تقویم تاریخ؛ از کشف نیروی بخار آب تا اشغال پاریس

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (۲۴ خرداد سال ۱۴۰۰) به شرح زیر است:

 

۳۱۴ سال پیش در چنین روزی ۱۴ ژوئن سال ۱۷۰۷ میلادی نیروی بخار آب توسط "دنی پاپن" طبیعی‌دان فرانسوی کشف شد. پاپن نخستین بار در تاریخ صنایع از قوّه بخار برای ایجاد حرکت در موتور ماشین استفاده کرد. ماشین بخار پاپن اولین وسیله بخاری است که براساس آن، بعد‌ها اتومبیل و کشتی بخار ساخته شد.

 

 

۲۱۰ سال پیش در چنین روزی برابر با چهاردهم ژوئن ۱۸۱۱ میلادی خانم "هارِیْت بِیچراستو" (Harriet Beecher Stowe)، نویسنده معروف و مولف کتاب " کلبه عمو تام " در کنتاکی امریکا متولد شد.

 

وی پس از پایان تحصیلات به آموزگاری پرداخت و در کنار آن، کتبی به رشته تحریر درآورد. هاریت به امور دینی و اصلاحات اجتماعی علاقمند بود. خانواده وی از رهبران ضد بردگی بودند و او هم به بردگان فراری، یاری و پناه می‌‎داد. قوانین سخت آن زمان، معروف به قوانین بردگان فراری، چنان خانم بیچراستو را تحت تاثیر قرار داد که وی را به نوشتن کتاب " کلبه عمو تام " برانگیخت. این کتاب در سال‏‌های پیش از جنگ‏‌های داخلی امریکا معروف به جنگ‌‏های انفصال، نقش مهمی در برانگیختن احساسات ضد برده داری در شمال آمریکا داشت که مردم آن، مخالف برده ‏داری بودند. این کتاب داستان برده مسیحی سیاه‏پوستی است که ارباب سنگ دلش، با او رفتاری بسیار خشن دارد. کتاب کلبه عمو تام، نه تنها در امریکا بلکه در سراسر جهان تاثیر فراوانی گذاشت و به زبان‌‎های مختلف ترجمه شد. خانم بیچراستو پس از این کتاب، آثار دیگری نیز نگاشت که هرچند برخی از آن‏ها در موضوع بردگان، از جهاتی برتر از کتاب قبلی بودند، اما شهرت و توفیق کلبه عمو تام را پیدا نکردند. خانم هاریت بیچر استو در اول ژوئیه ۱۸۹۶ میلادی در پنجاه و هشت سالگی درگذشت.

 

 

۱۳۸ سال پیش در چنین روزی، چهاردهم ژوئن سال ۱۸۸۳ میلادی «ادوارد فیتز جرالد» (Edward Fitzgerald)، نویسنده و شاعر انگلیسی در ۷۴ سالگی درگذشت.

 

او به زبان‌های شرقی بویژه زبان و ادبیات فارسی علاقه فراوان داشت. فیتز جرالد، رباعیات خیام و منظومه عبدالرحمان جامی، دو تن از شاعران بزرگ و معروف ایران را به انگلیسی ترجمه کرد و در ترجمه رباعیات خیام، چنان مهارتی از خود نشان داد که در آن سال‌ها، به عنوان یکی از ترجمه‌های برتر جهان انتخاب شد.

 

 

۱۱۲ سال پیش در چنین روزی ۲۴ خرداد سال ۱۲۸۸ هجری شمسی مجاهدان مشروطه خواه به تهران رسیدند و به دوره استبداد صغیر پایان دادند.

 

با ورود مجاهدان گیلان از قزوین و مجاهدان بختیاری از راه اصفهان و فتح شهر تهران در بیست و چهارم خرداد ۱۲۸۸ ش، محمد علی شاه قاجار پس از یک دوره سلطنت کوتاه، ولی بسیار پرکشمکش، از اریکه قدرت سقوط کرد و دوران استبداد صغیر پایان گرفت. محمد علی شاه که با اتکاء به قدرت روس‌ها در برابر خواست مردم ایران مقاومت کرده بود، پس از آگاهی از ورود مجاهدان به پایتخت و ناامیدی از حمایت واقعی روس‌ها، سراسیمه با کالسکه به سفارت روسیه پناهنده شد و بدین ترتیب، فصل نوینی در تاریخ ایران آغاز شد. فاتحان تهران، سپس در جلسه‌ای محمدعلی‌شاه را از سلطنت عزل و پسرش احمد شاه را به این مقام نشاندند. فتح تهران و خلع محمدعلی شاه قاجار از سلطنت، پایانی بر استبداد صغیر و آغازی بر شکل‌گیری دومین دوره مجلس شورای ملی بود.

 

 

 

۹۳ سال پیش در چنین روزی برابر با ۱۴ ژوئن ۱۹۲۸ میلادی «ارنستو چه گوارا» (Ernesto Rafael "Che" Guevara) پزشک آرژانتینی و از انقلابیون بزرگ قرن بیستم متولد شد.

