تجویز «گاز خنده» برای ۳۰۰ میلیون افسرده!

- روزنامه خراسان نوشت: افسردگی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی است که فرد مبتلا برای انجام کار‌های شخصی روزمره، فعالیت‌های اجتماعی و حرفه‌ای ناتوان می‌شود و درصورت نادیده گرفتن درمان، زندگی و روابط خانوادگی و اجتماعی او هم آسیب می‌بیند. براساس آمار‌های سازمان جهانی بهداشت بیش از ۳۰۰ میلیون نفر به افسردگی مبتلا هستند و سالانه حدود ۸۰۰ هزار نفر از این افراد خودکشی می‌کنند. از آن جا که مبتلایان زیادی به دارو‌های ضد افسردگی واکنش مثبتی نشان ندادند، محققان در سال‌های اخیر نیاز به درمان‌های جایگزین را احساس کردند.

نحوه انجام این پژوهش

بنابراین به تازگی طی آزمایش‌های بالینی در دانشگاه شیکاگو روی ۲۴ داوطلب، پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که دوز کمی از گاز نیتروز اکسید یا گاز خنده نشانه‌های افسردگی را در بیماران مقاوم در برابر دارو‌های فعلی از بین می‌برد و تاثیر مثبت استفاده از این گاز برای چندین هفته دوام دارد، ضمن این که عوارض جانبی کمی هم نشان می‌دهد. درصد بالایی از افراد مبتلا به افسردگی در این مطالعه پس از دریافت تک دوز گاز خنده، نشانه‌های بهبودی از خود نشان دادند. گاز خنده در برخی مبتلایان منجر به عوارض جدی مثل حالت تهوع شدید بود که با کاهش غلظت گاز از ۵۰ درصد هوای دمی به ۲۵ درصد تا مقدار زیادی عوارض آن کاهش یافت.

قابل توجه این که استفاده تفریحی از گاز نیتروژن اکسید به عنوان ماده روان گردان به دلیل آرامش بخشی، سرخوشی و توهم‌زایی ناشی از آن در اواخر قرن ۱۸ متداول شد و با نام‌های دیگری مثل هوای شیرین و گاز خنده هم شناخته می‌شود. از این ماده به عنوان یکی از رایج‌ترین بیهوشی‌ها در دندان پزشکی و جراحی‌ها استقبال شد. البته پیش از این در سال ۲۰۱۴ مطالعات نشان داده بود که تنفس گازی که ۵۰ درصد آن نیتروز اکسید است برای یک ساعت آثار افسردگی را از بین می‌برد. اما آن چه که برای دانشمندان مبهم بود تنظیم دوز دقیق آن بود با توجه به این که مصرف دوز کم گاز، بیمار را به خواب فرو می‌برد و دریافت دوز بالا، عوارض جانبی را چندین برابر تشدید می‌کرد.

به گفته پیتر ناگل، متخصص بیهوشی و مراقبت‌های ویژه از دانشگاه شیکاگو، احتمالا با کم کردن دوز بتوانند به میزان متعادلی برسند که آثار مثبت بالینی را بیشتر و از طرفی عوارض جانبی را کم کنند. با توجه به این که نمونه فعلی آزمایش‌های بالینی کم و بیماران فقط برای دو هفته زیرنظر بوده‌اند هنوز مبهم است که آیا آثار نخستین درمان با اکسید نیتروژن پایدار است یا نه؛ بنابراین برای به رسمیت شناختن این دارو به عنوان یک جایگزین درمانی به جای روش‌های فعلی، تحقیقات بیشتری باید صورت بگیرد.