می‌زند؟

_ آنا نوشت: افزایش کشتار دام‌های مولد طی ماه‌های اخیر خود به تهدیدی برای تامین امنیت غذایی کشور تبدیل شده است. ضربه‌ای که کشتار دام‌ها مولد به اقتصاد کشور و چرخه تولید وارد می‌کند غیرقابل جبران بوده و صنعت دامپروری را با چالش جدی مواجه خواهد کرد.

 

هزینه‌های تولید، فشار ناشی از خشکسالی، تامین خوراک دام و تورم موجود در بازار از جمله عواملی است که منجر به راهی کردن دام‌های مولد به کشتارگاه شده است. این عوامل موجب نابرابری دخل و خرج دامداران شده، در نتیجه عمده دامداران توان تامین هزینه نگهداری از دام مولد خود اعم از گاو شیری و میش را نداشته از این‌رو قید دام‌ها را زده و آن‌ها را راهی کشتارگاه می‌کنند.

 

کارشناسان معتقدند که همان اهمیت دام، نهاده‌های دامی و محصولات پروتئینی با دو محصول برنج و گندم برابری می‌کند. افزایش تولید در بخش گوشت قرمز، تخم مرغ، گوشت مرغ و سایر محصولات دامی در گرو حمایت از دامداران و حفظ دارایی دام و طیور در کشور است. علاوه بر مشکلات موجود در تامین نهاده‌های دامی، خشکسالی هم زخمی کاری بر پیکر صنعت پرورش دام سنگین و سبک وارد کرده است.

 

گرانی نهاده‌های دامی، کافی نبودن میزان تولید داخلی آن برای تامین نیاز، کمبود نهاده‌های دامی وارداتی و دیگر عوامل مشابه ظرف سال‌های اخیر در حالی گریبان دامداری و دامپروری را گرفته که تداوم و تشدید پدیده خشکسالی و کاهش حجم علوفه مراتع در سال جاری نیز مزید بر علت شده است. در کشتارگاه صنعتی مشهد در اردیبهشت امسال ۱۱.۶ درصد دام سبک کشتار شده را دام مولد و در بخش دام سنگین نیز ۴۴ درصد کشتار را گاو شیرده تشکیل داده است.

 

علیرضا عباسی نایب رئیس کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی، در خصوص کاهش میزان بارندگی و مشکلات عشایر در زمینه تامین علوفه مورد نیاز، می‌گوید میزان بارندگی در سطح کشور در مقایسه با سال گذشته حدود ۴۰ درصد کاهش پیدا کرده و این موضوع دامداران و عشایر را با توجه به وابستگی آن‌ها به مراتع تحت تاثیر قرار داده است.

 

وی با اشاره به اینکه نهاده‌های دامی وارداتی مانند ذرت، سویا و جو در اختیار بخش‌های خاصی مانند دامداری و مرغداری‌های صنعتی قرار می‌گیرد، می‌افزاید متاسفانه عشایر و روستائیان در میان دریافت کنندگان نهاده‌های دامی وارداتی دیده نشده‌اند.

 

نایب رئیس کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس با تاکید بر اینکه وزارت جهاد کشاورزی باید در سال جاری با توجه به ضعف پوشش مراتع، نهاده‌های دامی وارداتی را با قیمت مناسب در اختیار دامداران سنتی و عشایر قرار دهد تا از شرایط بحرانی عبور کنند، معتقد است دامداران به دلیل عدم توانایی در تامین نهاده مجبور به فروش دام‌های مولد شده‌اند که بخشی از آن توسط دلالان به صورت قاچاق از کشور خارج می‌شود. حذف و کشتار دام‌های مولد قابل جبران نیست و در آینده کشور را با مشکلات بسیار جدی مواجه می‌کند.

 

فرشید صراف رئیس اتحادیه گاوداران خراسان رضوی با اشاره به اینکه بهای تمام شده تولید شیر نسبت به سال گذشته هر روز افزایش پیدا می‌کند، می‌گوید کشتار دام مولد نیز در استان نسبت به سال گذشته به شدت افزایش پیدا کرده است که البته قبلا در این خصوص به مسئولان هشدار داده بودیم. متاسفانه کشتار دام مولد در فروردین امسال نسبت به فروردین پارسال حدود ۱۴۶ درصد افزایش داشته است، همچنین در بحث افزایش قیمت لبنیات با توجه به اینکه اول آبان‌ماه سال گذشته ستاد تنظیم بازار کشور قیمت خرید هر کیلو شیر را ۴۵ هزار ریال اعلام کرد، این مقدار با احتساب جوائز از جمله میزان چربی و حمل و نقل و... حدود ۵۲ هزار ریال می‌شود.

 

وی با اشاره به قطعی نبودن دلیل افزایش قیمت لبنیات می‌افزاید در این زمینه بحث افزایش ۴۰ درصدی دستمزد کارگر، افزایش قیمت حمل و نقل و ... مطرح است، چیزی که برای تولید کننده مهم است این است که آن میزان شیری که برای تولید محصولات استفاده می‌شود با همان قیمت مصوب قبل و حتی کمتر از آن است. در حال حاضر تولید کنندگان با این مشکل مواجه هستند که بهای تمام شده تولید شیر نسبت به سال گذشته هر روز افزایش پیدا می‌کند.

 

رئیس اتحادیه گاوداران خراسان رضوی می‌گوید برای مثال از بهار گذشته تا بهار امسال قیمت جو ۲۴۰ درصد، ذرت حدود ۶۵ درصد، سبوس گندم حدود ۹۵ درصد، سویا ۴۱ درصد، یونجه و کاه حدود ۱۲۰ درصد افزایش پیدا کرده است، دستمزد کارگری و هزینه‌های کارگری نیز به شدت افزایش بالا رفته است. همچنین در زمینه درمان و واکسن دام هزینه‌ها سه تا چهار برابر نسبت به چند سال گذشته و افزایش حدود ۲۵درصدی فقط در سال گذشته داشته است.

 

به گفته صراف زمانی که افزایش قیمت در هزینه‌های جانبی را داشته باشیم، دیگر تولید در این زمینه به صرفه نیست. از این اتفاق هم گاوداران و هم صنعت لبنیات ضربه خورده‌اند. اما تولید کننده اولیه، یعنی گاودار، خسارات بیشتری را متحمل می‌شود، چرا که قدرت نگهداری تولیداتی مانند گوشت و شیر خام را ندارد.

 

براین اساس حمایت‌های دولت برای جلوگیری از نابودی این صنعت مهم همچنان لنگ می‌زند، در این شرایط بحرانی صنعت دامپروری دولت به عنوان سیاست‌گذار باید با جدیت بیشتری وارد شده و مانع از ورشکستی صنایع تولیدی و کشتار دام‌ها شود. چراکه تنها خرید دام‌های مولد از تولیدکنندگان نمی‌تواند راه‌گشای این وضعیت باشد. تامین نهاده‌های دامی کافی به تولیدکنندگان و کوتاه کردن دست دلالان از بازار نهاده اقدامات اولیه‌ای است که می‌تواند موجب دلگرمی تولیدکنندگان برای حفظ دام‌های مولد خود شود.