 

وی در جریان انقلاب کوبا دستیار فیدل کاسترو بود. چه گوارا که از تبار ایرلندی ـ اسپانیایی بود پس از پیروزی انقلاب کوبا برای کمک به انقلابیون لاتین و آفریقایی به چند کشور قاره آفریقا و آمریکای لاتین سفر کرد و در سال ۱۹۶۷ در جریان کمک به انقلاب کشاورزان بولیوی (که ۳۸ سال بعد در سال ۲۰۰۵ به ثمر رسید) در ۳۹ سالگی کشته شد. سال‌ها بعد استخوان‎های وی به کوبا حمل و طی مراسمی در این سرزمین مدفون شد. تنها تا سال ۲۰۱۰ درباره اندیشه و کار‌های چه گوارا و چگونگی مرگ او، سه هزار و ۱۱۹ کتاب منتشر شده است. در میان اسناد محرمانه دولت انگلستان که در آگوست ۲۰۰۴ از طبقه بندی خارج شد و در دسترس روزنامه‌نگار و مورخ قرار گرفت، سندی درباره شخصیت «چه گوارا» دیده می‌شود که حاوی نظر ماموران اطلاعاتی انگلستان است. در این سند از چه گوارا به عنوان فردی دوست داشتنی و بافرهنگ یاد شده است که به هدفی که در پیش گرفته بود ایمان مطلق داشت.

 

 

 

۸۱ سال پیش در چنین روزی ۱۴ ژوئن سال ۱۹۴۰ میلادی پاریس به تصرف ارتش آلمان نازی درآمد.

 

پانزده ماه پس از آغاز جنگ جهانی دوم و در ادامه توسعه طلبی‌های هیتلر، نیرو‌های آلمان نازی به قصد اشغال فرانسه، برای هجوم به این کشور آماده شده بودند. در روز پنجم ژوئن ۱۹۴۰ م، هیتلر فرمان انهدام کامل نیرو‌های فرانسه را صادر کرد و سه روز بعد نیرو‌های زرهی آلمان، خطوط دفاعی فرانسه را در شمال شرقی این کشور در هم شکستند و وارد خاک فرانسه شدند. در این میان، موسولینی، رهبر دیکتاتور ایتالیا و هم‌پیمان آلمان پس از مدتی تردید، در روز دهم ژوئن به انگلستان و فرانسه اعلان جنگ داد و فرانسه علاوه بر جبهه شمالی، در مرز‌های جنوب شرقی خود نیز در معرض تهدید قرار گرفت. نیرو‌های فرانسه که در پی شکست‌های قبلی، به کلی روحیه خود را باخته بودند در برابر نیرو‌های آلمان که از نظر تجهیزات زرهی و پوشش هوایی بر آن‌ها برتری داشتند، به سرعت عقب‌نشینی کردند. با نزدیک شدن نیرو‌های آلمان به پاریس، هیتلر طی پیامی به فرانسویان، آن‌ها را به ترک مخاصمه دعوت کرد و از ارتش فرانسه خواست از مقاومت در پاریس خودداری کند. در نهایت، سحرگاه روز چهاردهم ژوئن ۱۹۴۰ م، اولین واحد‌های سربازان آلمانی وارد پاریس شدند و همانطور که هیتلر از فرانسویان خواسته بود، پاریس تقریباً بدون مقاومت در برابر ارتش آلمان تسلیم شد.

 

 

۴۰ سال پیش در چنین روزی ۲۴ خرداد سال ۱۳۶۰ هجری شمسی ۱۲۰ تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران طرح عدم کفایت سیاسی بنی صدر، رئیس جمهوری را ارائه کردند.

 

پس از آن که مقاومت مردمی علیه تهاجم قوای متجاوز بعث عراق در جبهه‌های جنگ علیه ایران، به دلیل عدم پشتیبانی لازم از جانب بنی صدر به عنوان فرماندهی کل قوا، رو به فرسایش رفت و اختلافات رییس جمهوری با مجلس شورای اسلامی و قوه قضائیه و نهاد‌های انقلابی به اوج رسید و نصایح امام خمینی (ره) نیز برای تفاهم و رفع اختلافات به جایی نرسید، در جلسه ۲۴ خرداد ۱۳۶۰ ش، نامه یکصد و بیست تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرائت شد که در آن تقاضای رسیدگی به صلاحیت سیاسی بنی صدر را مطرح کردند و خواستار طرح آن با قیدِ دو فوریت شدند. پس از تصویب عدم کفایت سیاسی بنی صدر در مجلس شورای اسلامی، حضرت امام (ره) نیز بر همین مبنا وی را از ریاست جمهوری اسلامی ایران عزل کردند. با عزل بنی صدر، یکی از عوامل اصلی کارشکنی‌ها و اختلافات داخلی، ریشه کن شد و بنی صدر نیز به فرانسه پناهنده شد.