مسوولان توجهی به الگو‌های تاریخی روستا‌ها ندارند

حمیده چوبک دانشیار پیشین پژوهشگاه میراث فرهنگی و مدیر پایگاه تاریخی الموت درباره وضع بافت روستا‌های تاریخی که هدف گردشگری هستند به میزان گفت: به نظر من در رابطه با روستا‌های تاریخی و ظرفیت‌هایی که برای گردشگری دارند بسیار بد عمل شده است. متاسفانه شاهدیم بنیاد مسکن با هدف اینکه الگویی را بر اساس گرایش به ساختن خانه امن ایجاد کند تمام الگو‌های روستا‌های تاریخی را از بین برده است. یکی از مشکلاتی که در این رابطه وجود دارد این است که مسوولان اصلا توجهی به الگو‌های تاریخی ندارند.

 

وی ادامه داد: متاسفانه بعضی از مردم هم وقتی یک پولی به جیبشان سرازیر می‌شود به این تصور می‌افتند که باید یک الگوی شهری در داخل روستاهایشان ایجاد کنند. یعنی هر وقت بنیاد مسکن مبلغی برای قشری که نیازمند مسکن هستند اختصاص می‌دهد یا مردمی که از ثروت کافی برخوردار هستند درصدد ساختن مسکنی در روستا برای خودشان بر می‌آیند که بیشتر هم برای اوقات فراغتشان خواهد بود کل بافت قدیمی روستا را از بین می‌برند.

 

مدیر پایگاه تاریخی الموت خاطرنشان کرد: مهمترین چیزی که بسیار هم مشکل است کد‌های ارتباطی شهر‌ها و روستا‌های ماست. مثلا در همین منطقه الموت که بنده خودم درگیرش هستم این مساله به خوبی قابل مشاهده است که تمام بافت روستا‌های تاریخی این منطقه در دامنه کوه ایجاد شده است. درواقع در هیچ کدام از روستا‌های این منطقه بالای قله‌ها و راس برآمدگی‌ها و توپوگرافی‌ها ساختمانی ساخته نشده است. بلکه در دامنه این ارتفاعات به صورت پلکانی ساختمان‌ها ساخته می‌شده است.

 

 

چوبک افزود: با این شیوه ساخت و ساز خط آسمان و طبیعت حفظ می‌شد و در هم ریختگی و آشفتگی آسمانی را نداشتند. درواقع این روستا‌ها در دل طبیعت فرو رفته بودند. آنچه باید در توصیف وضع این روستا‌های تاریخی گفت این است که یک شعور و دانش والایی در موضوع این خانه سازی‌ها و پلکانی بودن آن‌ها وجود داشته که طبیعت را حفظ کرده است. در چنان بافتی خانه‌ها حرکت و استحکام دارند و همدیگر را پوشش می‌دهند. با این شیوه حداقل استفاده از زمین و حداکثر بهره برداری اتفاق افتاده است.

 

وی گفت: ساختار این روستا‌های پلکانی به گونه‌ای است که پشت بام یک خانه به حیاط خانه بالایی تبدیل می‌شود. این‌ها همه بهترین نوع بهره وری است. اما الان شاهدیم این الگو‌هایی که از سنت، فرهنگ و دانش بومی مردم ما برگرفته شده بی توجهی عمومی روبرو هستند. ساکنان روستا‌های تاریخی ما متاسفانه برای حفظ بافت این روستا‌ها اهمیتی قائل نیستند. دستگاه‌های مسوول هم این نگاه را ندارند که باید الگوی قدیمی ساخت روستا‌ها باید حفظ شود.

چوبک در پاسخ به اینکه آیا نمی‌توان الگوی موفقی برای توسعه گردشگری روستا‌های تاریخی کشور سراغ گرفت گفت: طی سال‌های اخیر اتفاقات خوبی رخ داده است. در خیلی از جا‌ها می‌توان از روستا‌های تاریخی گوناگونی سراغ گرفت که ساماندهی شده اند. از این بابت می‌توان در نقاط مختلفی از کشور روستا‌هایی را مورد شناسایی قرار داد که توسط میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و با همراهی گروه‌های مردمی مورد مرمت و ساماندهی قرار گرفته اند. این نکته را نباید از یاد برد که بهترین روش در توسعه گردشگری روستا‌ها توجه ویژه به الگو‌های سنتی بافت روستا و حفاظت از اصالت منظری آن‌ها است که لازم است تا با تامین اعتبارات لازم و اجرای اقداماتی از این دست برای حفظ ساختار معماری بومی و سنتی روستا‌ها اقدام شود.